پدیده‌ای عجیب: این نور آبی‌رنگ بر فراز اروپا که عکسش را فضانوردی در ایستگاه فضایی بین‌المللی ثبت کرده بود، چیست؟

در ۸ اکتبر (۳ روز پیش)، یک فضانورد فرانسوی به نام توماس پسکه، صحنه‌ای را از ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) ثبت کرد که بسیار نادر بود.

عکس زیر، یک فریم از ویدئوی تایم لپس است که پسکه گرفته بود. این نور آبی مرموز بر فراز اروپا چه می‌کند؟ آدم یک دفعه یاد بمب کبالتی می‌افتد که همین نور آبی را ایجاد می‌کند.

اما این نور هیچ ربطی به بمب ندارد و هیچ کس در اروپا در زمان ثبت آن آسیب ندیده بود.

این عکس نمونه‌ای از چیزی به نام رویداد گذرای درخشان transient luminous event است. نوری مانند نور آذَرَخَش (صاعقه) به سمت قسمت بالایی جو حرکت می‌کند و باعث آن می‌شود.

رویداد‌های درخشان گذرا که به عنوان روشنایی بالای جوی نیز شناخته می‌شوند، مجموعه‌ای از پدیده‌هایی هستند که در هنگام آذرخش رخ می‌دهند.

در پایین‌ترین استراتوسفر، آذرخش باعث پرتوی از نور آبی یا «جت‌های آبی» می‌شود. اگر روشنایی قبل از عبور از ناحیه مثبت زیر، از طریق ناحیه بار منفی بالای ابرها به سمت بالا منتشر شود، درخشش آبی رنگی از نیتروژن مولکولی ایجاد می‌کند.

رویداد گذرای درخشان می‌توانند به رنگ‌های دیگری غیر از آبی هم باشند. مثلا می‌توانند به رنگ سرخ باشند که به آن SPRITES قرمز می‌گویند و ناشی از آشفتگی استراتوسفری/مزوسفری ناشی از تخلیه الکتریکی شدید است.

همچنین رویداد گذرای درخشان می‌تواند رنگ سرخ کم‌رنگ‌تری ایجاد کند که این یکی ناشی از انتشار نور و اختلالات الکترومغناطیسی در یونوسفر و ELVES نامیده می‌شود.

این پدیده‌ها متنوع هستند و دانشمندان نام‌های بامزه‌ای مانند TROLL‌، Pixiy و GHOST هم بر آنها نهاده‌اند.

پسکه در زیرنویس عکس توضیح می‌دهد: «چیزی که در مورد این آذرخش جذاب است این است که چند دهه پیش  خلبان‌ها داستان رؤیت آنها را روایت کرده بودند اما دانشمندان از وجود آن‌ها مطمئن نبودند.»

عکسبرداری از این رویداد‌ها از روی زمین بسیار دشوار است زیرا در ارتفاع بالا ایجاد می‌شوند و توسط ابر‌ها پنهان می‌شوند. بعلاوه، این پدیده‌ها معمولاً فقط در حد میلی ثانیه تا چند ثانیه طول می‌کشند.

با در نظر گرفتن همه این موارد، ایستگاه فضایی بین‌المللی ISS مکانی بسیار مناسب برای جستجوی این رویداد‌های گذرا است.

جالب اینجاست که زمین حتی تنها مکانی نیست که این پدیده در آن رخ می‌دهد و در مشتری هم چنین نورهایی رؤیت شده‌اند.

پسکه می‌گوید: «ایستگاه فضایی برای این رصد آنها بسیار مناسب است، زیرا بر روی مداری بر فراز خط استوا حرکت می‌کند و در پیرامون استوا آذرخش‌های بیشتری رخ می‌دهد.»