معرفی کتاب « مصریان باستان »، نوشته آلیسون لاسیور
این کتاب ترجمه‌ای است از:
The Ancient Egyptians
Allison Lassieur
Lucent Books,2001
پیشگفتار. کشف اسرار مصر
هرم عظیم جیزه همراه با دو هرم دیگر در حاشیه بیابان قرار دارد. امروزه این اهرام جلب کننده گردشگرانند، و هنگام روز در ازدحام مردم و هنگام شب در نورهای طلایی غرقند. آنها نماد تمدنی مدت‌ها از میان رفته و نشان‌دهنده دورانی هستند که مصر قدرتمندترین امپراتوری جهان بود.
با وجود این، اهرام تنها بازمانده‌های این‌جامعه باستانی نیستند. دره شاهان وجود دارد که در آنجا فراعنه به ابدیت می‌پیوستند و دزدان مقابر مقادیر حیرت‌انگیزی طلا و اشیاء گرانبها را غارت می‌کردند. در معابد ویران، مجسمه‌های عظیم همچنان با نگاه خیره به جهان می‌نگرند، همان‌طور که طی هزاران سال نگریسته‌اند. ستون‌های معابد در ردیف‌های مستقیم در حرکتند، و ابوالهولِ (۱) آرام در قاعده اهرام خمیده است. در عمق مقابر مدفون، نقاشی‌ها و حروف تصویری (هیروگلیف (۲) ها) جهانی را نشان می‌دهند که بیش از سه هزار سال دوام آورد.
آن‌قدر آثار باقی‌مانده از تمدن مصر باستان وجود دارد که باور اینکه این فرهنگ طی قرن‌ها پوشیده در راز بوده دشوار است. حتی هنگامی که جنگ و تجاوز مصر باستان را ناتوان ساخت، نویسندگان و سیاحانی از یونان و روم به شهرهای باشکوه مصر رفتند و چیزهای عجیب و فوق‌العاده‌ای را که در آن نقاط دیدند ثبت کردند. ولی هنگامی که مصر تحت فرمانروایی بیگانگان قرار گرفت، مردم فراموش کردند که زبان مصری را چگونه قرائت کنند، و سرگذشت تمدنی که زمانی بر جهان فرمان می‌راند برای همیشه به پایان رسید. طی قرن‌ها، از یک تمدن عظیم در گذشته فقط داستان‌هایی باقی ماند.
سرانجام، مصر تحت فرمانروایی مسلمانان درآمد، و اروپاییان کمی اجازه یافتند از آنجا دیدار کنند. در قرون وسطی، سلحشوران رهگذر بر سر راه خود برای نبرد در سرزمین‌های مقدس از رود نیل عبور می‌کردند و به عجایب اسرارآمیز مصر نگاهی گذرا می‌انداختند ولی هیچ‌یک درباره مردم یا تمدنی که آن‌گونه عظمت را آفریده بودند چیزی نمی‌دانست.
هنگامی که سربازان ناپلئون فرمانده فرانسوی در ۱۷۹۸ م به مصر حمله بردند، مقادیر زیادی از گنجینه‌های مصر را غارت کردند و به فرانسه بردند. در سال‌هایی که در پی آمد، هنرمندان و سیاحانی از خرابه‌های شگفت‌انگیز معابد و مجسمه‌های عجیب دیدار کردند و طرح آنها را کشیدند و آثار خود را به اروپاییان شیفته هر چیز جدید و خارجی فروختند.
طی قرن نوزدهم میلادی هزاران باستان‌شناس و شکارچی گنج به بیابان زمانی ساکت مصر هجوم بردند. برخی به بررسی فرهنگ آنجا پرداختند، اما دیگران مقابر باستانی را برای رسیدن به طلا و مصنوعات گرانبها غارت کردند. اروپاییان از هر چیز مصری استقبال کردند و طی سفرهای مجلل در زمان تعطیلات گروه گروه به مصر سرازیر شدند.
هرم عظیم جیزه (در عکس) که به‌عنوان نمادی از تمدن مصر باستان مورد استفاده قرار می‌گیرد، دوره‌ای را به یادها می‌آورد که مصر قدرتمندترین امپراتوری جهان بود.
سنگ رشید
حتی هنگامی که سفر به مصر آسان‌تر شد و مصنوعات مصری دست‌یافتنی‌تر شدند، شکل خط این تمدن، یعنی حروف تصویری، دانشمندان سراسر جهان را ناامید ساخت. در ۱۷۹۹ م یکی از سربازان ناپلئون قطعه سنگ عجیبی را نزدیک شهر رشید در مصر یافت. آن تخته‌سنگ سیاهی بود که سه دسته نوشته بر آن قرار داشت: حروف تصویری، خط یونانی باستان، و شکل کهنی از خط عربی. دانشمندان بلافاصله دریافتند که این سنگ مؤثرترین سر نخ آنها برای رمزگشایی حروف تصویری است، بنابراین ده‌ها قالب و رونوشت از نوشته روی سنگ رشید تهیه کردند. یکی از این رونوشت‌ها به‌دست پسر بچه فرانسوی دوازده ساله‌ای به نام ژان فرانسوا شامپولیون (۳) رسید.
از آن هنگام جاه‌طلبی سراسر عمر شامپولیون آن بود که نخستین کسی باشد که حروف تصویری را رمزگشایی می‌کند. او با مطالعه زبان‌های باستانی همچون قبطی، عربی، عبری، لاتین و یونانی آمادگی یافت، و سرانجام در ۱۸۲۲ م حروف تصویری را رمزگشایی کرد. عاقبت، تمدن باستانی برای جهان آشکار شد.
این تمدن چگونه جهانی بود؟ مصریان باستان در ثبت جزئیات عادی زندگی روزمره، از فهرست‌های بقالی تا یادداشت‌های روزانه و دفاتر ثبت معاملات، مهارت داشتند. همه، از فراعنه تا دهقانان، با واژگان خاص خود به دنیا می‌آمدند. تمدن مصر باستان تقریبا یک‌شبه از پرده راز بیرون آمد.
کتاب مصریان باستان
نویسنده : آلیسون لاسیور
مترجم : نادر میرسعیدی
ناشرک گروه انتشاراتی ققنوس
تعداد صفحات: ۱۳۲ صفحه
