هنر میکروبی الکساندر فلمینگ!

الکساندر فلمینگ را تقریبا همه می‌شناسند. او را به عنوان میکروبیولوژیستی برجسته‌‌ای یاد می‌کنیم که داروی معجزه آسایی آنتی بیوتیکی به نام پنی سیلین را به جهان هدیه داد.

اما او قریحه هنری هم داشت که شاید کمتر شناخته شده باشد. فلمینگ یکی از اعضای باشگاه هنر‌های چلسی لندن بود و در آنجا هنر آبرنگ امتحان کرد و نقاشی‌هایی کشید که در بهترین حالت آماتوری بودند.

اما استعداد هنری او نه در آبرنگ یا طرح‌های مداد، بلکه در یک رسانه دیگر نهفته بود: موجود زنده.

فلمینگ یکی از اولین دانشمندانی بود که از میکروب‌ها برای خلق آثار هنری استفاده کرد. او با استفاده از میکروب‌ها، بالرین‌ها، خانه‌ها، سربازان، مادرانی که به بچه‌ها غذا می‌دادند، مجسمه‌های چوبی و بسیاری از صحنه‌های دیگر را روی ظروف پتری (آزمایشگاهی) نقاشی می‌کرد.

لمینگ این آثار هنری را با کشت میکروارگانیسم‌هایی با رنگدانه‌های طبیعی مختلف روی ظروف پتری برای ایجاد الگو‌های رنگارنگ تولید کرد. او از انواع مختلفی از باکتری‌ها برای نمایش رنگ‌هایی مانند قهوه‌ای، بنفش، صورتی، قرمز، زرد، نارنجی و غیره استفاده کرد. با گذشت زمان، پالت فلمینگ غنی‌تر شد زیرا او باکتری‌های بیشتری را با رنگ‌های مورد نیاز خود پیدا کرد.

فلمینگ یک ظرف پتری را با آگار، ماده‌ای شبیه ژلاتین پر می‌کرد و سپس از ابزار آزمایشگاهی سیمی به نام حلقه برای تلقیح بخش‌هایی از بشقاب با گونه‌های مختلف استفاده می‌کرد. همه چیز از نظر فنی بسیار دشوار بود. فلمینگ نه تنها باید میکروب‌های مناسب را پیدا می‌کرد، بلکه باید زمان تلقیح خود را به گونه‌ای تنظیم می‌کرد که گونه‌های مختلف همزمان به رنگ‌های خاصی که او می‌خواست دست پیدا کنند. این آثار تنها برای مدت کوتاهی از چند روز وجود داشتند، پس از آن به دورن حیطه میکروب دیگر رشد می‌کرد و خطوط نقاشی را محو می‌کرد.

متأسفانه نه جامعه علمی و نه هنرمندان زمان او هیچ توجهی به تکنیک‌های فلمینگ نکردند. داستان از این قرار است که یک بار فلمینگ یک نمایشگاه کوچک از هنر باکتریایی برای بازدید سلطنتی ملکه مری از سنت مری آماده کرد. ملکه “سرگرم نشد و با عجله از کنار آن گذشت.”

آثار هنری میکروبی مدرن بسیار هوشمندانه و خلاقانه هستند. در اینجا تعدادی از هنر‌های میکروبی ارائه شده به انجمن میکروبیولوژی آمریکا برای مسابقه سالانه هنر ASM Agar را با هم می‌بینیم: