علل ناباروری در مردان و زنان و شیوه‌های متنوع درمان ناباروری

ناباروری در مردان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در اینجا برخی از شایع‌ترین آن‌ها را ذکر می‌کنیم:

تعداد کم اسپرم: تعداد کم اسپرم (الیگواسپرمی) می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند ناهنجاری‌های ژنتیکی، عفونت‌ها، عدم تعادل هورمونی یا قرار گرفتن در معرض سموم محیطی باشد.

تحرک ضعیف اسپرم: اسپرم باید بتواند به درستی شنا کند تا تخمک بارور شود. اگر آن‌ها به درستی حرکت نکنند (آستنواسپرمی)، این می‌تواند منجر به ناباروری شود.

شکل غیر طبیعی اسپرم: اسپرم‌هایی که شکل غیر طبیعی دارند (تراتوسپرمی) ممکن است نتوانند تخمک را بارور کنند.

اختلال نعوظ: ناتوانی در حفظ نعوظ برای مقاربت می‌تواند منجر به ناباروری شود.

واریکوسل: تورم سیاهرگ‌هایی است که بیضه را تخلیه می‌کند. می‌تواند بر کیفیت و کمیت اسپرم تأثیر بگذارد.

انسداد مجاری: هر گونه انسداد یا آسیب در لوله‌هایی که اسپرم را از بیضه‌ها به آلت تناسلی می‌برند می‌تواند باعث ناباروری شود.

انزال رتروگراد یا رو به عقب: زمانی اتفاق می‌افتد که منی به جای خروج از آلت تناسلی در حین انزال وارد مثانه می‌شود. این می‌تواند ناشی از برخی دارو‌ها یا شرایط پزشکی باشد.

عدم تعادل هورمونی: عدم تعادل در سطوح هورمونی، مانند سطح پایین تستوسترون، می‌تواند بر تولید اسپرم و باروری تأثیر بگذارد.

ناهنجاری‌های ژنتیکی: برخی از شرایط ژنتیکی می‌توانند بر باروری مردان تأثیر بگذارند، مانند سندرم کلاین فلتر یا حذف کروموزوم Y.

برخی دارو‌ها: برخی از دارو‌ها مانند دارو‌های شیمی درمانی، استروئید‌ها و دارو‌های ضد قارچ می‌توانند بر تولید اسپرم و باروری تأثیر بگذارند.

علل ناباروری در زنان

ناباروری در زنان نیز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در اینجا برخی از شایع‌تریم آن‌ها آورده شده است:

اختلالات تخمک‌گذاری: این اختلالات می‌تواند ناشی از عدم تعادل هورمونی، اختلالات تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا نارسایی زودرس تخمدان باشد.

سن: با افزایش سن، باروری زنان کاهش می‌یابد و ممکن است برای باردار شدن مشکل داشته باشند.

انسداد لوله فالوپ: انسداد در لوله‌هایی که تخمک‌ها را از تخمدان به رحم می‌برند می‌توانند از لقاح و لانه‌گزینی تخمک جلوگیری کنند.

آندومتریوز: این وضعیتی است که در آن بافتی که رحم را می‌پوشاند در خارج از رحم رشد می‌کند که می‌تواند باعث التهاب، زخم و انسداد لوله‌های فالوپ شود.

ناهنجاری‌های رحمی: این موارد می‌تواند شامل فیبروم، پولیپ یا چسبندگی باشد که می‌تواند در لانه گزینی و بارداری اختلال ایجاد کند.

بیماری التهابی لگن (PID): این عفونت اندام‌های تناسلی است که می‌تواند باعث ایجاد زخم و انسداد لوله‌های فالوپ شود.

اختلالات خود ایمنی: این‌ها می‌توانند بر توانایی سیستم ایمنی برای حمایت از بارداری تأثیر بگذارند.

برخی دارو‌ها: برخی از دارو‌ها، مانند دارو‌های شیمی درمانی یا سرکوب‌کننده‌های ایمنی، می‌توانند بر باروری تأثیر بگذارند.

عوامل سبک زندگی: سیگار، مصرف الکل و چاقی همگی می‌توانند بر باروری تأثیر بگذارند.

ناهنجاری‌های ژنتیکی: برخی از شرایط ژنتیکی می‌توانند بر باروری زنان تأثیر بگذارند، مانند سندرم ترنر یا سندرم X شکننده.

ناباروری چیست و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

ناباروری یک مشکل پزشکی است که با ناتوانی در باردار شدن پس از 12 ماه رابطه جنسی منظم و محافظت نشده تعریف می‌شود. هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. ناباروری همیشه دائمی نیست و گاهی قابل درمان است.

اگر به مدت 12 ماه یا بیشتر بدون موفقیت تلاش کرده‌اید که باردار شوید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا در مورد گزینه‌های خود صحبت کنید. اگر بالای 35 سال سن دارید، توصیه می‌شود پس از 6 ماه تلاش به دنبال مشاوره پزشکی باشید.

علاوه بر این، اگر یک بیماری شناخته شده پزشکی دارید که می‌تواند بر باروری شما تأثیر بگذارد، مانند آندومتریوز یا PCOS، ممکن است بخواهید زودتر با پزشک مشورت کنید. مردانی که تعداد اسپرم کم یا تحرک ضعیف اسپرم دارند نیز باید به دنبال مشاوره پزشکی باشند.

پزشک یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ممکن است آزمایش‌های خون، مطالعات تصویربرداری یا سایر آزمایش‌های تشخیصی را برای کمک به تعیین علت ناباروری تجویز کند. آن‌ها همچنین ممکن است شما را به یک متخصص، مانند متخصص باروری یا متخصص غدد تولید مثل، برای ارزیابی بیشتر و گزینه‌های درمانی ارجاع دهند.

درمان ناباروری در مردان

ناباروری در مردان اغلب بسته به علت زمینه‌ای قابل درمان است. در اینجا چند درمان رایج وجود دارد:

دارو‌ها: بسته به علت ناباروری، ممکن است دارو‌هایی برای بهبود تعداد یا تحرک اسپرم تجویز شود. به عنوان مثال، ممکن است برای درمان عفونت‌هایی که بر کیفیت اسپرم تأثیر می‌گذارند، آنتی بیوتیک‌ها یا دارو‌های هورمونی برای اصلاح عدم تعادل تجویز شود.

جراحی: در مواردی که انسداد یا انسداد در دستگاه تناسلی وجود داشته باشد، ممکن است برای اصلاح این مشکل نیاز به جراحی باشد. به عنوان مثال، ممکن است جراحی برای اصلاح واریکوسل یا رفع انسداد لوله‌های حامل اسپرم انجام شود.

فن‌آوری‌های کمک باروری (ART): ART شامل تکنیک‌هایی مانند لقاح داخل رحمی (IUI) و لقاح آزمایشگاهی (IVF) برای کمک به لقاح تخمک در خارج از بدن و سپس انتقال جنین به رحم است.

اهدای اسپرم: در مواردی که تعداد یا کیفیت اسپرم مرد بسیار پایین است، اهدای اسپرم ممکن است یک گزینه باشد. اسپرم اهداکننده را می‌توان برای تلقیح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده کرد.

تغییر سبک زندگی: ایجاد تغییرات در سبک زندگی، مانند ترک سیگار یا کاهش مصرف الکل، می‌تواند کیفیت اسپرم را بهبود بخشد و شانس باروری را افزایش دهد.

درمان مناسب برای ناباروری در مردان به علت زمینه‌ای و شدت موضوع بستگی دارد. یک پزشک یا متخصص می‌تواند به تعیین بهترین روش درمانی برای یک فرد کمک کند.

تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI): ICSI شامل تزریق یک اسپرم به طور مستقیم به تخمک در طی IVF است. این می‌تواند به غلبه بر مشکلات شدید ناباروری مردان کمک کند.

اسپرم اهداکننده: اگر شریک مرد فاقد اسپرم زنده یا کیفیت بسیار ضعیف اسپرم باشد، می‌توان از اسپرم اهداکننده برای تلقیح یا IVF استفاده کرد.

لقاح مصنوعی: در مواردی که انزال رتروگراد یا اختلال نعوظ وجود دارد، پزشک ممکن است اسپرم را جمع‌آوری کرده و با استفاده از دستگاهی آن را به دهانه رحم یا رحم همسر زن تزریق کند.

توجه به این نکته ضروری است که موفقیت این درمان‌ها بسته به علت زمینه‌ای ناباروری و سایر عوامل مانند سن و سلامت کلی متفاوت است. یک متخصص می‌تواند به تعیین بهترین روش درمانی برای یک فرد کمک کند.

درمان ناباروری در زنان

درمان ناباروری در زنان به علت اصلی ناباروری بستگی دارد. در اینجا چند درمان رایج وجود دارد:

القای تخمک‌گذاری: القای تخمک‌گذاری شامل استفاده از دارو‌هایی مانند کلومیفن سیترات یا گنادوتروپین‌ها برای تحریک تخمک‌گذاری است.

تلقیح داخل رحمی (IUI): IUI شامل قرار دادن اسپرم شسته و غلیظ شده به طور مستقیم در رحم در طول تخمک‌گذاری است.

لقاح آزمایشگاهی (IVF): IVF شامل لقاح تخمک در خارج از بدن و سپس انتقال جنین به رحم است. این کار را می‌توان با تخمک‌های خود زن یا با تخمک‌های اهدا‌کننده انجام داد.

جراحی: ممکن است برای برداشتن فیبروم‌ها، پولیپ‌ها یا چسبندگی‌هایی که می‌توانند در لانه گزینی و بارداری اختلال ایجاد کنند، جراحی لازم باشد.

تخمک‌ها یا جنین‌های اهداکننده: اگر تخمک‌های خود زن زنده نباشند، می‌توان از تخمک‌ها یا جنین‌های اهداکننده برای IVF استفاده کرد.

ناقل حاملگی: اگر زنی قادر به انجام بارداری نباشد، ناقل حاملگی می‌تواند از طرف او حاملگی را انجام دهد

تغییرات سبک زندگی: ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی، مانند حفظ وزن سالم، خوردن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، می‌تواند باروری را بهبود بخشد.

هیستروسکوپی: هیستروسکوپی روشی است که شامل قرار دادن یک لوله نازک با دوربین از طریق دهانه رحم برای بررسی رحم و اصلاح هر گونه ناهنجاری که ممکن است با باروری تداخل داشته باشد، انجام می‌شود.

لاپاراسکوپی: لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که شامل قرار دادن یک لوله نازک با دوربین از طریق یک برش کوچک در شکم برای بررسی اندام‌های تناسلی و اصلاح هر گونه ناهنجاری است که ممکن است در باروری اختلال ایجاد کند.

هورمون درمانی: هورمون درمانی شامل استفاده از دارو‌هایی مانند استروژن یا پروژسترون برای تنظیم سطح هورمون‌ها و بهبود باروری است.

انتقال داخل فالوپی (IFT): IFT روشی است که در آن اسپرم و تخمک مستقیماً در لوله فالوپ قرار می‌گیرد، جایی که لقاح می‌تواند به طور طبیعی انجام شود.

تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI): ICSI را می‌توان در طی IVF برای تزریق مستقیم یک اسپرم به تخمک برای بهبود شانس لقاح استفاده کرد.

درمان سیستم ایمنی: در مواردی که سیستم ایمنی به جنین یا جنین حمله می‌کند، ممکن است از درمان سیستم ایمنی برای سرکوب پاسخ ایمنی و بهبود شانس بارداری استفاده شود.

انجماد تخمک: همچنین به عنوان انجماد تخمک شناخته می‌شود، این روش شامل برداشت و انجماد تخمک‌های زن برای استفاده در آینده در IVF است. اغلب توسط زنانی که مایل به تاخیر در زایمان هستند یا تحت شیمی درمانی یا سایر درمان‌های پزشکی هستند که ممکن است بر باروری آن‌ها تأثیر بگذارد استفاده می‌شود.

رحم اجاره‌ای: رحم اجاره‌ای شامل استفاده از یک حامل حاملگی برای انجام بارداری از طرف زنی است که خودش قادر به انجام بارداری نیست.

طب سوزنی: طب سوزنی به عنوان یک درمان مکمل برای ناباروری استفاده می‌شود، برخی از مطالعات نشان می‌دهد که ممکن است میزان بارداری در زنان تحت IVF را بهبود بخشد.

کمک به استقرار جنین: روشی است که در طی IVF برای کمک به بیرون آمدن جنین از پوسته محافظ خود و لانه گزینی در رحم استفاده می‌شود.

آزمایش ژنتیک قبل از لانه گزینی (PGT): PGT شامل آزمایش جنین‌ها برای ناهنجاری‌های ژنتیکی قبل از انتقال آن‌ها به رحم در طی IVF است. این می‌تواند به کاهش خطر برخی اختلالات ژنتیکی کمک کند.

توجه به این نکته مهم است که همه این درمان‌ها ممکن است برای هر خانمی که ناباروری را تجربه می‌کند مناسب یا موثر نباشد. ارزیابی کامل توسط یک متخصص برای تعیین بهترین روش درمانی برای یک فرد ضروری است.