پرتوها و تشعشعات خطرناک چه بیماری‌هایی در بدن ما ایجاد می‌کنند؟
بیماری ناشی از پرتو Radiation sickness یا تشعشع توسط دوز زیادی از اشعه که اغلب در یک دوره کوتاه مدت (حاد) دریافت می‌شود، ایجاد می‌شود. میزان اشعه جذب شده توسط بدن – دوز جذب شده – میزان بیماری شما را تعیین می‌کند.
بیماری ناشی از پرتو نیز سندرم تابش حاد یا مسمومیت با اشعه نامیده می‌شود. بیماری تابشی ناشی از آزمایشات رایج تصویربرداری نیست که از اشعه‌های کم دوز مانند اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می‌کند.
اگرچه بیماری تشعشعی جدی و اغلب کشنده است، اما نادر است. از زمان بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی، ژاپن، در جنگ جهانی دوم، بیشتر موارد بیماری تشعشعی پس از حوادث صنعتی هسته‌ای رخ داده است، مانند انفجار و آتش سوزی در سال 1986 که به نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل اوکراین آسیب رساند.
علائم
شدت علائم و نشانه‌های بیماری تابشی بستگی به میزان تابش جذب شده توسط شما دارد. میزان جذب شما بستگی به قدرت انرژی تابش شده، زمان قرار گرفتن در معرض و فاصله بین شما و منبع تابش دارد.
علائم و نشانه‌ها نیز تحت تأثیر نوع قرار گرفتن در معرض – مانند کل بدن یا جزئی. شدت بیماری تابشی نیز بستگی به میزان حساسیت بافت آسیب دیده دارد. به عنوان مثال، دستگاه گوارش و مغز استخوان به اشعه بسیار حساس هستند.
علائم و نشانه‌های اولیه
علائم و نشانه‌های اولیه بیماری اشعه قابل درمان معمولاً تهوع و استفراغ است. مدت زمان بین قرار گرفتن در معرض و زمانی که این علائم ظاهر می‌شوند، سرنخی از میزان اشعه جذب شده توسط فرد است.
پس از اولین دور علائم و نشانه‌ها، فرد مبتلا به بیماری تشعشعی ممکن است یک دوره کوتاه مدت بدون هیچ گونه بیماری واضحی داشته باشد و به دنبال آن علائم جدید و جدی‌تری ظاهر شود.
اگر در معرض خفیف قرار گرفته‌اید، ممکن است ساعت‌ها تا هفته‌ها طول بکشد تا علائم و نشانه‌ها شروع شوند. اما با قرار گرفتن در معرض شدید، علائم و نشانه‌ها می‌توانند چند دقیقه تا چند روز پس از قرار گرفتن در معرض ظاهر شوند.
علائم احتمالی عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- سردرد
- تب
- سرگیجه و بی‌نظمی
- ضعف و خستگی
- ریزش مو
- استفراغ خونین و مدفوع ناشی از خونریزی داخلی
- عفونت‌ها
- فشار خون پایین
زمان مراجعه به پزشک
تصادف یا حمله‌ای که باعث بیماری تشعشعی می‌شود بدون شک باعث توجه و نگرانی عمومی می‌شود. در صورت وقوع چنین رویدادی، رادیو، تلویزیون یا گزارش‌های آنلاین را زیر نظر داشته باشید تا با دستورالعمل‌های اضطراری منطقه خود آشنا شوید.
اگر می‌دانید که بیش از حد در معرض اشعه قرار گرفته‌اید، به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید.
علل
تابش انرژی آزاد شده از اتم‌ها به صورت موج یا ذره کوچک ماده است. بیماری تابشی ناشی از قرار گرفتن در معرض دوز بالای تابش، مانند دوز بالای تابش دریافت شده در هنگام تصادف صنعتی است.
منابع تشعشع با دوز بالا
منابع احتمالی اشعه با دوز بالا شامل موارد زیر است:
- تصادف در تاسیسات صنعتی هسته‌ای
- حمله به تاسیسات صنعتی هسته‌ای
- انفجار یک دستگاه رادیواکتیو کوچک
- انفجار یک وسیله منفجره معمولی که مواد رادیواکتیو را پخش می‌کند (بمب کثیف)
- انفجار سلاح هسته‌ای استاندارد
بیماری تابشی زمانی اتفاق می‌افتد که تابش پرانرژی به سلول‌های خاصی از بدن شما آسیب می‌رساند یا آنها را از بین می‌برد. مناطقی از بدن که بیشتر در معرض تشعشعات پرانرژی قرار دارند، سلول‌های داخل روده از جمله معده و سلول‌های تولید‌کننده سلول‌های خونی مغز استخوان هستند.
عوارض
ابتلا به بیماری تشعشعی می‌تواند به مشکلات روانی کوتاه مدت و بلند مدت مانند ناراحتی، ترس و اضطراب شود:
- تجربه تصادف یا حمله رادیواکتیو
- عزادار دوستان یا خانواده‌ای که زنده نمانده‌اند
- مقابله با عدم قطعیت یک بیماری مرموز و بالقوه کشنده
- نگران خطر احتمالی سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه
جلوگیری
در مواقع اضطراری ناشی از تابش، با رادیو یا تلویزیون خود همراه باشید تا بشنوید که اقدامات محافظتی مقامات محلی، ایالتی و فدرال را توصیه می‌کنند. اقدامات توصیه شده بستگی به شرایط دارد، اما به شما گفته می‌شود که یا در محل خود بمانید یا منطقه خود را تخلیه کنید.
سرپناه در محل
اگر به شما توصیه می‌شود جایی که هستید بمانید، خواه در خانه باشید یا در محل کار باشید یا جا‌های دیگر، موارد زیر را انجام دهید:
- همه در‌ها و پنجره‌ها را ببندید و قفل کنید.
- فن‌ها، سیستم‌های تهویه مطبوع و واحد‌های گرمایشی که هوا را از خارج وارد می‌کنند خاموش کنید.
- دمپر‌های شومینه را ببندید.
- حیوانات خانگی را به داخل خانه بیاورید.
- به یک اتاق داخلی یا زیرزمین بروید.
- با شبکه واکنش اضطراری یا اخبار محلی خود همراه باشید.
- حداقل 24 ساعت در حالت آماده باش بمانید.
تخلیه
در صورت توصیه به تخلیه، دستورالعمل‌های ارائه شده توسط مقامات محلی خود را دنبال کنید. سعی کنید آرامش خود را حفظ کرده و سریع و منظم حرکت کنید. علاوه بر این، سبک سفر کنید، اما وسایل مورد نیاز خود را تهیه کنید، از جمله:
- چراغ قوه
- رادیو قابل حمل
- باتری‌ها
- جعبه کمک‌های اولیه
- دارو‌های لازم
- غذای آب‌بندی شده مانند غذا‌های کنسرو شده و آب بطری
- باز کن قوطی دستی
- کارت‌های نقدی و اعتباری
- لباس اضافی
توجه داشته باشید که اکثر وسایل نقلیه اضطراری و پناهگاه‌ها حیوانات خانگی نمی‌پذیرند. آنها را تنها در صورتی که با وسیله نقلیه شخصی خود رانندگی می‌کنید و به جایی غیر از پناهگاه می‌روید، ببرید.
