پارادوکس دوستی‌های مدرن: چرا روابط دوستانه ما دیگر مانند گذشته نیستند؟
در دنیای امروز، بسیاری از مردم با احساس تنهایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این احساس تنهایی به «همه‌گیری تنهایی» شهرت پیدا کرده و به یکی از نگرانی‌های جدی در حوزه سلامت روان تبدیل شده است. با این حال، آیا این احساس به معنای کاهش تعداد دوستان است یا دلایل دیگری در کار است؟ تحقیقات جدید نشان می‌دهند که مردم هنوز دوستان زیادی دارند، اما مشکل در جای دیگری نهفته است.
افزایش احساس تنهایی در دنیای امروز
آیا اخیراً متوجه شده‌اید که کمتر از گذشته با دوستان خود وقت می‌گذرانید؟ شاید شما هم با دوستانتان در تقلا هستید تا زمانی را برای دیدار و گذراندن با هم پیدا کنید. هماهنگ‌کردن تقویم‌ها و برنامه‌ها برای تنها چند ساعت وقت‌گذرانی ممکن است تبدیل به یک چالش شده باشد. اگر چنین احساسی دارید، باید بگوییم که شما تنها نیستید. جهان در حال تجربه یک همه‌گیری تنهایی است که تأثیرات جدی بر سلامت روان و جسمانی افراد دارد.
این موضوع حتی توسط سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization) در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان یک تهدید جدی برای سلامت جهانی معرفی شده . آثار منفی تنهایی تنها به مشکلات روانی محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند خطر مرگ‌ومیر را نیز افزایش دهد. افراد در هر سنی ممکن است تحت تأثیر این پدیده قرار گیرند و به شدت احساس انزوا کنند. این مسئله به‌ویژه در جوامع مدرن که سرعت زندگی بالا و وقت آزاد کمتر شده است، بیشتر به چشم می‌آید.
اهمیت دوستی‌ها در زندگی ما
دوستی‌ها نقش بسیار مهمی در زندگی ما ایفا می‌کنند. داشتن دوستان باکیفیت و روابط عمیق یکی از مهم‌ترین عوامل پیش‌بینی‌کننده خوشبختی و رضایت از زندگی است. دوستی‌های محکم می‌توانند حتی نقش حمایتی بیشتری نسبت به روابط خانوادگی یا عاشقانه ایفا کنند و به بهبود سلامت روان کمک کنند.
با این حال، پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا این روابط دوستانه در دنیای مدرن در معرض تهدید قرار گرفته‌اند؟ گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که مردم در ایالات متحده، به‌ویژه جوانان و بزرگسالان، به‌طور فزاینده‌ای احساس تنهایی می‌کنند. این افراد زمان بیشتری را به‌تنهایی می‌گذرانند و فرصت‌های اجتماعی آن‌ها کمتر شده است.
پژوهش درباره دوستی‌ها: آیا روابط ضعیف شده‌اند؟
ناتالی پنینگتُن (Natalie Pennington)، استادیار دانشگاه ایالتی کلرادو (Colorado State University)، همراه با تیمی از پژوهشگران، گزارشی بر اساس سه تحقیق بزرگ انجام‌شده در پروژه دوستی آمریکایی (American Friendship Project) منتشر کردند. این پروژه با هدف ارائه دقیق‌ترین تصویر از وضعیت دوستی‌ها در آمریکا اجرا شد.
پژوهش آن‌ها پنج جنبه مهم از سلامت اجتماعی مرتبط با دوستی‌ها را بررسی کرد: ساختار روابط دوستانه (تعداد و نوع دوستان)، کیفیت روابط (میزان رضایت و نزدیکی)، میزان حمایت اجتماعی دریافتی از دوستان، تعداد ارتباطات آنلاین و آفلاین، و احساس کلی افراد درباره وضعیت بهزیستی خود (از جمله رضایت از زندگی و احساس تنهایی).
اطلاعات این پژوهش از دو نمونه ملی از بزرگسالان آمریکایی در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ و همچنین یک نمونه بزرگ از دانشجویان در سال ۲۰۲۲ جمع‌آوری شد.
نتایج نشان داد که مردم آمریکا به‌طور میانگین چهار تا پنج دوست دارند، که این تعداد با آمارهای گذشته از دهه ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۵ هم‌خوانی دارد.
تعداد دوستان ثابت است، اما کیفیت روابط کاهش یافته است
با وجود این که تعداد دوستان نسبت به گذشته تغییر چندانی نکرده است، اما کیفیت این روابط دچار افت شده است.
پژوهشگران اذعان دارند که شرکت‌کنندگان ممکن است دوستان بیشتری داشته باشند، اما روش‌های تحقیق محدودیت‌هایی در بیان این امر داشته است.
برای مثال، شرکت‌کنندگان تنها می‌توانستند تا هفت دوست را نام ببرند. پژوهشگران معتقدند که اگر این محدودیت نبود، ممکن است افراد دوستان بیشتری را ذکر می‌کردند. کمتر از ۳ درصد از شرکت‌کنندگان گزارش داده‌اند که هیچ دوستی ندارند، که این رقم نیز با آمارهای گذشته مطابقت دارد.
کیفیت روابط عاطفی کاهش یافته است
اگرچه بیشتر مردم از تعداد دوستان خود رضایت دارند، اما بسیاری از آن‌ها احساس می‌کنند که ارتباط عاطفی قوی‌تری با دوستانشان می‌خواهند. بیش از ۴۰ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند که به آن اندازه که می‌خواهند، به دوستانشان نزدیک نیستند و کمتر از نیمی از آن‌ها از میزان وقتی که با دوستانشان می‌گذرانند، رضایت دارند.
این مسئله نه تنها در بزرگسالان، بلکه در میان دانشجویان نیز مشاهده شده است. همچنین، شرکت‌کنندگان در این تحقیق اغلب افراد خانواده، مانند والدین، خواهر و برادر، فرزندان و حتی همسران خود را به‌عنوان دوستانشان در نظر گرفته‌اند. در پژوهش‌های گذشته معمولاً از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شد که روابط خانوادگی و عاشقانه خود را در دسته دوستان قرار ندهند، اما در این پژوهش این روابط نیز مورد توجه قرار گرفتند. این مسئله می‌تواند به تصویر دقیق‌تری از دوستی‌ها کمک کند.
دوستی‌های سطحی و نقش آن‌ها در سلامت اجتماعی
برخی از تحقیقات گذشته فقط بر دوستی‌های نزدیک و صمیمی متمرکز بوده‌اند، اما یافته‌های جدید نشان می‌دهد که حتی دوستی‌های سطحی و کم‌عمق نیز می‌توانند نقشی مهم در حمایت اجتماعی و بهزیستی افراد داشته باشند. این دسته از دوستی‌ها، اگرچه ممکن است به‌اندازه دوستی‌های عمیق نباشند، اما نباید از اهمیت آن‌ها غافل شد.
این پژوهش تصویر دقیقی از وضعیت دوستی‌ها در دنیای مدرن به ما می‌دهد. به نظر می‌رسد که اگرچه ما هنوز می‌توانیم دوستان زیادی داشته باشیم، اما کیفیت و معنا در این روابط کم‌رنگ‌تر شده است.