بیش از حد به خودتان شک می‌کنید؟ دو ترفند ساده برای خلاص شدن از شک و تردید به خود

دو سال گذشته بسیار سخت و پراسترس بوده است. پاندمی ویروس کرونا، مشکلات اقتصادی، چالش‌های زیست محیطی و بحران‌های کار در کشورهای مختلف همه و همه برای ما ایجاد استرس کردند اما یک عامل مهم دیگری وجود دارد که کمتر درباره‌اش صحیت می‌شود. ما در این منجلاب چرخان ادامه می‌دهیم ولی همیشه مطمئن نیستیم که می‌توانیم این همه فشار را تحمل کنیم.

مطمئنا روزهایی گذشته است که کنترل همه‌چیز را در دست داشته و می‌توانیم بدون تلاش زیاد به اهداف خود برسیم و موفق باشیم اما هر روز فشارهای بیشتر بر ما و سنگین شدن مسئولیت‌ها باعث می‌شود؛ از نظر روانی در وضعیت بحرانی‌تری باشیم. در این فضا دچار ترس و افسردگی و اضطراب می‌شویم و البته «شک و تردید نسبت به خود».

شک به خود طبیعی است اما تجربه مداوم آن می‌تواند شما را از مسیر درست خارج کند. بنابراین، مهم است که به آن بیشتر توجه شود و ریشه‌های آن را بررسی کنیم. همان‌طور که «بن رینگلر»؛ یک درمان‌گر حرفه‌ای و با تجربه می‌گوید: «ما می‌توانیم ریشه آن را در سوپرایگو خود بدانیم.»

سوپرایگو را به عنوان یک لایه محافظ در نظر بگیرید. نخستین بار، «زیگموند فروید» این اصطلاح و مفهوم را ابداع کرد و تمایل ما به انتقاد از خود را به عنوان یک بازتاب تشخیص داد. او می‌گوید سوپرایگو در دوران کودکی با درونی‌سازی اصلاحات والدین ایجاد می‌شود. البته، نظریه‌های دیگری هم درباره چگونگی به وجود آمدن سوپرایگو وجود دارد. بدون توجه به این موضوع، تا بزرگ‌سالی صدای آزاردهنده «نمی‌توانی/نباید» ادامه پیدا می‌کند و به شک و تردید نسبت به خود دامن می‌زند.

مرحله ۱: به ذهن خود توجه کنید!

چگونه می‌توان بر سوپرایگو غلبه کرد؟ «اکهارت توله» می‌گوید: «به ذهن خود توجه کنید.» به عبارت دیگر، عادت کنید که آگاهانه لحظاتی را فهرست کنید که به طور غریزی شما به موقعیتی می‌رسید که به خود می‌گویید «نمی‌توانی …» یا «نباید …».

این امر مستلزم تمرین است اما گاهی اوقات داشتن آگاهی نسبت به آنچه که دارید در ذهن اتفاق می‌افتد؛ سخت‌تر از غلبه بر سوپرایگو است.

مرحله دوم: یک موفقیت مشابه پیدا کنید

مرحله بعدی، مقایسه انتقاد با واقعیت قابل مشاهده است. اگر ذهن‌تان به شما می‌گوید: «نمی‌توانید این کار را انجام دهید»؛ آیا می‌توانید به چیزی مشابه که با موفقیت انجام داده‌اید؛ فکر کنید که بتواند آن جمله و تلقی را نفی کند؟

برای مثال، اگر ذهن شما می‌گوید که شاید جلسه کاری بعدی را خراب می‌کنید؛ می‌توانید چیزی مشابه را به عنوان نقطه مقابل این موقعیت شناسایی کنید: «هفته گذشته توانستم ایده‌های استراتژی جدیدی را به تیمم ارائه کنم و به نظر می‌رسد این جلسه هم مانند آن است.»

اگر واقعا برای غلبه بر رفلکس‌های انتقادی ذهن خود تلاش می‌کنید؛ باید صبور باشید. زمان می‌برد تا سوپرایگو را برای همراهی و حمایت بیشتر آموزش دهید.

به خاطر داشته باشید که شاید این ترفندها شما را در مسیر غلبه بر شک و تردید به خود و مهار سوپرایگو به نفع خود قرار دهد ولی شاید شما همچنان به راهنمایی و حمایت یک روان‌شناس و درمان‌گر نیاز داشته باشید. از راهنمایی‌ها و کمک اضافی هراس نداشته باشید و به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر به شک و تردید خود غلبه کنید.