کوسه‌هایی که در جنگل شکار و تغذیه می‌کنند! جنگل‌های دریایی

معمولاً جنگل‌ها به عنوان زیستگاه کوسه‌ها به ذهن خطور نمی‌کنند. اما جنگل‌های دریایی خانه‌ای برای ۳۵ درصد از کوسه‌های جهان است. جنگل‌های حرا به عنوان یک پل ضروری بین خشکی و دریا عمل می‌کنند و سازگاری‌های مختلفی را ایجاد کرده‌اند که از آن‌ها و کوسه‌های ساکن آنجا محافظت می‌کند. لوکا سیموس رایت به بررسی این اکوسیستم‌های منحصربه‌فرد و حیاتی می‌پردازد.

در آب‌های ساحلی باهاما، یک کوسه لیمویی جوان از یک شکارچی غیرمنتظره فرار می‌کند: یک کوسه بالغ از گونه خود. قبلاً نیمی از۱۷ خواهر و برادر او توسط نسل بزرگتر خورده شده‌اند، و به نظر می‌رسد که او در شرف پیوستن به آنهاست. به محض نزدیک شدن شکارچی، او در انبوهی از ریشه‌های زیر آب ناپدید می‌شود، و در پناه جنگل حرا امن می‌ماند.

جنگل‌ها معمولاً به عنوان زیستگاه کوسه‌ها به ذهن نمی‌رسند. اما جنگل‌های مختلف دریایی تقریبا ۴/۲ میلیون کیلومتر مربع از کره زمین را پوشش می‌دهند، و برای ۳۵ درصد از کوسه‌های جهان غذا و سرپناه تهیه می‌کنند. کوسه‌های مرگبار ببری قبل از حمله به گاوهای دریایی و لاک‌پشت‌های دریایی در علفزارهای دریایی پنهان می‌شوند. کوسه‌های سفید در لابه‌لای جلبک‌هایی که ارتفاع۶۵ متری دارند،فک‌ها را شکار می‌کنند. و کوسه‌های لیمویی در جنگل‌های حرا کمین می‌کنند– تنها درختان روی زمین که در اقیانوس زندگی می‌کنند. همه این اکوسیستم‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند، اما شاید گونه‌ی حرا منحصر به فردترین آن‌هاست. درختان حرا موجودات زنده را بین ریشه و تاج خود پناه داده، و به عنوان یک پل ضروری بین خشکی و دریا عمل می‌کنند. و برای زنده ماندن بین این جهان‌ها، گونه‌های مختلف حرا سازگاری‌های مختلفی ایجاد کرده‌اند که از آن‌ها و کوسه‌های ساکن محافظت می‌کند.

ریشه کردن در زمین ناپایدارِ مناطق ساحلی گل‌آلود دشوار است، بنابراین نهال‌های حرا متصل به گیاه مادر جوانه می‌زنند. هنگامی که آن‌ها به اندازه کافی بزرگ شدند تا به تنهایی زنده بمانند، این گیاهان کم توسعه‌یافته شروع به حرکت در جریان می‌کنند. اکثر آن‌ها در همان نزدیکی ریشه می‌کنند، در حالی که برخی قبل از ریشه کردن چندین ماه در نقاط مختلف جهان سفر می‌کنند. پس از استقرار، درختان حرا از ریشه‌های بلند و لاغر، ریشه‌های عصا مانند یا ریشه‌های موج‌دار استفاده می‌کنند، تا خود را در زمین ناپایدار نگه دارند.

این جنگل‌های تازه ایجاد شده باید با دو مشکل دیگر دست و پنجه نرم کنند: آب دریا دارای نمک خشک‌کننده و بالقوه سمی است، و گِل حاوی اکسیژن کمی یا بدون اکسیژن است. این ترکیب برای اکثر درختان کشنده خواهد بود اما درختان حرا از محیط باتلاقی خود بیشترین استفاده را می‌برند. ریشه های حرا به جای نفوذ کامل در خاک، عمدتا در بالای سطح زمین قرار دارند. این امر به منافذ میکروسکوپی روی ریشه‌ها اجازه می‌دهد تا قبل از بسته شدن در زمان جزر آب، اکسیژن دریافت کنند تا در هنگام مد، سدی ضدآب ایجاد شود. بسیاری از درختان حرا نیز ریشه‌های تنفسی رشد می‌دهند، که می‌توانند اکسیژن را از طریق سازوکار مشابه، دریافت کرده یا مستقیم از طریق فتوسنتز تولید کنند.

برای جلوگیری از ورود نمک به سیستم خود، برخی از گونه‌های حرا از فیلترهای فوق‌العاده ظریفی در ریشه استفاده می‌کنند. برخی دیگر نمک را درون محفظه‌های سلولی مخصوص، پوست یا برگ‌های در حال مرگ متمرکز می‌کنند که سپس می‌ریزد. برخی از گونه‌ها حتی می‌توانند مواد معدنی اضافی را از طریق غدد نمکی بسیار سازگار دفع کنند. همه این فرآیندها باعث می‌شوند که درختان حرا بیش از حد شور شوند، اما این امر مانع از زندگی ساحلی در گوشه و کنار آن نمی‌شود.

درحالی که پرندگان در میان شاخه‌های درخت حرا لانه می‌کنند ماهی‌ها در میان ساختار ریشه‌ایِ گسترده و پیچیده آن تخم می گذارند. اسفنج‌های همزیست و آبدزدک‌های دریایی از درختان میزبان خود در برابر سخت‌پوستان گرسنه چوب‌خوار محافظت می‌کنند. خرچنگ‌ها، حلزون‌ها و میگوها جلبک، صدف‌ها، کشتی‌چسب‌ها، و پسماندهای شور درخت را می‌خورند. در عوض این حیوانات ماهی‌هایی را تغذیه می‌کنند، که توسط بچه کوسه‌هایی که لابه‌لای ریشه‌ها گردش می‌کنند، بلعیده می‌شوند- گاه به گاه در کنار وعده‌های غذایی از گیاه علف دریایی. اما کوسه‌ها به تنهایی از جنگل‌های دریایی بهره‌مند نیستند، بلکه بخشی از چیزی بوده که آن‌ها را در کنار هم نگه می‌دارد. کوسه‌ها فراوانی حیواناتی را محدود می‌کنند که در غیر این صورت این گیاهان ضروری را از بین می‌برند. همانطور که جنگل‌های دریایی سرپناهی برای نوزادان شکارچی آسیب‌پذیر ایجاد می‌کند، این شکارچیان برای محافظت از خانه‌های جنگلی خود بزرگ می‌شوند.

متأسفانه، هر دو طرف این تعادل ظریف در معرض تهدید است. صید بی‌رویه جمعیت کوسه‌ها را در سراسر جهان از بین برده است، و بسیاری از جنگل‌های دریایی برای توسعه سواحل، آلوده یا قطع می‌شوند. این تخریب به‌ویژه خطرناک است زیرا جنگل‌های دریایی یکی از مهمترین اکوسیستم‌ها در کاهش تغییرات اقلیمی هستند. درختان حرا و علف‌های دریایی کربن را بین ریشه‌های خود به دام می‌اندازند و جلبک‌ها با رشد سریع خود مقادیر زیادی کربن را به اعماق اقیانوس صادر می‌کنند. روی هم رفته، جنگل‌های دریایی سالانه حدود۳۱۰ میلیون تن کربن را جدا کرده و۳ درصد از انتشار جهانی کربن سالانه ما را به خود اختصاص می‌دهند. بنابراین، مانند کوسه‌های ساکن در آنجا، انسان‌ها برای حفاظت از این اکوسیستم‌های ضروری باید با چنگ و دندان مبارزه کنند.