۱۱ تا از کشنده‌ترین و آزاردهنده‌ترین انگل‌ها برای انسان

1. پلاسمودیوم فالسیپاروم (مالاریا)

• بیماری: مالاریا
• انتقال: نیش پشه (نوع آنوفل)
• چرخه زندگی: چرخه زندگی پلاسمودیوم فالسیپاروم P. falciparum شامل مراحلی هم در انسان و هم در پشه است. پشه های آلوده در حین نیش، اسپوروزویت‌ها را به انسان منتقل می‌کنند. این اسپوروزوئیت‌ها به کبد می‌روند، بالغ می‌شوند و مروزوئیت‌ها را در جریان خون آزاد می‌کنند و گلبول‌های قرمز را آلوده می‌کنند، در آنها تکثیر می‌شوند و بعد حین آزاد شدن، آنها را پاره می‌کنند.
• علائم: تب، لرز، سردرد، درد عضلانی، استفراغ و کم خونی شدید. اگر درمان نشود، می تواند منجر به مالاریا مغزی، نارسایی اندام‌ها و مرگ شود.
• تأثیر: مالاریا سالانه باعث مرگ صدها هزار نفر، عمدتاً در جنوب صحرای آفریقا می‌شود و  بیشتر کودکان زیر پنج سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• پیشگیری: استفاده از پشه‌بندهای آغشته به حشره کش، سمپاشی داخل ساختمان و داروهای ضد مالاریا.

2. تریپانوزوما بروسی (تریپانوزومیازیس آفریقایی)

• بیماری: تریپانوزومیازیس آفریقایی (بیماری خواب)
• انتقال: نیش مگس تسه تسه
• چرخه زندگی: تریپانوزوما بروسی T. brucei در یک چرخه زندگی پیچیده در مگس تسه تسه و به میزبانی انسان دوره زندگی‌اش را سر می‌کند. مگس تریپوماستیگوت‌های متاسیکلیک را به جریان خون انسان وارد می‌کند. اینها به جریان خون راه می‌یابند، تکثیر می‌شوند و به بافت‌های مختلف از جمله سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کنند.
• علائم: تب، سردرد، درد مفاصل و خارش. در مرحله آخر، سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌گیرد و باعث گیجی و سردرگمی، اختلالات حسی، اختلال در چرخه خواب حتی مرگ می‌شود.
• این بیماری در جنوب صحرای آفریقا شیوع دارد و هزاران مورد جدید در سال را درگیر می‌کند و تهدیدی قابل توجه برای سلامت عمومی است.
• پیشگیری: کنترل ناقل (کاهش جمعیت مگس تسه تسه)، غربالگری و درمان سریع افراد آلوده.

3. انتامبا هیستولیتیکا (آمیبیاز)

• بیماری: آمیبیاز (اسهال خونی آمیبی)
• انتقال: راه مدفوع-دهانی (غذا و آب آلوده)
• چرخه زندگی: کیست‌های بلعیده شده، تروفوزوئیت‌هایی را در روده آزاد می‌کنند که به دیواره روده حمله می‌کنند و می‌توانند به سایر اندام‌ها مانند کبد گسترش یافته و باعث آبسه شوند.
• علائم: اسهال (اغلب خونی)، درد شکم، تب و کاهش وزن. موارد شدید می تواند منجر به آبسه کبد و عفونت سیستمیک شود.
• این انگل در مناطق گرمسیری با بهداشت ضعیف رایج است، میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می دهد که منجر به عوارض و مرگ و میر قابل توجهی می‌شود.
• پیشگیری: بهبود وضعیت بهداشتی، تامین آب تمیز و نگهداری مناسب غذا

4. ابتلا به لیشمانیا یا لیشمانیازیس (Leishmaniasis)

• بیماری: لیشمانیوز (پوستی، پوستی مخاطی و احشایی)
• انتقال: نیش پشه خاکی
• چرخه زندگی: پشه خاکی پروماستیگوت‌ها را به میزبان انسانی وارد می‌کنند. اینها در ماکروفاژها به آماستیگوت تبدیل می‌شوند و تکثیر می‌شوند و منجر به اشکال مختلف لیشمانیوز می شوند.
• علائم:
  • پوستی: زخم‌های پوستی که در طول زمان از نظر اندازه و ظاهر تغییر می‌کنند.
  • پوستی مخاطی: زخم‌هایی که غشاهای مخاطی بینی، دهان و گلو را درگیر می‌کنند و نابود می‌کنند.
  • احشایی: تب، کاهش وزن، بزرگ شدن طحال و کبد و کم‌خونی.
• لیشمانیوز احشایی که به نام کالاآزار نیز شناخته می شود، شدیدترین شکل عفونت با این انگل است و در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
• پیشگیری: استفاده از دافع حشرات، لباس محافظ و کنترل ناقل.

5. توکسوپلاسما گوندی (توکسوپلاسموز)

• بیماری: توکسوپلاسموز
• انتقال: گوشت آلوده، مدفوع گربه، مادر به کودک در دوران بارداری
• چرخه زندگی: این انگل از طریق جنسی در گربه‌ها تولید مثل می‌کند و از طریق مدفوع آنها دفع می شود. انسان با خوردن اووسیست از منابع آلوده درگیر آن می‌شود.
• علائم: اغلب در افراد سالم بدون علامت است. در بیماران دچار نقص ایمنی و در دوران بارداری، می‌تواند عوارض شدیدی مانند آنسفالیت (التهاب مغز)، اختلالات عصبی و نقایص مادرزادی جنین ایجاد کند.
• تأثیر: این بیماری در سطح جهانی شیوع دارد و خطر قابل توجهی برای افراد دارای نقص ایمنی و زنان باردار دارد.
• پیشگیری: پختن صحیح گوشت، پرهیز از تماس نزدیک با گربه و رعایت بهداشت.

6.  شیستوزوما (شیستوزومیازیس)

• بیماری: شیستوزومیازیس (بیلهارزیا)
• انتقال: تماس با آب شیرین آلوده
• چرخه زندگی: اشکال لارو (سرکاریا) به پوست انسان نفوذ می‌کنند، در رگ‌های خونی به کرم های بالغ بالغ می‌شوند و تخم‌هایی تولید می کند که از طریق ادرار یا مدفوع دفع می شوند.
• علائم: راش (بثورات پوستی)، خارش پوست، تب، لرز، سرفه، درد عضلانی. عفونت مزمن می تواند منجر به آسیب اعضای بدن، به ویژه در کبد و مثانه شود.
• این بیماری، یک مشکل عمده بهداشت عمومی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده و منجر به بیماری‌های مزمن و مرگ می‌شود.
• پیشگیری: اجتناب از تماس با آب آلوده، بهبود وضعیت بهداشتی و درمان دارویی

7. تنیا سولیوم Taenia solium (نوروسیستیسرکوزیس)

• بیماری: نوروسیستیسرکوزیس
• انتقال: وارد شدن تخم انگل از غذا یا آب آلوده
• چرخه زندگی: خوک ها میزبان میانی هستند که در آن لاروها به سیستیسرک تبدیل می‌شوند. انسان تخم‌هایی را می‌بلعد که به لارو تبدیل می‌شوند و می‌توانند به سیستم عصبی مرکزی مهاجرت کنند و کیست تشکیل دهند.
• علائم: تشنج، سردرد، نقایص عصبی و گاهی مرگ.
• این بیماری یکی از علل اصلی صرع در مناطق بومی، عمدتاً آمریکای لاتین، آسیا و آفریقا است.
• پیشگیری: پخت مناسب گوشت خوک، بهبود بهداشت و آموزش بهداشت.

8. ووچریا بانکرفتی Wuchereria bancrofti (فیلاریازیس لنفاوی)

• بیماری: فیلاریازیس لنفاوی
• انتقال: نیش پشه (Culex، Anopheles، Aedes)
• چرخه زندگی: پشه ها لاروها را به انسان منتقل می‌کنند، که به سیستم لنفاوی مهاجرت می‌کنند، به کرم های بالغ بالغ می‌شوند و عروق لنفاوی را مسدود می‌کنند.
• علائم: لنف ادم، تورم شدید اندام‌ها، هیدروسل (تورم کیسه بیضه) و عفونت های مکرر.
• تأثیر: یکی از علل ناتوانی دائمی در  مناطق مختلف جهان و به ویژه در مناطق گرمسیری.
• پیشگیری: کنترل پشه، درمان دارویی و اقدامات بهداشتی.

9. ژیاردیا لامبلیا (ژیاردیازیس)

• بیماری: ژیاردیازیس
• انتقال: راه مدفوع-دهانی (آب، غذا یا سطوح آلوده)
• چرخه زندگی: کیست های بلعیده شده، تروفوزوئیت‌ها را در روده کوچک آزاد می‌کنند که منجر به عفونت و علائم بیماری می‌شود.
• علائم: اسهال، نفخ معده، حالت تهوع و کم آبی بدن.
• این بیماری در مناطقی که بهداشت ضعیفی دارند، رایج است که هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر می‌کند.
• پیشگیری: استفاده از آب آشامیدنی سالم،  بهداشت مناسب، و نگهداری مطلوب غذا.

10. Dracunculus medinensis (بیماری کرم گینه)

• بیماری: دراکونکولیازیس (بیماری کرم گینه)
• انتقال: آشامیدن آب آلوده حاوی غلاف غلاف آلوده به لارو
• چرخه زندگی: لاروهای بلعیده شده به دستگاه گوارش نفوذ کرده، بالغ می‌شوند و به بافت‌های زیر جلدی مهاجرت می‌کنند. کرم‌های ماده بالغ از پوست بیرون می‌آیند و باعث ایجاد زخم‌های دردناک می‌شوند.
• علائم: تاول‌های دردناک، تب، تورم و درد شدید.
• این بیماری یک بیماری ناتوان کننده با تأثیر قابل توجه بر جوامع فقیر، عمدتاً در آفریقا است. به دلیل تلاش‌های جهانی بهداشت، تقریباً ریشه‌کنی شده.
• پیشگیری: آب آشامیدنی سالم، تصفیه آب و آموزش بهداشت.