نازایی ناشی از مشکل مرد چه علت‌هایی دارد و شیوه تشخیص و درمان آن چیست؟

تقریباً از هر 7 زوج، 1 زوج نابارور هستند، به این معنی که حتی با وجود داشتن رابطه جنسی مکرر و محافظت نشده برای یک سال یا بیشتر، نتوانسته‌اند بچه دار شوند. در نیمی از این زوج‌ها، ناباروری مردان حداقل نقشی جزئی دارد.

ناباروری مردان می‌تواند ناشی از تولید کم اسپرم، عملکرد غیر طبیعی اسپرم یا انسدادی باشد که از تحویل اسپرم جلوگیری می‌کند. بیماری‌ها، جراحات، مشکلات مزمن سلامت، انتخاب شیوه زندگی و سایر عوامل ممکن است در ناباروری مردان نقش داشته باشند.

ناتوانی در بچه دار شدن می‌تواند استرس‌زا و خسته‌کننده باشد، اما تعدادی از درمان‌ها برای ناباروری مردان در دسترس هستند.

علائم

نشانه اصلی ناباروری مردان ناتوانی در بچه دار شدن است. ممکن است هیچ علامت یا نشانه واضح دیگری وجود نداشته باشد.

با این حال، در برخی موارد، یک مشکل زمینه‌ای مانند اختلال ارثی، عدم تعادل هورمونی، گشاد شدن سیاهرگ‌های اطراف بیضه یا شرایطی که عبور اسپرم را مسدود می‌کند، علائم و نشانه‌هایی را ایجاد می‌کند. علائم و نشانه‌هایی که ممکن است متوجه شوید عبارتند از:

• مشکلات عملکرد جنسی – به عنوان مثال، مشکل در انزال یا حجم کم مایعات انزالی، کاهش میل جنسی، یا مشکل در حفظ نعوظ (اختلال نعوظ)
• درد، تورم یا توده در ناحیه بیضه
• عفونت‌های تنفسی مکرر
• ناتوانی در بوییدن
• رشد غیر طبیعی سینه (ژنیکوماستی)
• کاهش موی صورت یا بدن یا سایر علائم ناهنجاری کروموزومی یا هورمونی
• تعداد اسپرم کمتر از حد طبیعی (کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی یا تعداد کل اسپرم کمتر از 39 میلیون در هر انزال)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر بعد از یک سال مقاربت منظم و بدون محافظت نتوانستید بچه دار شوید یا زودتر در صورت داشتن یکی از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• مشکلات نعوظ یا انزال، میل جنسی کم، یا سایر مشکلات عملکرد جنسی
• درد، ناراحتی، توده یا تورم در ناحیه بیضه
• سابقه مشکلات بیضه، پروستات یا جنسی
• جراحی کشاله ران، بیضه، آلت تناسلی یا کیسه بیضه
• شریک زندگی بالای 35 سال

علل

باروری مردان یک فرآیند پیچیده است. برای باردار شدن شریک زندگی خود، موارد زیر باید انجام شود:

• شما باید اسپرم سالم تولید کنید. در ابتدا، این شامل رشد و تشکیل اندام‌های تناسلی مردانه در دوران بلوغ است. حداقل یکی از بیضه‌های شما باید به درستی کار کند و بدن شما باید تستوسترون و سایر هورمون‌ها را برای تحریک و حفظ تولید اسپرم تولید کند.
• اسپرم باید به داخل مایع منی منتقل شود. هنگامی که اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود، لوله‌های ظریف آن‌ها را حمل می‌کنند تا زمانی که با مایع منی مخلوط شده و از آلت تناسلی خارج شوند.
• باید اسپرم کافی در مایع منی وجود داشته باشد. اگر تعداد اسپرم در مایع منی شما (تعداد اسپرم) کم باشد، احتمال اینکه یکی از اسپرم‌های شما تخمک همسرتان را بارور کند، کاهش می‌یابد. تعداد کم اسپرم کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی یا کمتر از 39 میلیون در هر انزال است.
• اسپرم باید عملکردی داشته باشد و قادر به حرکت باشد. اگر حرکت (حرکت) یا عملکرد اسپرم شما غیرطبیعی باشد، ممکن است اسپرم نتواند به تخمک همسرتان برسد یا به آن نفوذ کند.

علل پزشکی

مشکلات مربوط به باروری مردان می‌تواند ناشی از تعدادی از مسائل بهداشتی و درمان‌های پزشکی باشد:

• واریکوسل. ‌واریکوسل تورم سیاهرگ‌هایی است که بیضه را تخلیه می‌کند. این شایع‌ترین علت برگشت‌پذیر ناباروری مردان است. اگرچه دلیل دقیقی که‌واریکوسل باعث ناباروری می‌شود ناشناخته است، ممکن است به جریان خون غیر طبیعی مربوط باشد. ‌واریکوسل منجر به کاهش کمیت و کیفیت اسپرم می‌شود.
• عفونت برخی از عفونت‌ها می‌توانند در تولید اسپرم یا سلامت اسپرم اختلال ایجاد کنند یا باعث ایجاد زخم شوند که مانع از عبور اسپرم می‌شود. این‌ها شامل التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) یا بیضه‌ها (اورکیت) و برخی از عفونت‌های مقاربتی، از جمله سوزاک یا HIV است. اگرچه برخی عفونت‌ها می‌توانند منجر به آسیب دائمی بیضه شوند، اما اغلب اسپرم هنوز قابل بازیابی است.
• مسائل مربوط به انزال انزال رتروگراد زمانی اتفاق می‌افتد که منی در حین ارگاسم به جای بیرون آمدن از نوک آلت تناسلی وارد مثانه شود. بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث انزال رتروگراد شوند، از جمله دیابت، آسیب‌های ستون فقرات، دارو‌ها، و جراحی مثانه، پروستات یا مجرای ادرار.
• آنتی بادی‌هایی که به اسپرم حمله می‌کنند. آنتی بادی‌های ضد اسپرم سلول‌های سیستم ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم‌ها را به عنوان مهاجمان مضر شناسایی کرده و سعی در از بین بردن آن‌ها دارند.
• تومور‌ها سرطان‌ها و تومور‌های غیر بدخیم می‌توانند به طور مستقیم بر اندام‌های تناسلی مردانه تأثیر بگذارند، از طریق غددی که هورمون‌های مربوط به تولید مثل را آزاد می‌کنند، مانند غده هیپوفیز، یا از طریق علل ناشناخته. در برخی موارد، جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای درمان تومور‌ها می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد.
• بیضه‌های نزول نکرده در برخی از مردان، در طول رشد جنین، یک یا هر دو بیضه از شکم به داخل کیسه‌ای که به طور معمول شامل بیضه‌ها (کیسه بیضه) است، فرود نمی‌آید. کاهش باروری در مردانی که این بیماری را داشته‌اند بیشتر است.
• عدم تعادل هورمونی ناباروری می‌تواند ناشی از اختلالات خود بیضه‌ها یا ناهنجاری‌هایی باشد که بر سایر سیستم‌های هورمونی از جمله هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و غدد فوق کلیوی تأثیر می‌گذارد. تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم مردانه) و سایر مشکلات هورمونی تعدادی از علل احتمالی زمینه‌ای دارند.
• نقص لوله‌های انتقال اسپرم. بسیاری از لوله‌های مختلف اسپرم را حمل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به دلایل مختلف مسدود شوند، از جمله آسیب ناخواسته ناشی از جراحی، عفونت‌های قبلی، تروما یا رشد غیر طبیعی، مانند فیبروز کیستیک یا شرایط ارثی مشابه.

انسداد می‌تواند در هر سطحی از جمله در داخل بیضه، در لوله‌هایی که بیضه را تخلیه می‌کنند، در اپیدیدیم، در مجرای دفران، نزدیک مجاری انزال یا در مجرای ادرار رخ دهد.

• نقص کروموزومی اختلالات ارثی مانند سندرم کلاین فلتر – که در آن یک مرد با دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y (به جای یک X و یک Y) متولد می‌شود – باعث رشد غیر طبیعی اندام‌های تناسلی مرد می‌شود. سایر سندرم‌های ژنتیکی مرتبط با ناباروری شامل فیبروز کیستیک و سندرم کالمن است.
• مشکلات در رابطه جنسی. این موارد می‌تواند شامل مشکل در حفظ یا حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی (اختلال نعوظ)، انزال زودرس، مقاربت دردناک، ناهنجاری‌های آناتومیکی مانند داشتن شکاف مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی (هیپوسپادیاس)، یا مشکلات روانی یا رابطه‌ای باشد که در رابطه جنسی اختلال ایجاد می‌کند.
• بیماری سلیاک. بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی است که به دلیل حساسیت به پروتئین موجود در گندم به نام گلوتن ایجاد می‌شود. این وضعیت ممکن است به ناباروری مردان کمک کند. باروری ممکن است پس از اتخاذ یک رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود یابد.
• دارو‌های خاص درمان جایگزینی تستوسترون، استفاده طولانی مدت از استروئید‌های آنابولیک، دارو‌های سرطان (شیمی درمانی)، برخی از دارو‌های زخم، برخی دارو‌های آرتریت و برخی دارو‌های دیگر می‌توانند تولید اسپرم را مختل کرده و باروری مردان را کاهش دهند.
• جراحی‌های قبلی برخی از جراحی‌ها ممکن است مانع از اسپرم شدن شما در انزال شوند، از جمله وازکتومی، جراحی کیسه بیضه یا بیضه، جراحی پروستات، و جراحی‌های بزرگ شکم که برای سرطان‌های بیضه و رکتوم انجام می‌شود.

علل زیست محیطی

قرار گرفتن بیش از حد در معرض برخی از عناصر محیطی مانند گرما، سموم و مواد شیمیایی می‌تواند تولید اسپرم یا عملکرد اسپرم را کاهش دهد. علل خاص عبارتند از:

• مواد شیمیایی صنعتی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض برخی از مواد شیمیایی، آفت کش‌ها، علف کش‌ها، حلال‌های آلی و مواد رنگ‌آمیزی ممکن است به کاهش تعداد اسپرم کمک کند.
• قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین قرار گرفتن در معرض سرب یا سایر فلزات سنگین نیز ممکن است باعث ناباروری شود.
• اشعه یا اشعه ایکس. قرار گرفتن در معرض تابش می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد، اگرچه اغلب در نهایت به حالت عادی باز می‌گردد. با دوز‌های بالای تابش، تولید اسپرم را می‌توان برای همیشه کاهش داد.
• گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها. دمای بالا ممکن است تولید و عملکرد اسپرم را مختل کند. اگرچه مطالعات محدود و بی‌نتیجه هستند، استفاده مکرر از سونا یا جکوزی ممکن است به طور موقت تعداد اسپرم شما را مختل کند.

نشستن برای مدت طولانی، پوشیدن لباس‌های تنگ یا کار با رایانه لپ تاپ برای مدت طولانی نیز ممکن است دمای کیسه بیضه شما را افزایش دهد و تولید اسپرم را اندکی کاهش دهد. اما، تحقیق قطعی نیست.

سلامتی، سبک زندگی و علل دیگر

برخی دیگر از علل ناباروری مردان عبارتند از:

• استفاده مواد مخدر. استروئید‌های آنابولیک که برای تحریک قدرت و رشد عضلانی مصرف می‌شوند می‌توانند باعث کوچک شدن بیضه‌ها و کاهش تولید اسپرم شوند. استفاده از کوکائین یا ماری جوانا ممکن است به طور موقت تعداد و کیفیت اسپرم شما را نیز کاهش دهد.
• مصرف الکل. نوشیدن الکل می‌تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد، باعث اختلال نعوظ و کاهش تولید اسپرم شود. بیماری کبد ناشی از نوشیدن زیاد الکل نیز ممکن است منجر به مشکلات باروری شود.
• سیگار کشیدن. مردان سیگاری ممکن است تعداد اسپرم کمتری نسبت به افرادی که سیگار نمی‌کشند داشته باشند. دود دست دوم نیز ممکن است بر باروری مردان تأثیر بگذارد.
• وزن. چاقی می‌تواند باروری را از طرق مختلف تحت تأثیر قرار دهد، از جمله تأثیر مستقیم بر خود اسپرم و همچنین با ایجاد تغییرات هورمونی که باروری مردان را کاهش می‌دهد.

عوامل خطر

عوامل خطر مرتبط با ناباروری مردان عبارتند از:

• سیگار کشیدن
• استفاده از الکل
• استفاده از دارو‌های غیرقانونی خاص
• اضافه وزن داشتن
• داشتن عفونت‌های خاص در گذشته یا حال
• قرار گرفتن در معرض سموم
• گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها
• تجربه ضربه به بیضه‌ها
• انجام وازکتومی قبلی یا جراحی بزرگ شکم یا لگن
• داشتن سابقه بیضه نزول نکرده
• متولد شدن با اختلال باروری یا داشتن یکی از خویشاوندان خونی مبتلا به اختلال باروری
• داشتن برخی شرایط پزشکی، از جمله تومور‌ها و بیماری‌های مزمن، مانند بیماری سلول داسی شکل
• مصرف برخی دارو‌ها یا انجام درمان‌های پزشکی، مانند جراحی یا پرتو‌های مورد استفاده برای درمان سرطان

عوارض

عوارض ناباروری مردان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• استرس و مشکلات روابط مربوط به ناتوانی در داشتن فرزند
• تکنیک‌های گران قیمت و مرتبط با تولید مثل
• افزایش خطر ابتلا به سرطان بیضه، ملانوم، سرطان روده بزرگ و سرطان پروستات

جلوگیری

ناباروری مردان همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، می‌توانید سعی کنید از برخی از دلایل شناخته شده ناباروری مردان جلوگیری کنید. مثلا:

• سیگار نکش
• الکل را محدود کنید یا از مصرف آن خودداری کنید.
• از مواد غیرقانونی دوری کنید.
• وزن سالم را حفظ کنید.
• وازکتومی نکنید
• از چیز‌هایی که منجر به گرمای طولانی مدت بیضه‌ها می‌شود خودداری کنید.
• استرس را کاهش دهید.
• از قرار گرفتن در معرض آفت کش‌ها، فلزات سنگین و سایر سموم خودداری کنید

تشخیص

بسیاری از زوج‌های نابارور بیش از یک علت ناباروری دارند، بنابراین به احتمال زیاد هر دوی شما باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است برای تعیین علت ناباروری چندین آزمایش انجام شود. در برخی موارد، یک علت هرگز شناسایی نمی‌شود.

آزمایش‌های ناباروری می‌تواند گران باشد و ممکن است تحت پوشش بیمه قرار نگیرد – قبل از زمان برنامه پزشکی شما چه چیزی را پوشش می‌دهد.

تشخیص مشکلات ناباروری مردان معمولا شامل موارد زیر است:

• معاینه فیزیکی عمومی و سابقه پزشکی. این شامل معاینه اندام تناسلی شما و پرسیدن سوال در مورد هر گونه بیماری ارثی، مشکلات سلامت مزمن، بیماری‌ها، جراحات یا جراحی‌هایی است که می‌تواند بر باروری تاثیر بگذارد. پزشک شما همچنین ممکن است در مورد عادات جنسی و رشد جنسی شما در دوران بلوغ سؤال کند.
• تجزیه و تحلیل مایع منی. نمونه‌های مایع منی را می‌توان به روش‌های مختلف به دست آورد. شما می‌توانید با خودارضایی و انزال در یک ظرف مخصوص در مطب یک نمونه تهیه کنید. به دلیل اعتقادات مذهبی یا فرهنگی، برخی از مردان روش جایگزین برای جمع‌آوری مایع منی را ترجیح می‌دهند. در چنین مواردی می‌توان با استفاده از کاندوم مخصوص در حین مقاربت منی را جمع‌آوری کرد.

سپس منی شما به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا تعداد اسپرم‌های موجود را اندازه‌گیری کند و هرگونه ناهنجاری در شکل (مورفولوژی) و حرکت (حرکت) اسپرم را بررسی کند. آزمایشگاه همچنین مایع منی شما را برای علائم مشکلاتی مانند عفونت بررسی می‌کند.

اغلب تعداد اسپرم‌ها به طور قابل توجهی از یک نمونه به نمونه دیگر تغییر می‌کند. در بیشتر موارد، چندین آزمایش آنالیز مایع منی در یک دوره زمانی انجام می‌شود تا از نتایج دقیق اطمینان حاصل شود. اگر تجزیه و تحلیل اسپرم شما نرمال باشد، پزشک احتمالاً قبل از انجام هر گونه آزمایش ناباروری مردانه، آزمایش کامل همسرتان را توصیه می‌کند.

پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی را برای کمک به شناسایی علت ناباروری شما توصیه کند. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سونوگرافی اسکروتوم. این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر درون بدن شما استفاده می‌کند. سونوگرافی کیسه بیضه می‌تواند به پزشک کمک کند تا ببیند آیا‌واریکوسل یا سایر مشکلات در بیضه‌ها و ساختار‌های نگهدارنده وجود دارد یا خیر.
• سونوگرافی ترانس رکتال. یک گرز کوچک و روغن کاری شده به راست روده شما وارد می‌شود. این به پزشک اجازه می‌دهد تا پروستات شما را بررسی کند و به دنبال انسداد لوله‌های حامل مایع منی باشد.
• آزمایش هورمونی هورمون‌های تولید شده توسط غده هیپوفیز، هیپوتالاموس و بیضه‌ها نقش کلیدی در رشد جنسی و تولید اسپرم دارند. ناهنجاری در سایر سیستم‌های هورمونی یا اندامی نیز ممکن است به ناباروری کمک کند. آزمایش خون سطح تستوسترون و سایر هورمون‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
• آزمایش ادرار پس از انزال اسپرم در ادرار شما می‌تواند نشان دهد که اسپرم شما در حین انزال به جای خروج از آلت تناسلی به سمت عقب به داخل مثانه حرکت می‌کند (انزال رتروگراد).
• آزمایشات ژنتیکی هنگامی که غلظت اسپرم بسیار کم است، ممکن است یک علت ژنتیکی وجود داشته باشد. آزمایش خون می‌تواند نشان دهد که آیا تغییرات ظریفی در کروموزوم Y وجود دارد یا خیر – نشانه‌های یک ناهنجاری ژنتیکی. آزمایش ژنتیک ممکن است برای تشخیص سندرم‌های مادرزادی یا ارثی مختلف تجویز شود.
• بیوپسی بیضه. این آزمایش شامل برداشتن نمونه‌ها از بیضه با سوزن است. اگر نتایج بیوپسی بیضه نشان دهد که تولید اسپرم طبیعی است، مشکل شما احتمالاً ناشی از انسداد یا مشکل دیگری در انتقال اسپرم است.
• تست‌های تخصصی عملکرد اسپرم تعدادی از آزمایش‌ها را می‌توان برای بررسی اینکه اسپرم شما پس از انزال زنده می‌ماند، چقدر می‌تواند به تخمک نفوذ کند و اینکه آیا مشکلی در چسبیدن به تخمک وجود دارد یا خیر، استفاده شود. این آزمایش‌ها اغلب مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و معمولاً توصیه‌های درمانی را به‌طور قابل توجهی تغییر نمی‌دهند.

درمان

اغلب، نمی‌توان علت دقیق ناباروری را پیدا کرد. حتی اگر علت دقیق آن مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است بتواند درمان‌ها یا روش‌هایی را توصیه کند که منجر به لقاح شود.

در موارد ناباروری توصیه می‌شود همسر زن نیز معاینه شود. ممکن است درمان‌های خاصی برای شریک زندگی شما توصیه شود. یا ممکن است یاد بگیرید که استفاده از تکنیک‌های کمک باروری در شرایط شما مناسب است.

درمان‌های ناباروری مردان عبارتند از:

• عمل جراحی. به عنوان مثال، ‌واریکوسل را اغلب می‌توان با جراحی اصلاح کرد یا مجرای دفران انسدادی را ترمیم کرد. وازکتومی‌های قبلی را می‌توان معکوس کرد. در مواردی که هیچ اسپرمی در انزال وجود ندارد، اغلب می‌توان اسپرم را مستقیماً از بیضه یا اپیدیدیم با استفاده از تکنیک‌های بازیابی اسپرم بازیابی کرد.
• درمان عفونت‌ها درمان آنتی بیوتیکی ممکن است عفونت دستگاه تناسلی را درمان کند، اما همیشه باروری را بازیابی نمی‌کند.
• درمان مشکلات رابطه جنسی دارو یا مشاوره می‌تواند به بهبود باروری در شرایطی مانند اختلال نعوظ یا انزال زودرس کمک کند.
• درمان‌های هورمونی و دارو‌ها. در مواردی که ناباروری به دلیل بالا یا پایین بودن برخی هورمون‌ها یا مشکلاتی در نحوه استفاده از هورمون‌ها در بدن ایجاد می‌شود، پزشک شما ممکن است جایگزینی هورمون یا دارو‌ها را توصیه کند.
• فناوری کمک باروری (ART). درمان‌های ART شامل گرفتن اسپرم از طریق انزال طبیعی، استخراج جراحی یا از افراد اهداکننده بسته به مورد و خواسته‌های خاص شما است. سپس اسپرم به دستگاه تناسلی زن وارد می‌شود یا برای انجام لقاح آزمایشگاهی یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم استفاده می‌شود.

زمانی که درمان موثر نیست

در موارد نادر، مشکلات باروری مردان قابل درمان نیست و برای مرد غیرممکن است که صاحب فرزند شود. ممکن است پزشک به شما و همسرتان پیشنهاد دهد که از اسپرم اهداکننده استفاده کنید یا فرزندی را به فرزندی قبول کنید.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

چند مرحله وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید تا شانس خود را برای رسیدن به بارداری افزایش دهید:

• دفعات رابطه جنسی را افزایش دهید. داشتن رابطه جنسی هر روز یا یک روز در میان که حداقل پنج روز قبل از تخمک‌گذاری شروع می‌شود، شانس شما را برای باردار شدن همسرتان افزایش می‌دهد.
• زمانی که امکان لقاح وجود دارد رابطه جنسی داشته باشید. یک زن احتمالاً در طول تخمک‌گذاری – که در اواسط چرخه قاعدگی، بین دوره‌های قاعدگی اتفاق می‌افتد، باردار می‌شود. این اطمینان حاصل می‌کند که اسپرم‌هایی که می‌توانند چندین روز زنده بمانند، زمانی که امکان لقاح وجود دارد، وجود داشته باشد.
• از استفاده از روان‌کننده‌ها خودداری کنید. محصولاتی مانند Astroglide یا ژله KY، لوسیون‌ها و بزاق ممکن است حرکت و عملکرد اسپرم را مختل کنند. از پزشک خود در مورد روان‌کننده‌های ایمن برای اسپرم سوال کنید.
• یک سبک زندگی سالم داشته باشید. انواع غذا‌های سالم بخورید، وزن مناسبی داشته باشید، به اندازه کافی بخوابید و به طور منظم ورزش کنید.
• از چیز‌هایی که به سلامت کلی شما آسیب می‌زند اجتناب کنید. مصرف الکل را متوقف یا کاهش دهید، سیگار را ترک کنید و از مواد غیرقانونی استفاده نکنید.

طب جایگزین

شواهد در مورد اینکه آیا – یا چه مقدار – گیاهان یا مکمل‌ها ممکن است به افزایش باروری مردان کمک کند محدود است. هیچ یک از این مکمل‌ها علت زمینه‌ای خاص ناباروری، مانند نقص مجرای اسپرم یا اختلال کروموزومی را درمان نمی‌کنند.

مکمل‌هایی با مطالعاتی که مزایای احتمالی را برای بهبود تعداد یا کیفیت اسپرم نشان می‌دهند عبارتند از:

• کوآنزیم Q10
• ترکیب اسید فولیک و روی
• ال کارنیتین
• سلنیوم
• ویتامین سی
• ویتامین E

قبل از مصرف مکمل‌های غذایی برای ناباروری مردان با پزشک خود صحبت کنید. شواهد واضحی مبنی بر اثربخشی آن‌ها وجود ندارد و برخی از مکمل‌ها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند یا با دارو‌هایی که مصرف می‌کنید تداخل نامطلوب داشته باشند.

مقابله و حمایت

مقابله با ناباروری می‌تواند دشوار باشد. این یک موضوع ناشناخته است – شما نمی‌توانید پیش بینی کنید که چقدر طول می‌کشد یا چه نتیجه‌ای خواهد داشت. ناباروری لزوما با کار سخت حل نمی‌شود. بار عاطفی روی یک زوج قابل توجه است و برنامه‌ریزی برای مقابله می‌تواند کمک‌کننده باشد.

برنامه‌ریزی برای آشفتگی عاطفی

• محدودیت‌ها را تعیین کنید. از قبل تصمیم بگیرید که چه تعداد و چه نوع روش‌هایی از نظر عاطفی و مالی برای شما و شریک زندگی‌تان قابل قبول است و حد نهایی را تعیین کنید. درمان‌های باروری می‌تواند گران باشد و اغلب تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد.
• گزینه‌های دیگر را در نظر بگیرید. هر چه زودتر در فرآیند باروری گزینه‌های جایگزین – پذیرش یا اهدا‌کننده اسپرم یا تخمک – را تعیین کنید. این می‌تواند اضطراب را در طول درمان کاهش دهد و احساس ناامیدی را در صورت عدم بارداری کاهش دهد.
• در مورد احساسات خود صحبت کنید. گروه‌های حمایتی یا خدمات مشاوره را برای کمک قبل و بعد از درمان پیدا کنید تا به تحمل این روند کمک کنید و در صورت شکست درمان، اندوه را کاهش دهید.

مدیریت استرس عاطفی در طول درمان

• تکنیک‌های کاهش استرس را تمرین کنید. به عنوان مثال می‌توان به یوگا، مدیتیشن و ماساژ درمانی اشاره کرد.
• رفتن به مشاوره را در نظر بگیرید. مشاوره‌ای مانند درمان شناختی رفتاری، که از روش‌هایی استفاده می‌کند که شامل آموزش آرام‌سازی و مدیریت استرس می‌شود، ممکن است به کاهش استرس کمک کند.
• خود را بیان کنید. به جای اینکه احساس گناه یا خشم خود را حفظ کنید، با دیگران ارتباط برقرار کنید.
• با عزیزان در ارتباط باشید. صحبت کردن با شریک زندگی، خانواده و دوستان می‌تواند مفید باشد.