این آزمایش خون منفرد می‌تواند انواع مختلف سرطان را زودهنگام تشخیص دهد: تشخیص سرطان با DNA رها شده در خون

تشخیص زودهنگام سرطان قبل از انتشار در سراسر بدن می‌تواند نجات دهنده باشد. به همین دلیل است که پزشکان غربالگری منظم برای چندین نوع سرطان رایج را با استفاده از روش‌های مختلف توصیه می‌کنند.

به عنوان مثال، کولونوسکوپی، سرطان روده بزرگ را غربال می‌کند، در حالی که ماموگرافی ابزار غربال‌کننده سرطان سینه است.

انجام تمام این آزمایش‌ها اگرچه مهم است، اما می‌تواند از نظر  چالش برانگیز، پرهزینه و گاهی اوقات برای بیماران ناراحت‌کننده باشد.

چه می‌شد اگر یک آزمایش خون می‌توانست اکثر انواع سرطان‌های رایج را به یکباره بررسی کند؟

این نوید آزمایش‌های تشخیص زودهنگام چند سرطانی یا MCED است. در سال جاری، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، توسعه آزمایش‌های MCED را به عنوان یک اولویت برای Cancer Moonshot را داد. که یک برنامه 1.8 میلیارد دلاری فدرال برای کاهش نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان و بهبود کیفیت زندگی بازماندگان سرطان و کسانی که مبتلایان به سرطان، است.

آزمایش‌های MCED احتمالاً غربالگری سرطان را در آینده نزدیک متحول خواهند کرد، به ویژه اگر از حمایت قوی فدرال برای ایجاد نوآوری سریع برخوردار شوند.

 اما آزمایش‌های MCED چگونه کار می‌کنند؟

تمام سلول‌های بدن، از جمله سلول‌های تومور، پس از مرگ ، DNA را وارد جریان خون می‌کنند. آزمایش‌های MCED مقادیر کمی از DNA تومور را در جریان خون جستجو می‌کنند. این DNA “بدون سلول” در حال گردش حاوی اطلاعاتی در مورد نوع بافتی است که از آن به وجود آمده و اینکه آیا طبیعی است یا سرطانی است.

آزمایش برای جستجوی DNA تومور در گردش خون جدید نیست. این نمونه‌برداری‌های مایع – روشی  است که در حال حاضر به طور گسترده برای بیماران مبتلا به سرطان در مراحل پیشرفته استفاده می‌شود.

پزشکان از این آزمایش‌های خون برای یافتن جهش‌هایی در DNA تومور استفاده می‌کنند که به طرح‌ریزی درمان کمک می‌کند. از آنجایی که بیماران مبتلا به سرطان در مراحل پایانی، مقدار زیادی DNA تومور در گردش خون دارند، تشخیص وجود این تغییرات ژنتیکی نسبتاً آسان است.

تست‌های MCED در حالی که هنوز سلول‌های تومور زیادی وجود ندارد، می‌خواهند بیماری را تشخیص بدهند. تشخیص این سلول های سرطانی در مراحل اولیه می تواند چالش برانگیز باشد زیرا سلول های غیر سرطانی نیز DNA را به جریان خون می ریزند.

از آنجایی که بیشتر DNA در گردش در جریان خون از سلول های غیر سرطانی م‌ آید، تشخیص وجود چند مولکول DNA سرطان مانند یافتن یک سوزن در انبار کاه است.

در ضمن سلول‌های خونی DNA غیرطبیعی را با افزایش سن می‌ریزند و این رشته‌ها را می‌توان برای گردش DNA سرطانی اشتباه گرفت. این پدیده که به خون‌سازی کلونال معروف است، بنابراین تلاش‌های اولیه برای ایجاد تست‌های MCED را با نتایج مثبت کاذب بسیار مخدوش شده بود.

خوشبختانه، آزمایش‌های جدیدتر می‌توانند متوجه این تداخل با تمرکز بر نوعی «بارکد مولکولی» در DNA شوند. این بارکدها نتیجه متیلاسیون DNA هستند، تغییرات طبیعی در سطح DNA که برای هر نوع بافت بدن متفاوت است.

به عنوان مثال، بافت ریه دارای الگوی متیلاسیون DNA متفاوت از بافت پستان است. علاوه بر این، سلول های سرطانی دارای الگوهای متیلاسیون DNA غیرطبیعی هستند که با نوع سرطان مرتبط است. با فهرست‌بندی الگوهای مختلف متیلاسیون DNA، آزمایش‌های MCED می‌توانند بر بخش‌هایی از DNA متمرکز شوند که بین بافت سرطانی و طبیعی تمایز قائل می‌شوند و محل منشأ سرطان را مشخص می‌کنند.

 گزینه‌های تست

در حال حاضر چندین آزمایش MCED در حال توسعه و آزمایشات بالینی وجود دارد. البته فعلا هیچ آزمایش MCED در حال حاضر توسط FDA تایید یا توسط انجمن های پزشکی توصیه نمیشود.

در سال 2021، شرکت بیوتکنولوژی GRAIL اولین آزمایش تجاری MCED را در ایالات متحده راه اندازی کرد. آزمایش Galleri آن ادعا می کند که بیش از 50 نوع مختلف سرطان را تشخیص می دهد. حداقل دو شرکت دیگر مستقر در ایالات متحده، Exact Sciences و Freenome ، و یک شرکت چینی، Singlera Genomics ، در حال توسعه هستند.

برخی از این آزمایش‌ها از روش‌های مختلف تشخیص سرطان علاوه بر چرخش DNA تومور، مانند جستجوی پروتئین‌های مرتبط با سرطان در خون، استفاده می‌کنند.

تست های MCED هنوز معمولاً تحت پوشش بیمه نیستند.

چگونه باید از تست های MCED استفاده کرد؟

پی بردن به اینکه چگونه تست های MCED باید در بالین اجرا شوند، سال ها طول خواهد کشید.

محققان و پزشکان تازه شروع به پاسخگویی به سؤالاتی در مورد اینکه چه کسی باید آزمایش شود،یا  در چه سنی باید آزمایش شود و چگونه باید سابقه پزشکی و خانوادگی گذشته را در نظر گرفت، شده‌اند. تنظیم دستورالعمل‌هایی برای اینکه چگونه پزشکان نتایج مثبت MCED را ارزیابی خواهند کرد هم مهم است.

همچنین نگرانی وجود دارد که آزمایش‌های MCED ممکن است منجر به تشخیص بیش از حد سرطان‌های کم خطر و بدون علامت شود که بهتر است تشخیص داده نشود. مثلا در مورد غربالگری سرطان پروستات.

مثلا پیش از این، دستورالعمل ها توصیه می کردند که همه مردان 55 تا 69 ساله به طور منظم آزمایش خون برای تعیین سطح PSA، پروتئینی که توسط بافت سرطانی و غیر سرطانی پروستات تولید می شود، انجام دهند. اما اکنون این توصیه تغییر کرده است.

نگرانی دیگر این است که نتایج مثبت MCED منجر به آزمایشان پرهزینه شوند و برای سیستم پزشکی سنگین شوند، به‌ویژه اگر نیاز به اسکن کامل بدن باشد. به عنوان مثال، هزینه انجام MRI ممکن است تا هزاران دلار برسد.

بیمارانی که نتیجه MCED مثبت دریافت می‌کنند اما نمی‌توانند وجود سرطان را پس از تصویربرداری گسترده و سایر آزمایش‌های پیگیری تأیید کنند، ممکن است در طول عمر در مورد تشخیص دچار اضطراب شوند و به انجام آزمایش‌های گران قیمت در جستجوی بی‌ثمر برای تومور ادامه دهند.

با وجود این نگرانی‌ها، مطالعات بالینی اولیه امیدوار کننده است. یک مطالعه در سال 2020 روی بیش از 100 هزار زن که قبلاً تشخیص داده نشده بودند، نشان داد که 26 زن از 134 زن با آزمایش MCED مثبت، سرطان دارند.

یک مطالعه در سال 2021 با حمایت GRAIL نشان داد که نیمی از بیش از 2800 بیمار با تشخیص سرطان شناخته شده با تست MCED مثبت سرطان داشتند و تنها 0.5 درصد از افرادی سرطان ندارند، آزمایش مثبت کاذب داشتند.

نکته مهم اینکه : این آزمایش برای بیماران مبتلا به سرطان‌های پیشرفته‌تر بهترین عملکرد را داشت، اما حدود 17 درصد از بیمارانی که در مراحل اولیه بیماری بودند را شناسایی کرد.