آیا واقعا کریستف کلمب کاشف واقعی آمریکای شمالی بود؟

اکثر مورخان کریستف کلمب را کاشف دنیای جدید می‌دانند اما عده‌ای دیگر با این نظریه موافق نیستند و به دلایل موجود متوسل می‌شوند.

قرن‌هاست که مورخان به مدارکی دست‌یافته‌اند که نشان می‌دهد کریستف کلمب اولین مکتشف قاره‌ای آمریکا نبود و قبل از او هم دریانوردان دیگری پا به این قاره نهادند. لیف اریکسون نروژی، احتمالاً 500 سال قبل از کلمب به دنیای جدید سفر کرد اما عده دیگری از محققان گمان می‌کنند که قبل از او هم دریانوردان دیگری به این قاره سفر کرده‌اند. آن‌ها به شباهت‌های فرهنگی میان فرهنگ‌های ساحل مدیترانه و مصر با فرهنگ‌های مکزیک و مایاها اشاره دارند.

سفرهای افسانه‌ای

فینقی‌ها قومی دریانورد بودند و احتمال بسیار دارد که از دنیای جدید دیدار کرده باشند. در سال 600 قبل از میلاد فرعون نکوی دوم ناوگانی برای اکتشافی دورتادور آفریقا اعزام کرد. سه سال بعد این ناوگان بازگشت و اعلام کرد که این وظیفه را به انجام رسانده‌اند. فینیقی‌ها هم با کشتی‌هایشان در اقیانوس اطلس به سیاحت پرداختند و به جزایر قناری و شبه‌جزیرهٔ ایبری (اسپانیا و پرتغال) رسیدند. بعضی معتقدند آن‌ها به سواحل آزور هم رسیده‌اند و وسایل طلایی که در قرن هجدهم در این منطقه پیدا شد متعلق به آن‌ها بوده است.

در بسیاری از فرهنگ‌های آمریکای مرکزی افسانه‌هایی مبتنی بر مواجهه با بیگانگانی خدای‌گونه دیده می‌شود و در فرهنگ‌های شرقی روایاتی هست که از سفر در اقیانوس‌های شرقی که چینی‌ها آن را فو- سانگ می‌خواندند. قصه‌ای از سال 458 میلادی بر جا مانده که پنج راهب بودایی به جستجوی بهشت در این اقیانوس پرداختند. سرزمینی که پیدا کردند شباهت‌هایی به تئوتی هواکان در مکزیک داشت. مردم آن منطقه نظام نوشتاری داشتند، شهرها بدون حصار بود و میوه‌ای را پرورش می‌دادند که بومی آن منطقه بود و به انبه شباهت داشت.

احتمال دارد کاهنان ایرلندی هم که در جستجوی عزلتگاه‌هایی برای عبادت بودند از اقیانوس اطلس شمالی گذشته باشند. کشتی‌های آن‌ها کوچک بود و اتاقک‌های کوچکی روی آن ساخته شده بود و با پارو و بادبان‌های چهارگوش به پیش رانده می‌شد. قابلیت‌های این نوع کشتی‌ها در 1976 به امتحان گذاشته شد و موفق از کار درآمد. اکنون یقین داریم که ایرلندی‌ها اطلاعات زیادی دربارهٔ نقاط دور اقیانوس اطلس داشتند و اطلاعات آن‌ها به 825 میلادی می‌رسد.

سیاحان نروژی

دلایل محکمی در دست داریم که دریانوردان نروژی که در اوایل قرن نهم در ایسلند سکونت داشتد به قارهٔ جدید رسیده‌اند. راهزنی به نام اریک سرخه که از سرزمینش تبعید شده بود در اواخر قرن نهم از میان دریاهای پر یخ به سوی غرب بادبان کشید و سرانجام به سرزمینی ناشناخته و سبز و خرم رسید. او به ایسلند بازگشت و از کشف سرزمینی جدید به نام «گریلند» خبر داد. در 986 میلادی او با 25 کشتی و 400 نفر عازم سرزمین جدید شد. تنها 14 کشتی به سلامت به مقصد رسید. بعد از او هم بازرگانی به نام بجارنی هرجولفسان به این قاره جدید رفت. فرزند او به نام لیف هم که دربارهٔ سفرهای پدرش شنیده بود با 35 ملوان عازم این سرزمین جدید شد. آن‌ها زمستان ملایمی را در کنار رودی پر از ماهی و تاکستان انگور وحشی سپری کردند و خود را با میوه‌های وحشی سیر می‌کردند و نام آن سرزمین را وینلند گذاشتند. وقتی بهار فرا رسید آن‌ها کشتی‌هایشان را پر از انگور وحشی و الوار کردند و به سرزمین خود بازگشتند.

حقیقت یا افسانه؟

در طی سال‌های بعد دریانوردی که قصهٔ لیف را شنیده بودند عازم سرزمین جدید شدند و با مردم بومی منطقه آشنا گردیدند اما بعد از مدتی روابط آن‌ها با بومیان تیره شد و بعد از درگیری خونین ناچار به بازگشت گردیدند.

قصه این سرزمین جدید تا 200 سال بعد سینه به سینه نقل شد و به افسانهٔ ساکنان گرینلند و افسانه اریک سرخه معروف گردید. بعضی از محققان این افسانه‌ها را غیرواقعی می‌دانند اما بسیاری از محققان نقاطی را که این دریانوردان به آن رسیده‌اند بر اساس شواهد موجود جایی در آمریکای شمالی و شمال کانادا می‌دانند. حفاری‌هایی که به سال 1960 در لانسه اومیدو انجام شد چهار خانهٔ چوبی را آشکار کرد که شبیه خانه‌هایی بود که مردم نروژ 1000 سال قبل می‌ساختند.

نقشه سرزمین انگور (وینلند)

نقشه‌ای که به نقشهٔ وینلند معروف شده و اکنون در دانشگاه ییل نگهداری می‌شود 50 سال قبل از آن‌که کلمب موفق به کشف قاره آمریکا شود کشیده شد. بخشی از این نقشه، مربوط به اروپای شمالی است، اما بخش دیگری از آن در اقیانوس اطلس، چندین جزیره بزرگ شمال کانادارا به طور دقیق نشان می‌دهد: از جمله جزیرهٔ وینلند از زمان نخستین چاپ، این نقشه مورد مناقشه محققان واقع شده در 1960 یک کمپانی آمریکایی مرکب این نقشه را تجزیه و تحلیل کرد و ماده‌ای قرن بیستمی را که از مشتقات تیتانیوم است در آن تشخیص داد و نتیجه گرفت که نقشه قبلی تقلبی است. مع‌هذا در کنفرانسی که چند سال بعد در دانشگاه کالیفرنیا برگزار شد معلوم شد این ماده در نقشه‌های قرون وسطا هم پیدا شده است. مناقشه بر سر واقعی بودن این نقشه هنوز ادامه دارد.