5 نکته مهم در استفاده از یک دیکشنری آنلاین
رپورتاژ
استفاده از دیکشنری یا واژه‌نامه بخشی از زندگی روزمره زبان‌آموزان است. حتی افرادی که با روند یادگیری زبان درگیر نیستند هم گاهی نیاز به بررسی یک واژه در دیکشنری دارند تا از معنی درست آن مطلع شوند یا آن را به درستی استفاده کنند. دیکشنری یک ابزار است و مانند هر ابزار دیگر، استفاده از آن نیاز به داشتن یک دانش اولیه دارد. در این مطلب در رابطه با نکات مهمی صحبت می‌کنیم که در زمان استفاده از یک دیکشنری باید به آنها توجه کرد.
نکته اول – شناخت شکل پایه واژه‌ها
دیکشنری‌ها معمولا واژه‌ها را براساس شکل پایه آنها دسته‌بندی می‌کنند. شکل پایه از یک واژه یعنی شکلی که صرف نشده، پسوند یا پیشوند اضافه‌ای نگرفته و با واژه دیگری ترکیب نشده. اینکه چه شکلی از یک واژه به عنوان شکل پایه در نظر گرفته شود یک قراردارد است. در مورد افعال معمولا در همه زبان‌ها مصدر فعل به عنوان شکل پایه در نظر گرفته می‌شود. برای مثال مصدر فعل “می‌خوانم” واژه “خواندن” است. در صورتی که شما “می‌خوانم” را در واژه‌نامه فارسی جست و جو کنید ممکن است به نتیجه‌ای نرسید و یا در صورت هوشمند بودن دیکشنری شما به صورت خودکار به صفحه “خواندن” منتقل می‌شوید.
در شکل فارسی طبیعتا تشخیص واژه صرف شده از شکل مصدر ساده است اما زمانی که این موضوع را در زبان‌های دیگر بررسی کنیم، تشخیص سخت‌تر خواهد بود. برای مثال واژه آلمانی gemacht یک شکل صرف شده از فعل machen است. تفاوت این دو واژه آنقدر زیاد است که تشخیص آن برای فردی که با آلمانی آشنایی ندارد تقریبا غیرممکن خواهد بود. در نتیجه تشخیص شکل پایه یک واژه یکی از مهمترین اصول استفاده از یک دیکشنری خواهد بود.
نکته دوم – شناخت نقش گرامری واژه
در بیشتر زبان‌ها به ویژه زبان‌های اروپایی و به ویژه زبان انگلیسی، یک واژه می‌تواند در یک شکل چندین معنی با نقش‌های گرامری متفاوت داشته باشد. واژه‌های زیادی در زبان انگلیسی وجود دارند که همزمان فعل و اسم هستند. پیش جست و جوی معنی واژه در دیکشنری باید از این نقش گرامری مطلع باشید و در صفحه دیکشنری تنها معنی واژه برای نقش گرامری مورد نظر خود را جست و جو کنید. نحوه تشخیص نقش گرامری واژه در یک جمله خیلی سخت نیست، اما نیازمند یک دانش پایه از گرامر زبان مورد نظر شماست.
نکته سوم – انتخاب معنی درست واژه
بخش بزرگی از واژه‌های هر زبان دارای معانی متفاوت هستند. تشخیص اینکه کدام یک از این معانی مورد نظر شماست کمی پیچیده خواهد بود. برای مثال واژه “شیر” در زبان فارسی دارای حداقل سه معنی بسیار متفاوت است. در استفاده روزانه از این واژه ما به سادگی معنی درست واژه را از طریق نحوه استفاده از آن در جمله متوجه می‌شویم (مثلا وقتی از شیر در صبحانه صحبت می‌کنیم مشخص است که کدام معنی آن مدنظر ماست). اما زمانی که در مورد یک واژه در یک زبان دیگر صحبت می‌کنیم ممکن است این موضوع کمی پیچیده‌تر شود. پس پیش از بررسی واژه در دیکشنری باید به جمله یا متنی که در کنار آن آورده شده توجه کنید، اینکه بقیه اجزای این جمله را می‌فهمید یا خیر. خواندن جمله (یا گاهی پاراگرافی) که واژه در آن استفاده شده و درک کلی آن امکان تشخیص معنی واژه را به شما می‌دهد.
نکته چهار – دیکشنری‌های عمومی و تخصصی
بیشتر دیکشنری‌هایی که ما از آنها به صورت روزمره استفاده می‌کنیم دیکشنری‌های عمومی هستند. این دیکشنری‌ها ممکن است برخی از واژه‌های تخصصی و پرکاربرد را در خود جای دهند اما معمولا بیشتر با هدف پوشش کلماتی استفاده می‌شوند که در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که مایل هستید یک متن تخصصی در یک رشته خاص مانند برق، مکانیک یا پزشکی را بخوانید، حتما باید از یک دیکشنری تخصصی استفاده کنید.
استفاده از دیکشنری‌های عمومی برای کاربردهای تخصصی یک اشتباه کامل است. بیشتر واژه‌های مورد نظر در یک متن تخصصی در دیکشنری عمومی پیدا نمی‌شوند و در برخی مورد معنی تخصصی یک واژه با معنی عمومی آن کاملا متفاوت است. برای مثال فعل induce در زبان انگلیسی در معنی عمومی به معنی “به وجود آوردن” یا “موجب شدن” است درحالی که در صنعت برق عموما برای اشاره به “القای الکترومغناطیسی” از آن استفاده می‌شود.
نکته پنج – استفاده از مثال
در صورتی که از دیکشنری با اهداف آموزشی استفاده می‌کنید، مثال داشتن دیکشنری یک باید است. حتی در صورتی که از آن برای ترجمه هم استفاده کنید داشتن مثال کمک بسیار زیادی به شما در انتخاب بهترین معنی واژه می‌کند. مثال‌های به شما کمک می‌کنند نحوه درست استفاده از واژه در یک جمله را درک کنید و ساده‌تر تشخیص دهید که کدام معنی از واژه در کاربرد مورد نظر شما مناسب‌تر خواهد بود. به بسیاری از زبان‌آموزان توصیه می‌شود که در صورت امکان در زمان یادگیری یک واژه جدید مثال را هم به همراه آن یادبگیرند. این کار باعث می‌شود در استفاده از واژه به مراتب کمتر استفاده کنند.
