معرفی کتاب رفتار ، نوشته رابرت ساپولسکی
کتاب «رفتار» نوشته رابرت ساپولسکی است که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده. این کتاب توضیح می‌دهد که چگونه فرآیند‌های زیستی مختلف بر رفتار انسان تأثیر می‌گذارند و این امر می‌تواند در مقیاس‌هایی از کمتر از یک ثانیه تا هزاران ساله رخ بدهد.
بیوگرافی رابرت ساپولسکی:
رابرت ساپولسکی عصب‌شناس، نخستی‌شناس و نویسنده آمریکایی است. ساپولسکی که در 6آوریل 1957 در بروکلین، نیویورک متولد شد، به دلیل رویکرد بین رشته‌ای خود در مطالعه رفتار و توانایی‌اش در انتقال مفاهیم پیچیده علمی به صورت عامه‌فهم شاخص است.
ساپولسکی دکترای خود را در رشته اعصاب و غدد از دانشگاه راکفلر در سال 1984 به دست آورد. او استاد زیست‌شناسی، عصب‌شناسی و علوم اعصاب در دانشگاه استنفورد است. او همچنین سمت همکار پژوهشی در موزه‌های ملی کنیا دارد.
ساپولسکی در طول زندگی حرفه‌ای خود تحقیقات گسترده‌ای در مورد رفتار بابون‌ها در شرق آفریقا انجام داده است و عوامل فیزیولوژیکی و اجتماعی موثر بر استرس و سلامتی را بررسی کرده است. آثار او عناصری از علوم اعصاب، اخلاق‌شناسی و انسان‌شناسی را برای به دست آوردن درک جامعی از رفتار انسان و حیوانات ترکیب می‌کند.
ساپولسکی به غیر از مشارکت‌های آکادمیک، نویسنده‌ای پرکار است و کتاب‌های متعددی تألیف کرده است که شکاف بین تحقیقات علمی و درک عمومی را پر می‌کند. سبک نوشتاری جذاب و طنز او موضوعات پیچیده علمی را برای مخاطبان وسیع‌تری قابل دسترس می‌کند.
داستان سرایی ساپولسکی لذت بخش است، اما منطق درونی قدرتمندی نیز دارد. او با نگاه کردن به عواملی که بر عکس العمل یک فرد در لحظه وقوع یک رفتار تأثیر می‌گذارد، شروع می‌کند و سپس رفتار را تبیین می‌کند. یک ثانیه قبل از اینکه این رفتار اتفاق بیفتد، چه چیزی در مغز یک فرد می‌گذرد؟ چه محرک‌های بینایی، صدا یا بویایی باعث شده که سیستم عصبی آن رفتار را ایجاد کند؟ از زاویه‌ای دیگر، چه هورمون‌هایی ساعت‌ها تا چند روز زودتر عمل کرده‌اند تا میزان پاسخ‌دهی به محرک‌هایی که باعث تحریک سیستم عصبی می‌شوند را تغییر دهند؟
به این ترتیب او میدان دید ما را افزایش می‌دهد و ما را علاقه‌مند می‌کند که به نوروبیولوژی و دنیای حسی و غدد درون ریز فکر می‌کنیم.
ساپولسکی فراتر می‌رود و توضیح می‌دهد که یک رفتار خاص چگونه تحت تأثیر تغییرات ساختاری در سیستم عصبی در ماه‌های قبل، دوران نوجوانی، کودکی، زندگی جنینی و ساختار ژنتیکی قرار گرفته؟ در نهایت، او دیدگاه را گسترش می‌دهد تا عواملی بزرگتر از یک «فرد» را در دخیل کند. به این ترتیب که برایمان می‌نویسد که فرهنگ چگونه بر رفتار تاثیر می‌گذارد، چه عوامل زیست محیطی هزاران ساله آن فرهنگ را شکل داده؟ و حتی عوامل تکاملی میلیون‌ها ساله را هم در مسئول تببین یک رفتار می‌کند.
نتیجه‌اش این کتاب شده که تحقیقات پیشرفته‌ای را در طیفی از رشته‌ها جمع‌آوری می‌کند تا دیدگاهی ظریفی در مورد اینکه چرا ما در نهایت کار‌هایی را که انجام می‌دهیم، انجام می‌دهیم!
ساپولسکی بر آن است که در این کتاب به عمیق‌ترین و سطحی‌ترین پرسش‌های ما در رابطه با قبیله‌گرایی و بیگانه‌هراسی، سلسله مراتب و رقابت، اخلاق و اراده آزاد، و جنگ و صلح پاسخ بدهد.
ساپولسکی در نزدیک به 600 صفحه (در کتاب اصلی)، این سؤال را پیش کشیده که استدلال آگاهانه در میان همه عوامل عصبی شیمیایی، هورمونی، رشدی و تکاملی که مورد بحث قرار گرفته است، چه جایگاهی در تعیین رفتار دارد. در واقع، گاهی اوقات او طوری می‌نویسد که انگار اگر همه دلایل را در نظر بگیریم، رفتار ما مسئول جبر است.
هر کنش انسانی به‌طور اجتناب‌ناپذیری ناشی از رویداد‌های قبلی در جهان، از جمله رویداد‌های مغز است. بنابراین چیزی به نام اختیار نمی‌تواند وجود داشته باشد. (البته نتیجه می‌شود که سیستم‌های اجتماعی مانند عدالت کیفری باید کاملاً بازنگری شوند، همانطور که فیلسوفانی مانند تد هوندریچ مدت‌ها پیشنهاد کرده‌اند.)
اصرار ساپولسکی بر حقیقت جبرگرایی سختگیرانه، کار خودش را دشوار می‌کند. البته او تاکید می‌کند که عقل و عاطفه («شناخت و تأثیر») همیشه در تعامل هستند و «ترکیب عقل با شهود» مزایایی دارد. این یک موازنه خوشایند در برابر فشار اخیر روان‌شناسی است که می‌خواهد عقلانیت را به کلی پایین بیاورد، اما روشن نیست که به نظر خود ساپولسکی، اگر تصمیم‌ها به‌طور اجتناب‌ناپذیری توسط قوانین طبیعت تعیین شوند، استدلال آگاهانه چگونه می‌تواند منجر به رفتار بشود.
در عین حال او داستان‌های الهام بخش درباره قهرمانی اخلاقی در تاریخ می‌گوید. از افسر هلیکوپتری که کشتار مای لای، در ویتنام را متوقف کرد. به قول او «هرکسی که بگوید بدترین رفتارهای ما اجتناب ناپذیر است، اطلاعات کمی در مورد پستانداران از جمله ما دارد.»
با این حال، این سؤال همچنان باقی است: اگر انسان‌ها صرفاً روبات‌های واکنش‌پذیر، برده‌های قانون طبیعی هستند که به طور علّی توسط هزاران عامل زیست‌شناسی و شرایط تحت تأثیر قرار می‌گیرند، چرا باید در مورد بهتر شدن اوضاع حرفی برای گفتن داشته باشیم؟ آنچه می‌خواهد بشود، در هر صورت رخ می‌دهد!
کتاب رفتار – Behave
بررسی زیست شناختی بهترین و بدترین رفتارهای انسان
انتشارات: نشر نوین
نویسنده: رابرت ام.ساپولسکی
تعداد صفحات 784 صفحه
قیمت (در هنگام نوشتن این یادداشت!): 490 هزار تومان
