کلانژیت – Cholangitis چیست و چه علایمی دارد؟

کلانژیت (Cholangitis) یک وضعیت التهابی است که در مجاری صفراوی (Bile Ducts) رخ می‌دهد و معمولاً ناشی از عفونت باکتریایی است. مجاری صفراوی وظیفه حمل صفرا از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک را بر عهده دارند. هنگامی که این مجاری به دلیل انسداد یا عفونت ملتهب شوند، صفرا نمی‌تواند به درستی تخلیه شود و باعث التهاب و عوارض جدی مانند آبسه‌های کبدی (Liver Abscesses) یا سپتیسمی (Sepsis) می‌شود. رایج‌ترین نوع کلانژیت، کلانژیت صعودی یا آکوت (Acute Ascending Cholangitis) است که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی و انسداد مجاری صفراوی رخ می‌دهد.

علل ایجاد کلانژیت

کلانژیت معمولاً در اثر عفونت ناشی از انسداد مجاری صفراوی رخ می‌دهد. این انسداد می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله سنگ‌های صفراوی، تنگی‌ها، و تومورها باشد. برخی از مهم‌ترین علل ایجاد کلانژیت عبارتند از:

سنگ‌های صفراوی (Gallstones): سنگ‌های صفراوی که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند می‌توانند به سمت مجاری صفراوی حرکت کرده و آنها را مسدود کنند، که این شایع‌ترین علت کلانژیت است.
تنگی مجاری صفراوی (Biliary Stricture): تنگی یا باریک شدن مجاری صفراوی که ممکن است به دلیل آسیب ناشی از جراحی، التهاب مزمن یا بیماری‌های عفونی رخ دهد.
تومورها (Tumors): تومورهای کبد، کیسه صفرا، پانکراس یا خود مجاری صفراوی می‌توانند باعث انسداد و التهاب مجاری شوند.
عفونت‌های انگلی (Parasitic Infections): مانند کلونورکیازیس (Clonorchiasis) و فاسیولازیس (Fascioliasis)، که می‌توانند باعث انسداد و التهاب مجاری صفراوی شوند.
کلانژیت اسکلروزان اولیه (Primary Sclerosing Cholangitis – PSC): یک بیماری التهابی مزمن است که باعث تنگی و زخم شدن مجاری صفراوی می‌شود و با بیماری‌های خودایمنی مانند کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis) مرتبط است.
آسیب‌های ناشی از روش‌های پزشکی (Iatrogenic Injuries): گاهی اوقات روش‌های درمانی مانند ERCP (Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography) ممکن است باعث آسیب به مجاری صفراوی و کلانژیت شوند.

علائم و تشخیص کلانژیت

علائم کلانژیت بسته به شدت و نوع بیماری متفاوت است، اما سه‌گانه‌ی کلاسیک علائم که به “تریاد چارکت” (Charcot’s Triad) معروف است، شامل موارد زیر می‌باشد:

تب و لرز (Fever and Chills): تب معمولاً یکی از اولین علائم کلانژیت است و نشان‌دهنده وجود عفونت در بدن می‌باشد.
درد شکمی (Abdominal Pain): معمولاً در قسمت بالای راست شکم حس می‌شود و می‌تواند به پشت یا شانه‌ها گسترش یابد.
یرقان (Jaundice): زردی پوست و چشم‌ها که به دلیل افزایش بیلی‌روبین در خون به وجود می‌آید.

در موارد شدیدتر، بیمار ممکن است با علائم دیگری مانند کاهش فشار خون (Hypotension) و تغییرات ذهنی (Altered Mental Status) روبرو شود که به این مجموعه علائم “پنتاد رینولدز” (Reynolds’ Pentad) گفته می‌شود و نشان‌دهنده وضعیت اورژانسی و سپتیسمی شدید است.

تبلیغ متنی

ویزای مولتی آلمان

-------

علت و عوارض مشکل پزشکی از چیست؟

تشخیص کلانژیت از طریق ترکیب ارزیابی بالینی، آزمایش‌های خون، و روش‌های تصویربرداری صورت می‌گیرد:

آزمایش‌های خون (Blood Tests): شامل شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)، آزمایش عملکرد کبد (Liver Function Tests) و کشت خون برای تشخیص عفونت.
تصویربرداری (Imaging): روش‌هایی مانند سونوگرافی، سی‌تی اسکن (CT Scan) و MRI برای ارزیابی انسداد مجاری صفراوی استفاده می‌شوند.
ERCP (کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد اندوسکوپیک): این روش به عنوان استاندارد طلایی تشخیصی و درمانی برای کلانژیت محسوب می‌شود، که به پزشک امکان می‌دهد انسدادهای مجاری را شناسایی و درمان کند.

درمان کلانژیت

درمان کلانژیت بر اساس علت زمینه‌ای و شدت عفونت متغیر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آنتی‌بیوتیک‌ها (Antibiotics): درمان اولیه برای کنترل عفونت باکتریایی در کلانژیت، تجویز آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف (Broad-Spectrum Antibiotics) است که معمولاً از طریق وریدی تجویز می‌شوند.
تخلیه صفراوی (Biliary Drainage): تخلیه صفرا از طریق ERCP، استنت‌گذاری (Stenting) یا تعبیه یک درن (Drain) برای کاهش فشار و تخلیه عفونت از مجاری صفراوی انجام می‌شود.
حمایت‌های عمومی و آب‌رسانی (Supportive Care and Hydration): شامل تجویز مایعات و الکترولیت‌ها به صورت وریدی برای حفظ تعادل بدن و کاهش علائم شوک.
جراحی (Surgery): در مواردی که ERCP موفق به تخلیه مجاری نشود یا عوارض شدیدی ایجاد شود، ممکن است نیاز به جراحی باز برای تخلیه و باز کردن انسداد وجود داشته باشد.
درمان بیماری‌های زمینه‌ای: در مواردی مانند کلانژیت اسکلروزان اولیه یا تومورهای مجاری صفراوی، درمان‌های خاص و طولانی‌مدت برای کنترل بیماری زمینه‌ای ضروری است.

۵ فکت جالب درباره کلانژیت

کلانژیت و ارتباط با بیماری‌های گوارشی: کلانژیت اسکلروزان اولیه اغلب با بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو مرتبط است و ممکن است نیاز به درمان همزمان داشته باشد.
روش ERCP نه تنها تشخیصی بلکه درمانی است: ERCP به پزشکان این امکان را می‌دهد که نه تنها انسداد مجاری را شناسایی کنند، بلکه در همان زمان درمان‌های لازم مانند استنت‌گذاری یا تخلیه صفرا را نیز انجام دهند.
سنگ‌های صفراوی کوچک هم می‌توانند مشکل‌ساز شوند: حتی سنگ‌های کوچک صفراوی می‌توانند باعث انسداد مجاری صفراوی شوند و به سرعت کلانژیت شدید را ایجاد کنند.
نقش کلانژیت در سرطان مجاری صفراوی (Cholangiocarcinoma): التهاب مزمن مجاری صفراوی ناشی از کلانژیت می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مجاری صفراوی را افزایش دهد.
کلانژیت یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود: عدم درمان به موقع کلانژیت می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ منجر شود؛ بنابراین، تشخیص و درمان سریع آن ضروری است.