سردرد تنشی چیست و چه علائم و ویژگی‌هایی دارد؟

سردرد تنشی Tension headache معمولا یک سردرد خفیف تا متوسط ​​است که اغلب  به صورت یک نوار در دور سر حس می‌شود.

سردرد تنشی شایع‌ترین نوع سردرد است، اما علل آن به خوبی شناخته نشده است.

درمان‌هایی برای سردرد‌های تنشی در دسترس است. مدیریت سردرد تنشی اغلب موازنه‌ای بین تمرین عادات سالم، یافتن درمان‌های موثر غیر دارویی و استفاده مناسب از دارو‌ها است.

علائم

علائم و نشانه‌های سردرد تنشی شامل موارد زیر است:

• سردرد مبهم
• احساس سفتی یا فشار در پیشانی یا کناره‌ها و پشت سر
• حساسیت در پوست سر، عضلات گردن و شانه

سردرد‌های تنشی به دو دسته اصلی-دوره‌ای و مزمن تقسیم می‌شوند.

سردرد‌های دوره‌ای از نوع تنشی

سردرد‌های تنشی دوره‌ای می‌تواند از 30 دقیقه تا یک هفته طول بکشد. سردرد‌های مکرر از نوع تنشی کمتر از 15 روز در ماه به مدت حداقل سه ماه رخ می‌دهد. سردرد‌های مکرر از نوع تنشی ممکن است مزمن شوند.

سردرد‌های مزمن از نوع تنشی

این نوع سردرد تنشی ساعت‌ها طول می‌کشد و ممکن است مداوم باشد. اگر سردرد‌های شما 15 روز یا بیشتر در ماه به مدت حداقل سه ماه رخ دهد، آن‌ها مزمن تلقی می‌شوند.

فرق سردرد‌های تنشی با سردرد میگرنی چیست؟

تشخیص و افتراق سردرد‌های تنشی از میگرن دشوار است. به علاوه، اگر سردرد‌های مکرر از نوع تنشی دارید، می‌توانید میگرن هم همزمان داشته باشید.

برخلاف برخی از انواع میگرن، سردرد‌های تنشی معمولاً با اختلالات بینایی، تهوع یا استفراغ همراه نیستند. اگرچه فعالیت بدنی به طور معمول درد میگرن را تشدید می‌کند، اما سردرد‌های تنشی را بدتر نمی‌کند. با ایجاد سردرد تنشی، حساسیت به نور یا صدا افزایش می‌یابد، اما این علامت رایج نیست.

زمان مراجعه به پزشک

اگر سردرد‌های تنشی زندگی شما را مختل می‌کند یا باید بیش از دو بار در هفته از دارو‌های سردرد خود استفاده کنید، به پزشک خود مراجعه کنید.

حتی اگر سابقه سردرد دارید، در صورت تغییر الگو یا احساس ناگهانی سردرد به پزشک خود مراجعه کنید. گاهی سردرد‌ها ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی پزشکی مانند تومور مغزی یا پارگی رگ خونی ضعیف (آنوریسم) باشد.

چه زمانی سردرد شما یک اورژانس پزشکی است؟

در صورت وجود هر یک از این علائم یا علائم، به دنبال مراقبت‌های فوری باشید:

• سردرد ناگهانی و شدید
• سردرد همراه با تب، سفتی گردن، گیجی ذهنی، تشنج، دوبینی، ضعف، بی‌حسی یا مشکلات گفتاری
• سردرد بعد از ضربه به سر، به ویژه اگر سردرد در حال بدتر شدن باشد

علت های سردرد تنشی

علت سردرد‌های تنشی مشخص نیست. متخصصان تصور می‌کردند که سردرد‌های تنشی ناشی از انقباضات عضلانی در صورت، گردن و پوست سر است یا شاید در نتیجه افزایش احساسات، تنش یا استرس. اما تحقیقات نشان می‌دهد که انقباض ماهیچه علت آن نیست.

رایج‌ترین نظریه از افزایش حساسیت به درد در افرادی که سردرد‌های تنشی دارند، پشتیبانی می‌کند.

استرس شایع‌ترین محرک سردرد‌های تنشی است.

عوارض

از آنجا که سردرد‌های تنشی بسیار شایع هستند، تأثیر آن‌ها بر بهره وری شغل و کیفیت کلی زندگی قابل توجه است، به ویژه اگر مزمن باشند. درد مکرر ممکن است باعث شود نتوانید در فعالیت‌ها شرکت کنید. ممکن است لازم باشد از محل کار در خانه بمانید، یا اگر سر کار خود می‌روید، ممکن است توانایی عملکرد شما مختل شود.

پیشگیری

علاوه بر ورزش منظم، تکنیک‌هایی مانند آموزش بیوفیدبک و آرامش درمانی می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.

• آموزش بیوفیدبک. این تکنیک به شما می‌آموزد که برخی واکنش‌های بدن را که به کاهش درد کمک می‌کند کنترل کنید. در طول جلسه بیوفیدبک، شما به دستگاه‌هایی متصل هستید که عملکرد‌های بدن مانند تنش عضلانی، ضربان قلب و فشار خون را تحت نظر دارند و به شما بازخورد می‌دهند. سپس یاد می‌گیرید که چگونه تنش عضلانی را کاهش دهید و ضربان قلب و تنفس خود را کند کنید.
• درمان رفتاری شناختی. این نوع گفتگو درمانی ممکن است به شما در مدیریت استرس کمک کند و دفعات و شدت سردرد‌های شما را کاهش دهد.
• سایر تکنیک‌های آرامش بخش. هر چیزی که به آرامش شما کمک می‌کند، از جمله تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و آرامش پیشرونده ماهیچه‌ها، ممکن است به سردرد شما کمک کند. می‌توانید تکنیک‌های آرامش را در کلاس‌ها یا در خانه با استفاده از کتاب، فیلم یا برنامه یاد بگیرید.

استفاده از دارو‌ها همراه با تکنیک‌های مدیریت استرس ممکن است در کاهش سردرد‌های تنشی موثرتر از هر دو روش درمانی باشد.

علاوه بر این، داشتن یک شیوه زندگی سالم ممکن است از سردرد جلوگیری کند:

• به اندازه کافی، اما نه زیاد، بخوابید.
• سیگار نکشید.
• به طور منظم ورزش کنید
• وعده‌های غذایی منظم و متعادل بخورید.
• نوشیدن مقدار زیادی آب.
• الکل، کافئین و شکر را محدود کنید.

تشخیص

اگر سردرد‌های مزمن یا مکرر دارید، پزشک ممکن است معاینات فیزیکی و عصبی را انجام دهد، سپس سعی کند نوع و علت سردرد را با استفاده از روش‌های زیر مشخص کند:

شرح درد شما

پزشک شما می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد سردرد‌های شما از شرح درد شما استخراج کند. این جزئیات را حتما با او در میان بگذارید:

• ویژگی‌های درد: آیا درد شما حالت ضربانی دارد؟ ثابت است؟ مبهم است؟ یا تیز یا چاقو است؟
• شدت درد. یک شاخص خوب از شدت سردرد شما این است که چقدر می‌توانید در حین سردرد فعالیت کنید. آیا قادر به کار هستید؟ آیا سردرد‌ شما را بیدار می‌کند یا مانع خواب می‌شود؟
• محل درد. آیا در تمام سر خود، فقط در یک طرف سر، یا فقط در پیشانی یا پشت چشم احساس درد می‌کنید؟

آزمایشات تصویربرداری لازمند؟

اگر سردرد‌های غیر معمول یا پیچیده دارید، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای رد علل جدی سردرد مانند تومور تجویز کند. دو آزمایش رایج که می‌توانند برای تصویربرداری از مغز استفاده شوند عبارتند از:

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• توموگرافی کامپیوتری (CT). همان سی تی اسکن

درمان

برخی از افراد مبتلا به سردرد‌های تنشی به دنبال مراقبت‌های پزشکی نیستند و سعی می‌کنند به تنهایی درد را درمان کنند. متأسفانه، استفاده مکرر از مسکن‌هایی که بدون نسخه در دسترس هستند می‌تواند در واقع باعث ایجاد نوع دیگری از سردرد شود، استفاده بیش از حد از دارو.

دارو‌های حاد

انواع مختلفی از دارو‌ها، بدون نسخه و نسخه، برای کاهش درد سردرد در دسترس هستند، از جمله:

• مسکن‌ها. مسکن‌های ساده که بدون نسخه در دسترس هستند معمولاً اولین خط درمان برای کاهش سردرد هستند. این‌ها شامل دارو‌های آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند.
• دارو‌های ترکیبی. آسپرین یا استامینوفنیا هر دو اغلب با کافئین یا داروی آرام بخش در یک دارو واحد ترکیب می‌شوند. دارو‌های ترکیبی ممکن است موثرتر از مسکن‌های تک ماده‌ای باشند. بسیاری از دارو‌های ترکیبی بدون نسخه در دسترس هستند.
• تریپتان‌ها و مواد مخدر. برای افرادی که هم میگرن و هم سردرد‌های تنشی دوره‌ای را تجربه می‌کنند، ‌تریپتان می‌تواند به طور موثرتری درد هر دو سردرد را تسکین دهد. مواد مخدر یا مواد مخدر به دلیل عوارض جانبی و احتمال وابستگی به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دارو‌های پیشگیرانه

پزشک ممکن است دارو‌هایی را برای کاهش دفعات و شدت حملات تجویز کند، به خصوص اگر سردرد‌های مکرر یا مزمن دارید که با دارو‌های ضد درد و سایر درمان‌ها برطرف نمی‌شوند.

دارو‌های پیشگیرانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دارو‌های ضدافسردگی سه حلقه‌ای. دارو‌های ضدافسردگی سه حلقه‌ای، از جمله آمی‌تریپتیلین و پروتریپتیلین، رایج‌ترین دارو‌های مورد استفاده برای جلوگیری از سردرد‌های تنشی هستند. عوارض جانبی این دارو‌ها ممکن است شامل یبوست، خواب آلودگی و خشکی دهان باشد.
• سایر دارو‌های ضد افسردگی. شواهد همچنین از استفاده از دارو‌های ضد افسردگی ونلافاکسین و میرتازاپین  پشتیبانی می‌کند.
• ضد تشنج‌ها. دارو‌های دیگری که ممکن است از سردرد‌های تنشی جلوگیری کنند، شامل دارو‌های ضد تشنج مانند گاباپنتین و توپیرامات هستند.

دارو‌های پیشگیرانه ممکن است چند هفته طول بکشد تا تاثر مثبت خود را اعمال کنند. بنابراین اگر مدت کوتاهی پس از شروع مصرف دارو بهبودی مشاهده نکرده‌اید، ناامید نشوید.

پزشک شما درمان شما را زیر نظر خواهد داشت تا نحوه عملکرد دارو‌های پیشگیرانه را ببیند. در عین حال، استفاده بیش از حد از مسکن‌ها برای سردرد‌های شما ممکن است تأثیر دارو‌های پیشگیرانه را مختل کند. از پزشک خود در مورد چگونگی استفاده از مسکن‌ها در هنگام مصرف دارو‌های پیشگیرانه بپرسید.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی در سردرد تنشی

استراحت، کمپرس یخ یا دوش طولانی و گرم ممکن است تنها چیزی باشد که شما برای تسکین سردرد تنشی نیاز دارید. استراتژی‌های گوناگونی می‌تواند به شما در کاهش شدت و فراوانی سردرد‌های مزمن تنشی بدون استفاده از دارو کمک کند. برخی از موارد زیر را امتحان کنید:

• سطح استرس خود را مدیریت کنید. یکی از راه‌های کاهش استرس برنامه‌ریزی از قبل و سازماندهی روز است. راه دیگر این است که زمان بیشتری برای استراحت بگذارید. و اگر در شرایط استرس‌زا گرفتار شدید، عقب نشینی را در نظر بگیرید.
• کمپرس سرد یا گرم. شما می‌توانید از پد گرم‌کننده ، بطری آب گرم، یک کمپرس گرم یا یک حوله داغ استفاده کنید. حمام گرم یا دوش نیز ممکن است کمک کند. برای سرما، یخ، کیسه یخ یا سبزیجات یخ‌زده را در پارچه‌ای بپیچید تا از پوست شما محافظت شود.
• وضعیت قرارگیری بدن خود را اصلاح کنید: وضعیت یا پوزیشن خوب به بدن دادن، می‌تواند از کشیدگی ماهیچه‌های شما جلوگیری کند. هنگام ایستادن، شانه‌های خود را عقب نگه دارید و سر خود را در یک سطح قرار دهید. شکم و باسن خود را بکشید. هنگام نشستن، مطمئن شوید که ران‌های شما موازی با زمین هستند و سر شما به سمت جلو خم نشده است.

طب جایگزین

در صورت داشتن سردرد تنشی، درمان‌های غیر سنتی زیر ممکن است مفید باشد:

• طب سوزنی: طب سوزنی ممکن است باعث تسکین موقت سردرد مزمن شود. پزشکان طب سوزنی با استفاده از سوزن‌های بسیار نازک و یکبار مصرف که عموماً درد یا ناراحتی کمی ایجاد می‌کنند، شما را درمان می‌کنند. طب سوزنی معمولاً هنگامی ایمن است که توسط متخصص طب سوزنی با تجربه که از دستورالعمل‌های ایمنی پیروی می‌کند و از سوزن‌های استریل استفاده می‌کند انجام شود.
• ماساژ. ماساژ می‌تواند به کاهش استرس و رفع تنش کمک کند. این به ویژه برای تسکین ماهیچه‌های سفت و حساس در پشت سر، گردن و شانه‌ها مثر است. برای برخی از افراد، ممکن است درد سردرد را نیز تسکین دهد.
• تنفس عمیق، بیوفیدبک و رفتار درمانی. انواع درمان‌های آرامش بخش برای مقابله با سردرد‌های تنشی مفید هستند، از جمله تنفس عمیق و بیوفیدبک.