غفلت کردن از سلامت روان چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
اکثر ما نسبت به مراقبت از سلامت روانمان بی اعتنا هستیم، اگر چه در دنیای امروز ما سلامت روانمان دائماً در حال تهدید است. برای روشن‌تر شدن موضوع چند نمونه از اتفاقات دنیای امروز که بر سلامت روان موثر است را مرور می‌کنیم؛
- بمب باران اخبار مختلف باعث ایجاد اضطراب یا اصطلاحاً گوش به زنگ بودن می‌شود.
- استرس و اضطراب ناشی از زندگی های پر مشغله و مسائل مالی.
- استفاده از صفحه نمایش‌های مختلف از جمله تلفن همراه، کامپیوتر و یا تلویزیون که باعث برهم زدن چرخه خواب می‌شود.
- تغییر عادات غذایی و روی آوردن به فست فود‌ها
- تحرک کم
- کم رنگ شدن روابط اجتماعی به صورت واقعی و جایگزینی آن با شبکه‌های اجتماعی مجازی
- و …
مواردی که به آن اشاره کردیم را اکثر ما به صورت روزانه تجربه می‌کنیم، حال این سوال مطرح می‌شود که؛
زندگی در دنیایی ماشینی چه مشکلاتی را برای سلامت روان ما بوجود می‌آورد؟
مهم ترین نکته برای درک مشکلاتی که بوجود خواهد آمد این است که، مشکلات اعصاب و روان بصورت زنجیر وار یکدیگر را تشدید می‌کنند، برای درک بهتر این نکته چند مثال را مرور می‌کنیم؛
یکی از اتفاقاتی این روزها برای جوانان رخ می‌دهد این است که باطن زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران که در شبکه‌های اجتماعی با ترفندهای مختلف به صورت اغراق آمیز خیلی بهتر از چیزی که هست نمایش داده می‌شود، مقایسه می‌کنند. این مقایسه کردن در طولانی مدت باعث ایجاد افسردگی در فرد خواهد شد.
افسردگی چرخه خواب فرد را برهم می‌زند، انرژی فرد گرفته می‌شود و باعث خواهد شد که از کارهای خود عقب بیوفتد. عقب افتادن از کارها باعث ایجاد اضطراب و استرس خواهد شد که هم مشکلات خواب را تشدید می‌کند و هم تمرکز را کاهش می‌دهد و همچنین مشکلاتی را از قبیل عدم توانایی برنامه ریزی کارها و به پایان رساندن آن‌ها خواهد شد.
زنجیره‌ای که توصیف شد دائماً در حال تشدید شدن است و عملکرد فرد را در زندگی روزمره و در روابط خانوادگی و اجتماعی او را دچار مشکل می‌کند و کم کم دچار نشخوار فکری و یا OverThinking می‌شود. البته ایجاد این چرخه به صورت لحظه‌ای نیست و به مرور زمان اتفاق می‌افتد، اما هرچه زود‌تر برای درمان اقدام شود از بین بردن این چرخه راحت‌تر خواهد بود.
بیشتر بدانیم: علائم و نشانه‌های افسردگی
یک مثال دیگر، برهم خوردن چرخه خواب بر اثر استفاده بیش از حد از صفحات نمایش، خوردن غذاهای چرب در شب و یا فکر کردن به مشغله‌های کاری. مغز انسان که یکی از مهم ترین اعضا بدن است نیاز به حداقل 8 ساعت در شبانه روز برای یک انسان بزرگسال دارد. البته این 8 ساعت باید خواب شبانه و در جای تاریک باشد و به عبارت دیگر بهداشت خواب باید رعایت شود. همچنین خواب باید طیف آن کامل باشد تا مغز خود را بازیابی کند.
بیشتر بدانیم: هر آنچه را که باید درباره خواب بدانیم
حال این سوال مطرح می‌گردد که؛
اگر خواب با کیفیت یعنی با طیف و مدت زمان مطلوب نداشته باشیم چه اتفاقی می‌افتد؟
نداشتن خواب با کیفیت باعث خواهد شد که شب‌ها کابوس ببینید و یا زمانی که از خواب بیدار می‌شوید نیز هنوز خسته باشید، به صورتی که انگار کل شب را نیز مشغول به کار بودید، که البته دقیقا همین طور است، مغز شما استراحت نکرده!
آنچه هم که در ادامه رو رخ می‌دهد کاملا قابل پیش بینی است، خستگی و عدم تمرکز شما باعث عقب افتادن کارهایتان می‌شود و همین خود باعث ایجاد استرس و اضطراب می‌شود. شما سعی خواهید کرد که با کافئین و یا نیکوتین انرژی لازم را کسب کنید اما اثر بی‌خوابی دائما در حال تشدید است و عملکرد و خلق و خوی شما را هر روز بدتر می‌کند.
برای حفظ سلامت روان در دنیای ماشینی امروز باید چه کاری انجام دهیم؟
مهم ترین و موثرترین کار برای حفظ سلامت روان، پیشگیری است. برای حفظ سلامت باید عادت‌های تهدید کننده را از زندگی خود حذف و عادت‌های سالم را جایگزین کنید. البته نمی‌توان خود را از جامعه جدا کرد، چون جدا شدن از زندگی ماشینی تا حد زیادی غیر ممکن شده است، اما می‌توان با ایجاد عادت‌های سالم، سلامت روان خود را تضمین کرد. برخی از این عادت‌ها عبارتند از؛
- رعایت بهداشت خواب؛ به معنای همیشه در ساعت مشخصی در یک جای آرام، راحت و تاریک خود را برای خواب آماده کنید و ساعت خواب خود را به یک روتین تبدیل کنید.
- تغذیه سالم
- ورزش
- عدم مصرف الکل و دخانیات
- کمتر استفاده کردن از شبکه‌های اجتماعی
- استفاده از فیلتر نور آبی در زمان استفاده از صفحات نمایش در شب
- مصرف مرتب آب در روز
و….
این عادت‌ها می‌توانند بسیار کمک کننده باشند، اما؛
اگراحساس نیاز به کمک داریم باید چه کاری انجام دهیم؟
زمانی که احساس به نیاز می‌کنید، ابتدا باید بدانیم مشکل چیست تا راه حل مناسب با آن را انتخاب کنیم. دو راه برای تشخیص مشکلات وجود دارد که عبارتند از؛
- مراجعه به روانپزشک و یا روانشناس
با مراجعه به روانپزشک و یا روانشناس با انجام مصاحبه بالینی، پزشک مشکل شما را تشخیص خواهد داد. که ممکن است روان درمانی یا جلسات مشاوره را به شما توصیه کنند و یا روانپزشک به شما استفاده از دارو را توصیه کند.
بیشتر بدانیم: تفاوت روانپزشک و روانشناس چیست؟
- چکاپ مغز با استفاده از نقشه مغزی
شما می‌توانید با استفاده از نوار مغزی CQ و نقشه مغزی QEEG مشکلات خود را تشخیص دهید. در این روش‌ها چند سنسور روی سر شما قرار خواهد گرفت و بدون اینکه شما از مشکلات خود چیزی بگویید، آن‌ها تشخیص داده خواهند شد. مزیت این روش‌ها این است که دقت بالایی دارد و اگر توصیف حالتان برایتان سخت این نتیجه این تست با تفسیر پزشک کاملا حال شما را توصیف می‌کند.
بیشتر بدانیم: چکاپ مغز با نقشه‌های مغزی
روش‌های درمان اختلالات کدام اند؟
پس از تشخیص مشکل، پزشک مربوطه با توجه به نیاز شما راه درمان مناسب را به شما معرفی خواهد کرد، که راه‌های درمان به سه دسته تقسیم می‌شوند؛
- دارو درمانی
تجویز دارو توسط روانپزشک در صورت نیاز انجام خواهد شد.
- نوروتراپی
درمان‌های علوم اعصاب که شامل نوروفیدبک، تحریک مغناطیسی مغز rTMS، تحریک الکتریکی مغز TDCS می‌باشد. این روش‌های درمانی غیر تهاجمی هستند که مغز را تمرین می‌دهند و اختلالات را رفع می‌کنند. این روش‌ها اختلالات زیر را درمان می‌کنند؛
- اختلالات خواب
- استرس و اضطراب
- میگرن
- افسردگی
- بیش فعالی ADHD
- عدم توجه و تمرکز
- خشم و پرخاشگری
- وسواس‌های فکری و عملی
بیشتر بدانیم: نوروفیدبک چیست؟
- روان درمانی
روان درمانی در جلسات مشاوره هم توسط روانپزشک و هم روانشناس انجام می‌شود. روان درمانی تکنیک‌های مختلفی دارد از جمله روانکاوی و درمان رفتاری شناختی (CBT).
به غیر از روش‌های بالا برای کودکان نیز، روش های درمانی کاردرمانی و بازی درمانی نیز وجود دارد.
جمع بندی
سلامت روان در زندگی روزمره ما بسیار اثر گذار است، اما همان طور که نباید از آن غفلت کنیم و جای نگرانی هم نیست. با ایجاد عادت‌های سالم می‌توان سلامت روان خود را حفظ و اگر گاهی اوقات فشارهای زندگی باعث شود که نیاز به کمک داشته باشید، به راحتی می‌توانید آن را تشخیص دهید و درمان کنید.