بی‌اختیاری ادرار در کوکان چرا ایجاد می‌شود و چه درمانی دارد؟ Enuresis

بی‌اختیاری روزانه و شبانه: بی‌اختیاری به دو نوع روزانه (در طی روز) و شبانه (در طی شب) دسته‌بندی می‌شود. سن مورد انتظار کنترل ادرار در طی روز تا ۴ سالگی و در طی شب تا ۶ سالگی می‌باشد.

بی‌اختیاری ادرار می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد:

١- اولیه: بی‌اختیاری ادرار در کودکی که هرگز کنترل ادرار نداشته است. در بی‌اختیاری اولیه ادرار، معمولا سابقه خانوادگی وجود دارد.

۲- ثانویه: بی‌اختیاری ادرار در کودکی که حداقل ۶ ماه کنترل ادرار داشته است.

علت بی اختیاری ادرار:

بی‌اختیاری ادرار یک علامت است که می‌تواند علل متعددی مثل اختلالات تکاملی، بیماری ارگانیک و استرس‌های سایکولوژیک) داشته باشد.

اپیدمیولوژی: شایع‌ترین اختلال اورولوژیک در اطفال، بی‌اختیاری ادرار است

1-شیوع بی‌اختیاری روزانه ادرار کمتر از بی‌اختیاری شبانه است اما شیوع آن در دختر‌ها بیشتر است.

۲- شیوع بی‌اختیاری شبانه ادرار در پسر‌ها بیشتر است.

در بین کودکان دچار بی‌اختیاری ادرار، ۲۲٪ در طول روز بی‌اختیاری دارند، ۱۷٪ هم در روز و هم در شب و ۶۱٪ فقط طی شب بی‌اختیاری ادرار دارند.

بررسی‌های تشخیصی

1- تنها تست آزمایشگاهی که برای بیشتر کودکان دچار بی‌اختیاری ادرار توصیه می‌شود، آزمایش ادرار (U/ A) است (جهت ارزیابی عفونت ادراری (UTI)، بیماری کلیوی و دیابت قندی)، در صورت لزوم کشت ادرار هم انجام می‌شود.

۲- در موارد عارضه دار بی‌اختیاری ادراری (مثل سابقه UTI، اختلال شدید در دفع ادرار و یا یک یافته نورولوژیک)، سونوگرافی کلیه و سیستواورتروگرام در حین ادرار کردن (VCUG) انجام می‌شوند.

۳- در صورت وجود ریفلاکس مثانه به حالب، هیدرونفروز یا دریچه پیشابراهی خلفی (PUV)، کودک به اورولوژیست ارجاع می‌شود.

تشخیص افتراقی

١- بیشتر اطفال مبتلا به بی‌اختیاری ادرار هیچ علت مشخصی برای این اختلال ندارند. در اکثر موارد بدون درمان بی‌اختیاری ادرار در نوجوانی رفع می‌گردد.

۲- در کودکانی که بی‌اختیاری ثانویه ادرار دارند احتمال وجود علل ارگانیک (مانند UTI، دیابت قندی و یا دیابت بی‌مزه) بیشتر است.

٣- کودکان مبتلا به بی‌اختیاری اولیه (شبانه و روزانه امکان دارد اختلالی در تکامل عصبی یا در فانکشن مثانه داشته باشند.

۴- در کودکان دچار بی‌اختیاری شبانه ثانویه، یک عامل استرس زای سایکوسوشیال به عنوان عامل زمینه ساز دخیل است.

درمان بی‌اختیاری ادرار:

علل ارگانیک زمینه‌ای بی‌اختیاری ادرار حتما باید درمان شوند. درمان یبوست زمین‌های مزمن نیز معمولا موجب بهبود می‌شود. روش‌های درمان شامل ۲ روش می‌باشند:

درمان شرطی‌سازی: برای درمان بی‌اختیاری شبانه ادرار و به کمک زنگ بی‌اختیاری ادرار (Eenuresis alarm ) انجام می‌شود. موفقیت اولیه آن ۶۰-۳۰٪ و عود آن قابل توجه است.

درمان دارویی: از دسموپرسین استات و ندرتا ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای (ایمی پرامین) جهت درمان شب ادراری استفاده می‌شود.

۱- دسموپرسین استات: تولید ادرار را کم می‌کند. این دارو موجب درمان علامتی می‌شود و موجب درمان قطعی نمی‌گردد، لذا اگر قطع شود عود آن ۹۰% می‌باشد.

۲- ایمی پرامین: به ندرت به کار برده می‌شود. میزان عود پس از قطع ۹۰٪ است. مهمترین کنتراندیکاسیون استفاده از ایمی پرامین، خطر مصرف بیش از اندازه آن است که باعث آریتمی قلبی کشنده می‌شود.

عوارض: عوارض سایکولوژیک بی‌اختیاری ادرار ممکن است شدید باشد. والدین باید از رویکرد‌های تنبیهی اجتناب نمایند تا کودکشان دچار کمبود اعتماد به نفس نشود.