ویژگی های عسل طبیعی و را تشخیص آن از زبان زنبورداران
رپورتاژ
بیشتر ما موقع خرید عسل به دنبال عسل طبیعی و اصل هستیم. عسلی که از طبیعی بودن آن مطمئن باشیم و بدانیم که زنبور با شکر یا سایر مواد مصنوعی تغذیه نشده است و یا بدتر از آن، از پختن شکر و افزودن اسانس درست نشده باشد.
چه دوست داشته باشیم چه نه، متاسفانه بخش زیادی از عسل موجود در بازار ایران عسل طبیعی نیست، اما با اسمهایی مانند عسل ۱۰۰ درصد طبیعی و یا عسل ارگانیک و خالص روانه بازار میشوند که علت آن هم نبود نظرات دقیق و منظم در این حوزه است.
از طرف دیگر به علت عدم آگاهی مصرفکنندگان نهایی، باورهای غلطی نیز در رابطه با تشخیص عسل طبیعی در بین مصرف کنندگان به وجود آمده است که نه تنها علمی نیستند، بلکه حتی میتواند باعث اشتباه و خطای خریداران نیز شود. که از جمله آن میتوان به تشخیص عسل با کبریت، تشخیص عسل با آب سرد، تشخیص عسل با دستمال و سایر روشهای خانگی اشاره کرد.
عسل خوب چه ویژگیهایی دارد
یک عسل خوب ویژگیهای منحصر به فردی دارد که هر کدام از آنها میتواند نشان از کیفیت عسل باشد.
۱.طبیعی بودن عسل
مهمترین و بارزترین ویژگی یک عسل خوب طبیعی بودن آن است. قطعا یک عسل خوب عسلی است که در درجه اول طبیعی باشد. حالا چطور میتوانیم عسل طبیعی را تشخیص دهیم.
به طور کلی دو راه برای شناسایی عسل خوب وجود دارد
- شناخت زنبوردار و خرید عسل از آن
- آزمایش عسل در یک آزمایشگاه معتبر
قطعا اینکه شما یک زنبوردار را بشناسید و به صداقت و درستی آن اعتماد داشته باشید، میتواند خیال شما را از طبیعی بودن عسل راحت کند. اما متاسفانه همه افراد این شانس را ندارند که با یک زنبوردار کار درست آشنا باشند تا بتوانند عسل خود را تهیه کنند.
راه دیگر آزمایش عسل در یک آزمایشگاه معتبر است. این راه علمیترین و دقیقترین راه برای کیفیتسنجی عسل است. حتی اگر عسل طبیعی هم باشد بسیاری از زنبورداران برای آگاهی از کیفیت عسلشان آن را آزمایش می کنند.
البته باید توجه داشته باشید که آزمایش عسل تنها محدود به آزمایش ساکارز نیست و آزمایش ساکارز به تنهایی نمی تواند کیفیت عسل را نشان دهد.
برای اینکه از مطمئن شوید عسل باکیفیت است باید تمامی فاکتورهای مهم عسل را مورد آزمایش قرار دهید تا از طبیعی بودن آن اطمینان حاصل کنید.
به طور کلی فاکتورهای مهم در برگه آزمایش عسل عبارتاند از
- پرولین
- ساکارز
- دیاستاز
- نسبت فروکتوز به گلوکز
- HMF
پرولین
پرولین یک نوع آمینو اسید موجود در گیاهان است که به میزان زیادی در شهد و گرده گیاهان وجود دارد. وجود مقدار معینی از این آمینواسید در عسل نشان از این دارد که این عسل منشا گیاهی دارد و زنبور از گل و گیاه برای تهیه عسل تغذیه کرده است.
حداقل عددی که در برگه آزمایش باید برای این فاکتور ثبت شود عدد ۱۸۰ است. اگرچه بسته به نوع عسل این عدد متفاوت است اما به طور کلی هر چه قدر این عدد بالاتر باشد نشان از کیفیت بهتر عسل است.
ساکارز
یکی دیگر از فاکتورهای مهم در آزمایش عسل میزان ساکارز آن است. این فاکتور شناخته شدهترین فاکتور در بین سایر فاکتورهاست که معمولا اکثر زنبورداران این فاکتور را برای شناسایی طبیعی بودن عسل آزمایش میکنند. اما باید بدانید که این فاکتور به تنهایی قابل اتکا نیست.
ساکارز نوعی قند است که در عسل طبیعی به میزان کمی وجود دارد. اگر میزان این پارامتر در عسل زیاد باشد نشان از این دارد که زنبور با شکر تغذیه شده است.
بر اساس استاندارد ایران، میزان مجاز ساکارز در عسل باید حداکثر ۵ درصد باشد. البته با توجه به گفته متخصصان این حوزه ساکارز ۵ درصد دست بالا انتخاب شده است و عدد ۳ شاید انتخاب بهتری بود. اما به هر روی میزان استاندارد ساکارز حداکثر باید ۵ درصد باشد. و اگر چه بسته به عسلها این عدد میتواند متفاوت باشد اما هر چقدر این میزان کمتر باشد نشان از کیفیت بهتر عسل است.
نکته: عسل کنار در بین عسلهای ایران یک استثنا است چرا که به صورت طبیعی ساکارز بالاتر از ۵ دارد و متاسفانه هنوز هیچ استانداردی برای آن تعریف نشده است. ساکارز عسل کنار در هنگام برداشت بین ۸ تا ۱۲ و حتی بالاتر متغیر است. در نتیجه برای این نوع عسل نباید ساکارز را مد نظر قرار داد و باید به فاکتورهای دیگر توجه کرد.
دیاستاز
دیاستاز یک نوع آنزیم است که توسط زنبور به عسل اضافه میشود. وجود حد استاندارد این آنزیم در عسل نشان از این دارد که عسل توسط زنبور تولید شده است و به صورت تقلبی ساخته نشده است.
بر اساس استاندارد ایران، حداقل عددی که باید در برگه آزمایش عسل ثبت شود ۸ است و هر چه این میزان بیشتر باشد نشان از کیفیت بالاتر عسل دارد.
نسبت فروکتوز به گلوکز
نسبت فروکتوز به گلوکز نیز یکی دیگر از پارامترهایی مهم در کیفیت سنجی عسل طبیعی است. فروکتوز و گلوکز دو قند طبیعی هستند که بخش زیادی وزن عسل را به خود اختصاص می دهند.
بر اساس استاندارد ایران نسبت فروکتوز به گلوکز در برگه آزمایش عسل حداقل باید ۹/۰ باشد. اگر چه بسته به نوع عسل این نسبت میتواند متفاوت باشد اما به طور کلی هرچه مقدار این عدد بیشتر باشد نشان از کیفیت بالاتر عسل است.
در زیر یک نمونه برگه آزمایش عسل را مشاهده میکنید.
۲. طعم و مزه و عطر و بو
در کنار طبیعی بودن عسل، فاکتورهایی مثل طعم و مزه و عطر و بو نیز از جمله ویژگی های عسل خوب به شمار می رود. چرا که قطعا جزو تنها فاکتورهایی است که از سمت خریدار و مصرف کننده نهایی قابل تشخیص است.
به عنوان مثال ممکن است یک عسل کاملا طبیعی باشد اما به خاطر کیفیت شهد موجود در طبیعت و همچنین شیوه نگهداری و انبارداری از کیفت مطلوبی برخوردار نباشد.
در نتیجه مهم است که عسل علاوه بر اینکه طبیعی باشد طعم و مزه و عطر و بوی خوب و اصیلی هم داشته باشد. این فاکتور حتی بر روی قیمت عسل نیز تاثیر گذار است به نحوی که عسل هایی که طعم و عطر بهتری دارند قطعا قیمت بالاتری هم خواهند داشت.
اگر چه عطر و طعم یک فاکتور سلیقه ای است اما اگر عسل های زیادی را تست کرده باشید با درصد خوبی میتوانید عطر و طعم خوب را از بد تشخیص دهید.
۳. کیفیت بسته بندی
کیفیت بسته بندی اگر چه به صورت مستقیم به کیفیت عسل مرتبط نمیشود اما به طور قطع میتواند بر روی آن اثرگذار باشد. چرا که عسل به خاطر رطوبت دوست بودن و همچنین خاصیت اسیدی که دارد در صورت بسته بندی نادرست میتواند به سرعت کیفیت خود را از دست بدهد.
به همین دلیل همواره توصیه میشود که عسل را در ظرف شیشهای و با دربی محکم خریداری کنید. چرا که ظروف پلاستیکی به خاطر اسیدی بودن عسل ممکن است طعم و مزه عسل را تغییر دهد و روی کیفیت نهایی آن اثر منفی بگذارد.
۴. خام بودن عسل
یکی دیگر از عوامل مهم در باکیفیت بودن عسل، خام بودن آن است. ممکن است عسلی کاملا طبیعی باشد، عطر و طعم خوبی داشته بشد، در ظرف مناسب بسته بندی شده باشد اما خام نباشد.
خام بودن به این معنا است که عسل حرارت ندیده باشد! اصلا چرا به عسل حرارت میدهند؟
در پاسخ به این سوال باید بگویم که عسل طبیعی بعد از مدتی بسته به نوع عسل، رس میزند یا به اصطلاح شکرک میزند که این یک امر کاملا طبیعی است. اما همین شکرک زدن باعث میشود که بسیاری از مشتریان احساس کنند که این عسل تقلبی است و از طرف دیگر مصرف آن نیز چندان لذت بخش نباشد.
در نتیجه بسیاری از شرکتهای غذایی و زنبورداران برای مشتری پسند کردن عسل به آن حرارت میدهند که این حرارت دادن باعث میشود که عسل بخش زیادی از خواص خود را از دست بدهد. معمولا توصیه میشود که حرارت دادن عسل بیشتر از دمای ۵۵ درجه نباشد و به صورت کاملا غیر مستقیم باشد.
اما در عمل چنین اتفاقی نمیافتد و حرارت دادن تا دماهای بالایی انجام میشود تا عسل هیچگاه شکرک نزند و کاملا شفاف باشد.
چطور عسل طبیعی بخریم
همانطور که گفتیم یک عسل خوب ویژگیهای مختلفی از جمله طبیعی بودن، طعم و مزه و عطر و بوی مناسب، بسته بندی مناسب دارد و در کنار آن خام هم باید باشد. قطعا پیدا کردن چنین عسلی برای هر کسی در کشور امکانپذیر نیست.
در نتیجه اگر شما هم از جمله کسانی هستید که به دنبال عسل طبیعی و اصل هستند اما زنبوردار یا فروشنده معتمدی را نمیشناسید میتوانید برای خرید عسل طبیعی از سایت roustaee.com اقدام کنید.
روستایی برای کیفیت سنجی عسلهای خود مراحل مختلفی را طی میکند که به شرح زیر است.
1.پیدا کردن زنبوردار معتمد
مهمترین مزیت عسل های روستایی این است که از دست زنبورداران معتمد به دست شما میرسد. به این معنی که زنبورداران حرفهای در سراسر کشور شناسایی میشوند و بعد از شناخت آنها نمونه عسل آنها دریافت میشود.
2. تست حسی و چشایی
بعد از جمع آوری نمونههای مختلف از زنبورداران مورد اعتماد کلیه این نمونهها توسط یک متخصص مورد آزمایش قرار میگیرد تا کیفیت آن از نظر طعم و مزه و عطر و بو مورد ارزیابی قرار بگیرد.
3. آزمایش عسل در یک آزمایشگاه معتبر
در این مرحله نمونههای انتخاب شده برای یک آزمایشگاه معتبر ارسال میشود تا تمامی فاکتورهای اساسی عسل مورد ارزیابی قرار بگیرند. عسل های روستایی تنها در صورتی وارد چرخه عرضه میشوند که این مراحل را با موفقیت طی کرده باشند.