مرور دوباره. چقدر وقت برای این کار داریم و چگونه؟

سه‌گانه پدرخوانده را تا حال به صورت‌های مختلف دیده‌ام، در تلویزیون ایران، روی VHS، روی CD، روی بلوری، به صورت دوبله، به صورت غیردوبله و در حال و هواهای مختلف.

چند روز پیش دیدم که لینک دانلود قسمت اول و دوم پدرخوانده، به صورت متفاوتی قرار داده شده، به این صورت که برداشته‌اند و کل حوادث و رویدادهای این فیلم را به صورت زمانی مرتب کرده‌اند.

قطعا برخی از فیلم‌دوستان، اینگونه تدوین خطی را نمی‌پسندند، اما وقتی فیلم را به این صورت دانلود کردم این فکر به ذهنم راه یافت که شاید این شیوه تازه‌ای از مرور باشد.

ببینید، ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که دیگر دسترسی به کتاب و فیلم و موسیقی، بسیار آسان شده است. خیلی از ماها که هوس به‌روز بودن داریم، ولع تهیه این رسانه‌ها را داریم و برای خرید آنها وقت و هزینه صرف می‌کنیم. با این همه وقتمان محدود است و فقط درصد محدودی از مواد انتخابی را می‌توانیم، ببینیم، بخوانیم و بشنویم.

این به خودی خود چیز بدی است، اما اوضاع وقتی بدتر می‌شود که بدانیم، برخی از کتاب‌ها و فیلم‌ها را باید بیش از یک بار دید و چشید.

چرا؟

1- چون تلقی، اطلاعات و زاویه دید ما، سال به سال عوض می‌شود و لزوما برداشتی که امروز از یک فیلم و کتاب داریم، با برداشت، سال‌های پیش ما نمی‌خواند.

2- چون خیلی از فیلم‌ها و کتاب‌ها، حاوی ظرایفی هستند که درکشان مستلزم باریک‌بینی و داشتن اطلاعات جانبی است و ممکن است این ظرایف، در خوانش یا مشاهده اول، جا افتاده باشند.

3- چون به تناسب حال و هوای ما، ممکن است، فیلترهای ذهنی برای درک برخی از نکات، باز یا بسته باشند.

4- و اصولا تجربه دوباره هر چیز، در حالی که شما شمه‌ای از چیزی که بعدا تجربه خواهید کرد را می‌دانید، حال و هوای تازه‌ای ایجاد می‌کند.

دیروز داشتم فیلم ترومبو را با شرکت برایان کرانستون می‌دیدم. خب، شمار قابل توجهی با جو ایجاد شده در سال‌های جنگ سرد و دوران مک‌کارتیسم، آشنا هستیم و می‌دانیم که در آن سال‌ها با برچسب نفوذ کمونیسم و نفوذ بیگانه، چه بر سر هنرمندان و نویسندگان آمد. اما وقتی داشتم فیلم را می‌دیدم، با خودم گفتم که اگر بیننده‌ای پیدا شود که آشنایی چندانی با آن دوران نداشته باشد و قبلا در این مورد نخوانده باشد و ندیده باشد و حتی با قرینه‌های این حوادث در دیگر نقاط این کره خاکی آشنا نباشد، دیدن این فیلم چه جذابیتی برایش خواهد داشت.

برای ما فیلم، بسیار زیبا می‌نماید و برای دیگری خیلی محو گنگ و در هم!

به صورت مشابهی، ممکن است، سال‌ها بعد، چیزهایی که فعلا هضم و درکشان برایمان، ممکن نیست، به نظرمان خوشگوار بیایند.

پس در انتها می‌خواستم برایمان بنویسم، هر چند در هیاهوی کارهای روزانه، وقت در حکم کیمیاست، اما باید گاهی هم وقت برای «مرور» کنار بگذاریم. حس نوستالژیک و برداشت‌های تقویت‌شده یا تازه‌شکل گرفته، در حین این مرورها، قطعا برایمان جالب خواهند بود! و چه بهتر که بتوانیم این مرورها را به شیوه‌های نوینی انجام بدهیم، مثلا به صورت همخوانی کتاب، یا بخشی از آن!

و موضوع را چرا اصلا می‌خواهیم محدود به رسانه‌های دیداری و شنیداری کنیم، گاهی لازم می‌شود که ما تجارب گذشته را در زندگی خود، تکرار کنیم!