۱۱ نمونه موفق از Crowdfunding

مفهوم Crowdfunding (که شاید بتوانیم آن را در فارسی «چمع‌آوری سرمایه عمومی» بنامیم) و امکان‌پذیر بودنش، یکی از آن مواردی است که وابستگی شدیدی به سرمایه اجتماعی هر جامعه دارد. چیزی که متاسفانه کمبود آن در جامعه فعلی ما به شدت احساس می‌شود. به قول جادی عزیز در بسیاری از جمع‌های خودمانی هم اگر بناست پولی برای کاری جمع شود، نخستین شوخی جمع‌آوری کننده این است که:

«حالا من با این پول فرار می‌کنم!»

اما اوضاع در جاهای دیگر، دیگرگونه است. شکل‌گیری سایت‌هایی نظیر Indiegogo یا Kickstarter و میزان مشارکت مردم در پروژه‌هایی که هنوز حتی انجام‌شان هم قطعی نیست نشان از اعتماد بسیار بالای افراد جامعه به یکدیگر و بالا بودن سرمایه اجتماعی دارد. در این پست شاید برای این که درک بهتری از حد و اندازه این اعتماد و هم‌چنین میزان مفید بودن چنین امکانی در جامعه داشته باشیم به معرفی مختصر ۱۱ نمونه بسیار موفق از‍ Crowdfunding پرداخته‌ایم. شاید تمرینی باشد برای آینده‌ای بهتر!

۱- موزه نیکلا تسلا

در سال ۲۰۱۲ متیو اینمن (Matthew Inman) کمپینی را در Indiegogo به راه انداخت که هدفش ساخت موزه و مرکز علومی به یاد فیزیکدان شهیر نیکلا تسلا بود.

یکی دیگر از اهداف این پروژه حفظ سایت و بازسازی برج مشهور واردن‌کلیف است که در سال 1917 تخریب شده بود. این پروژه توانست ظرف ۹ روز یک میلیون دلار سرمایه جذب کند. موضوع به حدی داغ شد که ایالت نیویورک هم به جمع مشارکت کنندگان پیوست و ۱ میلیون دلار دیگر به این مبلغ افزود. در نهایت ایلان ماسک هم در جولای گذشته با افزودن ۱ میلیون دلار دیگر به این سرمایه جمع‌آوری شده باعث شد که اجرای این پروژه عملی‌تر و نزدیک‌تر به نظر برسد.

۲- جاده‌های خورشیدی

پروژه جاده‌های خورشیدی یا Solar Roadways تا کنون توانسته است 2.2 میلیون دلار سرمایه را از طریق کمپین‌اش در Indiegogo جذب کند و البته در این راه رکوردهای متعددی را هم بشکند.

این استارت‌آپ که در آیداهو واقع شده است، پیش از راه اندازی کمپین‌اش مدت بسیار زیادی را روی فناوری‌های مربوط به این پروژه کار کرده بود. بنیان‌گذاران این استارت‌آپ با دریافت چنین حمایتی از افراد مختلف بسیار شوکه شدند! یکی از دلایل این موفقیت عظیم این بود که ویدیوی تبلیغی‌شان به نام Solar Freakin’ Roadways به صورتی ویروسی در کل اینترنت پخش شده بود.

۳- Scanadu Scout

واقعا معادل فارسی درستی برای این اسم پیدا نکردم. این بگوییم «دیده‌بان» یا ابزار پایش در ابتدا اصلا قرار نبود برای مصرف‌کنندگان عرضه شود. در واقع پروژه‌ای در ناسا بود که هدف آن کمک به پایش وضعیت سلامت فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی بود.

این دستگاه در واقع چیزی شبیه یک «تری‌کودر» البته در حوزه پزشکی است که از فناوری بلوتوث و توان پردازشی تلفن هوشمند شما استفاده می‌کند تا داده‌های حیاتی شما را اندازه‌گیری و پایش کند. برای ۱۰ ثانیه آن را روی پیشانی‌تان می‌گذارید و اطلاعات پزشکی شما به تلفن هوشمندتان ارسال خواهد شد. این پروژه توانست در Indiegogo حدود 1.7 میلیون دلار  سرمایه جذب کند که البته مبلغ تعیین شده برای شروع کار پروژه تنها 100000 دلار بود. پس از آن توانست در سرمایه‌گذاری Series A حدود 10.5 میلیون دیگر جذب کند و راهش را برای گرفتن تاییدیه FDA هموار سازد.

۴- Kano

کانو در واقع یک کامپیوتر و یک کیت برنامه‌نویسی برای کودکان در تمام سنین است. این کامپیوتر DIY توان پردازشی خود را از یک Raspberry Pi می‌گیرد.

به کمک کانو شما می‌توانید یک سرور بی‌سیم بسازید یا بازی بنویسید و موزیک تولید کنید. در واقع چون اپن‌سورس است تقریبا هر کاری می‌توانید با آن انجام دهید. تیم سازنده آن قبل از این‌که پروژه را روی Kickstarter قرار دهند، ۲۰۰ کیت نمونه از آن را ساختند و البته این کار بسیار مفید واقع شد. آن‌ها توانستند 1.5 میلیون دلار سرمایه جذب کنند در حالی که هدف اولیه تنها 100000 دلار بود.

۵- دیاسپورا

دیاسپورا، ۴ برنامه‌نویس جوان از دانشگاه نیویورک را دور هم جمع کرد تا در بک تابستان به جای کارآموزی و کارهای مشابه، یک وب سرور شخصی اپن‌سورس بسازند.

این سرور شخصی تمام داده‌های شما را ذخیره کرده و به شیوه‌ای امن با دوستان‌تان به اشتراک می گذارد. آن‌ها به زودی هدف 10000 دلاری‌شان را رد کردند و کل سرمایه جذب شده از ۶۵۰۰ سرمایه‌گذار به بیش از 200000 دلار رسید. ماموریت آن‌ها ایجاد عدم تمرکز در وب اجتماعی است و قصد دارند اثبات کنند که حریم شخصی و داشتن ارتباطات لزوما نباید روی هم تاثیر بگذارند.

۶- گلیف

ایده گلیف بسیار ساده است. یک سه‌پایه که می‌تواند به تلفن همراه شما متصل شده و آن را در زوایای متعدد ثابت نگاه دارد. این سه‌پایه از پلاستیک بازیافت شده با روکشی از لاستیک تولید شده است.

کمپین این محصول نخستین بار در سال ۲۰۱۰ و برای آی‌فون روی Kickstarter قرار داده شد و هدف اولیه آن 10000 دلار بود. البته 5000 سرمایه‌گذار 137000 دلار سرمایه را برای این پروژه فراهم کردند. افرادی که این وسیله را تولید می‌کردند توانستند با این پول یک شرکت به نام Studio Neat راه‌اندازی کنند و اکنون لوازم جانبی متعددی را برای انواع گوشی‌های هوشمند تولید می‌کنند.

۷- SciO

مردم به شدت به اسکنرهای جیبی علاقه‌مند شده‌اند، به خصوص که کم‌کم ایده اینترنت اشیا به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود.

مورد فعلی یا SCiO یک اسکنر تحلیل سلامت برای غذاها است. این گجت تابستان امسال توانست در Kickstarter سرمایه‌ای 2.7 میلیون دلاری را برای خود دست‌وپا کند.

۸- Fairphone

این تلفن در واقع نخستین تلفن هوشمند Fair Trade (تجارت منصفانه؟) در جهان است و تامین بخشی از سرمایه مورد نیاز برای آن از طریق Crowdfunding انجام شده است.

شرکت سازنده، شاید برای تنوع، تصمیم گرفت که سرمایه مورد نیاز برای این کار را از طریق Crowdfunding  به دست بیاورد و البته قیمت اولیه برای سفارش دهندگان محصول نهایی را دو برابر کرد. آن‌ها توانستند یک سازنده چینی را یافته و تولید تلفن را شروع کنند. بخش‌های زیادی از این تلفن با مصالح و مواد Conflict Free تهیه شده و از مصالح قابل بازیافت نیز در ساخت آن استفاده شده است.

۹- پروژه مصونیت (Immunity Project)

این پروژه در واقع یک پروژه غیرانتفاعی است که توسط Y-Combinator پشتیبانی می‌شود و هدف آن تولید یک واکسن رایگان برای ایدز است. نهاد مسئول این پروژه توانست سرمایه تحقیقاتی‌اش را از VCها (سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر) جذب کند، اما به 462000 دلار دیگر احتیاج داشت تا بتواند آزمایش‌های مربوط به واکسن را به انجام برساند.

اما Kickstarter و سایر سایت‌های Crowdfunding اجازه تعریف کمپین‌های مرتبط با پزشکی را فراهم نمی‌کنند. به همین دلیل پروژه مصونیت یک پلتفرم اختصاصی را در سایت خودش به راه انداخت و به هدفش رسید. کمی بعد، تحقیقی که در ژورنال نیچر به چاپ رسید، ادعا کرد که این پروژه جای بحث و جدل دارد و به اندازه‌ای که ادعا می‌کند عظیم و مهم نیست. در واقعی برخی از محققینی که به آن‌ها اشاره شده بود نام‌شان را از این پروژه برداشتند. البته هیچ چیزی ثابت نشده و این نهاد هنوز فعال است و البته شیوه‌ای بسیار عالی برای جذب سرمایه در حوزه علوم دارد.

۱۰- Dino Pet

دینو پت، در واقع یک حیوان-گیاه خانگی است. در طول روز برای فتوسنتز به نور غیرمستقیم خورشید نیاز دارد و در طول شب به واسطه dinoflagellateهای ریزی که دارد می‌درخشد.

dinoflagellate گونه‌ای گیاه نخستین بدون ساقه و برگ دریایی است که از توان تولید نور یا بیولومینانس برخوردار است. خود قالب این اسباب‌بازی هم با فناوری چاپ سه‌بعدی تهیه شده و با آب و این ارگانیسم پر می‌شود. این حیوان خانگی بیشتر شبیه یک میمون دریایی های‌تک است! این پروژه توانست در Kickstarter سرمایه‌ای سه برابر هدف تعیین‌شده‌اش به دست بیاورد.

۱۱- رنگین‌کمان مطالعه

در ابتدای امسال له‌وار بورتون (LeVar Burton) کمپینی را در Kickstarter آغاز کرد تا Reading Rainbow را دوباره برای بچه‌ها زنده کند.

هدف این کمپین تهیه کتاب‌های تعاملی و بازدیدهای ویدیویی از محل‌های مختلف و انتشار آن روی پلتفرم‌های متعددی نظیر تبلت‌ها و تلفن‌های هوشمند بود تا کودکان بیشتری بتوانند به این برنامه دسترسی داشته باشند. این پروژه ظرف تنها ۱ روز ۱ میلیون دلار سرمایه جذب کرد و در انتهای ماه اول توانست به رقم 5.4 میلیون دلار برسد. این مبلغ توسط بیش از 100000 سرمایه‌گذار تامین شده بود.

منبع (+)

پی‌نوشت: یکی از مواردی که فکر کردن به آن می‌تواند چالش برانگیز باشد، این است که حتی به فرض این‌که به آن حد از سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی برسیم که Crowdfunding در کشور ما هم قابل تعریف و پیاده‌سازی باشد، آن وقت باید پول‌مان را برای راه افتادن چه نوع پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کنیم؟ ایده‌ای دارید؟