پروژه انرژی خورشیدی از فضا؛ گام مهم ایسلند در تحول انرژی پایدار

ایسلند، این کشور کوچک و زیبا در شمال اروپا، ممکن است به اولین کشوری تبدیل شود که از نیروی خورشیدی فضا برای تامین انرژی استفاده کند. این ایده جسورانه توسط شرکت بریتانیایی اسپیس سولار (Space Solar) و با همکاری شرکت انرژی ریکیاویک (Reykjavik Energy) و ابتکار پایداری ترَنزیشن لَبز (Transition Labs) دنبال می‌شود. هدف این پروژه، ایجاد یک نیروگاه خورشیدی در فضا است که بتواند از سال ۲۰۳۰ به بعد حدود ۳۰ مگاوات برق به شبکه برق ایسلند تزریق کند. این میزان برق برای تامین انرژی حدود ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ خانه کافی خواهد بود.

در این پروژه، مجموعه‌ای از پنل‌های خورشیدی در فضا نصب می‌شود تا به صورت مستقیم و بی‌وقفه از نور خورشید استفاده کنند. این انرژی سپس به امواج رادیویی با فرکانس خاصی تبدیل شده و به زمین فرستاده می‌شود؛ در یک ایستگاه زمینی، این امواج مجددا به برق تبدیل شده و به شبکه توزیع می‌شود. در فضا، نور خورشید به‌طور مداوم در دسترس است و با این روش، امکان تامین انرژی پاک و بی‌وقفه فراهم می‌شود.

ساختار و ابعاد پروژه؛ بزرگترین سازه فضایی تاریخ

نسخه کامل این پروژه با نام کاسیوپئا (CASSIOPeiA) می‌تواند بزرگترین سازه غیر از ایستگاه فضایی بین‌المللی در فضا باشد. حتی اگر این پروژه به‌طور کامل هم ساخته نشود، اندازه آن بسیار عظیم و قابل توجه خواهد بود. بر اساس برنامه‌ریزی‌های اسپیس سولار، نسخه‌ای از این سیستم تا سال ۲۰۳۶ به بهره‌برداری خواهد رسید که می‌تواند گیگاوات‌های برق تولید کند و از این رو، ظرفیت عظیمی در تامین انرژی پایدار و تمیز برای کشورهای مختلف ایجاد می‌شود.

همکاری کلیدی با ریکیاویک انرژی و فناوری کربن‌زدایی

این پروژه به کمک یک همکاری استراتژیک بین اسپیس سولار و ریکیاویک انرژی ممکن شده است. ریکیاویک انرژی که تجربه زیادی در زمینه فناوری‌های اقلیمی، از جمله ذخیره‌سازی کربن از طریق پروژه کاربفیکس (Carbfix) دارد، نقش مهمی در فاز اول این پروژه ایفا می‌کند. کلایم‌وُرکس (Climeworks) نیز، که سابقه همکاری طولانی‌مدتی با ریکیاویک انرژی دارد، از دیگر شرکای این طرح است. کیارتَن اُرْن اولافْسْسون، مدیر عامل ترَنزیشن لَبز، در این خصوص اظهار داشت که این پروژه نقطه عطفی در راستای تحقق انرژی پایدار است و باور دارد که رویکرد ایسلند به فناوری‌های اقلیمی، آن‌ها را به شریکی ایده‌آل برای اسپیس سولار تبدیل کرده است.

چالش‌های پروژه و امید به دستیابی به فناوری انتقال برق فضایی

فناوری انتقال برق از فضا به زمین، تاکنون در سطح محدود و آزمایشی مورد تحقیق قرار گرفته است. برای مثال، امسال یکی از نمونه‌های کوچک آزمایشی این فناوری توسط دانشگاه کَل‌تِک (Caltech) در آمریکا موفق به ارسال میزان کمی از برق به زمین شد. اما برای پروژه ایسلند، نیاز به انتقال توان بسیار بیشتری وجود دارد، چرا که قرار است به جای میلی‌وات، ده‌ها مگاوات برق منتقل شود. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در این پروژه، نیاز به افزایش قابل توجه قدرت امواج رادیویی است. با این وجود، در وبسایت اسپیس سولار به صراحت اشاره شده که سیستم آنها هیچ‌گاه نمی‌تواند به عنوان سلاح یا «پرتو مرگ» استفاده شود؛ حداکثر قدرت پرتوی که به زمین ارسال می‌شود، کمتر از یک چهارم شدت نور خورشید در ظهر است.

انرژی خورشیدی فضایی؛ از تخیل تا واقعیت

ایده استفاده از انرژی خورشیدی فضایی سال‌هاست که در میان طرفداران علمی تخیلی و نویسندگان داستان‌های آینده‌نگر مطرح شده است. برای مثال، در رمان «بنیاد» (Foundation) اثر آیزاک آسیموف و همچنین رمان «شهر و ستاره‌ها» (The City and the Stars) نوشته آرتور سی کلارک، به امکان بهره‌برداری از انرژی فضایی برای تامین برق تمدن‌های بزرگ اشاره شده است. در فیلم «سولاریس» (Solaris) نیز، ایده انرژی فضایی و تاثیرات آن بر حیات بشری به نوعی به نمایش گذاشته می‌شود.