نقد و بررسی فیلم «پلتفرم ۲» (The Platform 2)
کارگردان و بازیگران فیلم
فیلم «پلتفرم ۲» به کارگردانی گالدر گازتِلو-اوریوتیا (Galder Gaztelu-Urrutia) ساخته شده است که قبلاً با فیلم اول این سری موفق به جلب توجه مخاطبان و منتقدان شده بود. در این فیلم، ستاره اصلی میلِنا اسمیت (Milena Smit) در نقش پرِمپوان (Perempuan) ایفای نقش میکند؛ شخصیتی که بهعنوان یک هنرمند گناهکار وارد زندان میشود و نقش محوری در روایت داستان دارد.
هوویک کوچکریان (Hovik Keuchkerian) نیز نقش هماتاقی او زامیاتین (Zamiatin) را بازی میکند، یک زندانی خشن و بیاعتنا که با روحیهای سرکش بهعنوان مکمل شخصیت پرِمپوان عمل میکند. بازیگران دیگر از جمله ناتالیا تنا (Natalia Tena) در نقش یک هماتاقی جدید و اسکار خاینادا (Óscar Jaenada) بهعنوان رهبر گروهی مذهبی از زندانیان، به داستان عمق بیشتری میبخشند.
داستان فیلم
فیلم «پلتفرم ۲» همچنان در همان محیط «مرکز خودمدیریتی عمودی» (Vertical Self-Management Center) جریان دارد؛ یک زندان عجیب که بیش از ۳۳۳ طبقه دارد و هر طبقه شامل دو زندانی است. در مرکز هر طبقه یک سوراخ بزرگ وجود دارد که از طریق آن یک سکوی بزرگ حاوی غذا از بالاترین طبقه به پایینترین طبقه منتقل میشود. این سکو هر روز یکبار پایین میآید و هر زندانی اجازه دارد فقط غذایی را که در ابتدای ورودش به زندان انتخاب کرده است، بخورد. در این میان، چالشی همیشگی بین زندانیان وجود دارد: چگونه در شرایط محدودیت منابع و قوانین سفت و سخت، زنده بمانند.
پرِمپوان، یک هنرمند که از گذشتهاش پشیمان است، در طبقه ۲۴ زندان بیدار میشود و با زندانی جدیدی به نام زامیاتین هماتاق میشود. زامیاتین شخصیتی بیادب و سرکش است که علاقه زیادی به غذا، بهویژه پیتزا، دارد. پرِمپوان که در ابتدا سعی دارد از این شرایط سخت دوری کند و با زامیاتین همگام شود، به تدریج متوجه میشود که قوانین جدید زندان بیشتر از آنکه عدالتمحور باشند، به نوعی دستاویزی برای اعمال خشونت و کنترل بر زندانیان تبدیل شده . این قوانین، که توسط گروهی از زندانیان مذهبی با رهبری یک پیامبر کور به نام دَگین بابی (Dagin Babi) اجرا میشوند، تأکید میکنند که هر زندانی باید فقط غذای خودش را بخورد و هرگونه تخطی از این قانون، مجازات شدیدی در پی دارد.
همزمان با جابجاییهای ماهانه زندانیان به طبقات دیگر، پرِمپوان و زامیاتین به طبقه ۱۸۰ منتقل میشوند…
نقد فیلم
فیلم «پلتفرم ۲» با هدف ادامه داستان اصلی خود از فیلم اول، تلاش کرده تا قوانین جدید و دیدگاههای فلسفی عمیقتری را به روایت اضافه کند. در حالی که بسیاری از مخاطبان فیلم اول از سادگی و بیپیرایگی آن تقدیر میکردند، این دنباله با پیچیدگیهای بیشتری همراه است که گاهی باعث سردرگمی تماشاگر میشود. موضوع اصلی فیلم همچنان نقد ساختارهای طبقاتی و نابرابری اقتصادی است، اما این بار فیلمساز با اضافه کردن عناصر مذهبی و معنوی تلاش کرده است تا ابعاد گستردهتری به داستان بدهد.
یکی از نکات مثبت فیلم، توجه به جزئیات و پرداخت به شخصیتهای جدید مانند پرِمپوان است که نقش اصلی داستان را برعهده دارد. بازی میلِنا اسمیت بهخوبی نشان میدهد که چگونه شخصیت او از یک هنرمند گناهکار به یک رهبر مبارزه علیه بیعدالتی تبدیل میشود. همچنین هوویک کوچکریان در نقش زامیاتین، بهعنوان یک شخص سرکش و غیرقابل پیشبینی، توانسته است تعادلی بین طنز سیاه و خشونت واقعی ایجاد کند که به داستان فیلم لایههای بیشتری میبخشد.
اما فیلم با وجود تمام این پیچیدگیها، در برخی موارد با مشکل روبهرو میشود. گالدر گازتِلو-اوریوتیا در تلاش برای گسترش جهان داستانی فیلم اول، گاهی اوقات از اصل موضوع فاصله میگیرد و درگیر جزئیات بیش از حد میشود. این مسئله بهویژه در نیمه دوم فیلم محسوس است، جایی که رویدادها از کنترل خارج شده و پیچیدگیهای نمادگرایی مذهبی به جای تقویت داستان، باعث گم شدن پیام اصلی میشوند.
از لحاظ بصری، فیلم همچنان با همان رنگهای سرد و فضای تلخ و تاریک فیلم اول همراه است. نورپردازی و طراحی صحنه در ایجاد فضای زندان عمودی و بیروح بهخوبی عمل کرده و تماشاگر را در عمق احساس ناامیدی و ترس فرو میبرد. همچنین موسیقی آیتور اتکسباریا (Aitor Etxebarria) بهعنوان یک عنصر مهم در تقویت اتمسفر فیلم نقش اساسی دارد و بهخوبی احساسات مختلف را به تصویر میکشد.
در نسخه اول، شخصیتها مانند گورنگ (Goreng) کاملاً پرداخته شده بودند و تماشاگران بهراحتی با آنها ارتباط برقرار میکردند. اما در نسخه دوم، شخصیتها بهویژه پرِمپوان همچنان یک معمای بزرگ باقی میماند و انگیزهها و پیشینه او تا انتهای فیلم بهخوبی روشن نمیشود. این مسئله باعث میشود که تماشاگر نتواند بهخوبی با او همدلی کند و داستان در برخی موارد کمی سرد و بیروح به نظر برسد.
چرا باید این فیلم را دید؟
فیلم «پلتفرم ۲» بهرغم تمامی مشکلاتی که دارد، همچنان یکی از فیلمهای بحثبرانگیز سال است که مخاطبان را به تفکر عمیق در مورد مسائل اجتماعی و فلسفی دعوت میکند. این فیلم با تمرکز بر موضوعاتی مانند نابرابری اقتصادی، نقش مذهب در جامعه، و اهمیت همبستگی در شرایط سخت، همچنان تماشاگر را به چالش میکشد.
از سوی دیگر، اگر به دنبال فیلمی با فضای تاریک و طنز سیاه هستید که بهخوبی مفاهیم فلسفی و اجتماعی را به تصویر بکشد، «پلتفرم ۲» همچنان گزینهای جذاب است. طراحی صحنه بینظیر، نورپردازی هوشمندانه، و بازیهای قدرتمند از جمله نکاتی است که این فیلم را از بسیاری از آثار مشابه متمایز میکند. اگرچه فیلم در مقایسه با نسخه اول نتوانسته است همان تأثیرگذاری را داشته باشد، اما همچنان بهعنوان یک دنباله با ارزش و دیدنی تلقی میشود که سوالات فلسفی و اجتماعی مهمی را در برابر مخاطبان قرار میدهد.