راه‌های تشخیص و درمان و پیگیری بیماری آسم

چه بیماری‌های دیگری ممکن است علائم و ویژگی‌های شبیه آسم Asthma داشته باشند؟

• اگر بیماری آسمی به درمان پاسخ نداد موارد زیر را در ذهن داشته باشید:
• شلی راه‌های هوایی
• ریفلاکس مری
• ناهنجاری عروق
• لنفادنوپاتی
• تومورها
• توده‌های داخل مجرای هوایی
• جسم خارجی
• اختلالات کارکرد طناب صوتی
• اگر عفونت مکرر سیستم تنفسی رخ می‌دهد، بیماری‌های زیر را در نظر بگیرید:
• سیستیک فیبروزیس
• کمبود ایمنی

علت بروز آسم

• التهاب مزمن راه‌های هوایی، افزایش واکنش‌پذیری برونش‌ها و انسداد قابل برگشت راه‌های هوایی اجزای اصلی بیماری‌اند.
• ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی در بیماری‌زایی دخیل هستند.
• هنوز مشخص نشده است برونشیولیت‌های شدیدی که بر اثر ویروس‌های RSV ایجاد می‌شود خطر ابتلا به آسم را مستقیماً زیاد می‌کنند یا با مکانسیم‌های مشابهی باعث بیماری می‌شوند: افزایش واکنش‌پذیری راه‌های هوایی به دنبال عفونت RSV ماه‌ها تا سال‌ها پا برجا باقی می‌ماند.
• در معرض دود تنباکو قرار گرفتن ارتباط مستقیمی با پیشرفت بیماری آسم دارد.
• محرک‌های خارجی (افزایش حساسیت به آلرژن‌ها) و محرک‌های داخلی (محرک‌های غیرایمنی) در ایجاد بیماری نقش دارند.

اپیدمیولوژی:

• %5-10 کل جمعیت را گرفتار می‌کند.
• هر سنی را می‌تواند مبتلا کند اما نیمی از بیماران قبل از 10 سالگی بیماری‌شان شروع شده است.
• مردان بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند.
• اغلب سابقه‌ای از آسم یا بیماری‌های آتوبیک در خانواده وجود دارد.
• مرگ‌ومیر بیماری زیاد شده است شاید علت آن اعتماد زیادی به داروهای متسع‌کننده برونش باشد.

علائم و نشانه‌های آسم

بیماران بر اثر باریک شدن مجرای هوایی علامت‌دار می‌شوند:

• سرفه
• ویزبازدمی چند صدایی
• تنفس کوتاه
• خلط (موکوره‌آ)
• اختلال الگو/ خواب و بیدار شدن شبانه
• محدودیت انجام فعالیت‌های بدنی
• بازدم طول کشیده
• قطر قدامی خلقی قفسه سینه افزایش یافته Hyperinflation در دق یا گرافی سینه
• استفاده از عضلات فرعی تنفسی
• تاکیکاردی و تاکی پنه طی حملات

تشخیص آسم

• شرح حال و معاینه بالینی
• انسداد قابل برگشت راه‌های هوایی به وسیله اسپیرومتری محاسبه می‌شود.
• حداکثر جریان هوای بازدمی کمتر از 80% پیش‌بینی شده
• کمتر از 80% پیش­بینی شده
• کمتر از 80% پیش‌بینی شده
• اختلال کارکرد قابل برگشت مجرای هوایی دو روش زیر نشان داده می‌شود:
• %15 افزایش در FEV1 به دنبال درمان با اگونیست‌های بتا
• انقباض برونش‌ها در پاسخ به متاکولین یا هوای سرد
• گرافی قفسه سینه: پرهوایی و دیافراگم مسطح همراه با رویهم خوابیدن کیسه‌های هوایی
• گازهای خونی: الکالوز تنفسی در حملات خفیف؛ هیپوکسمی و اسیدوز متابولیک در موارد شدید بیماری
• کشت خلط: افزایش ائوزینوفیل‌ها، احتمال عفونت ثانویه

درمان آسم

• درمان دارویی حاد
• تباآگونیت کوتاه اثر تنفسی برای متسع کردن راه‌های هوایی
• اَنتی کولینرژیک‌ها (مثل ایپرا تروپیوم بروماید)
• کورتیکو استروئیدهای خوراکی و تزریقی
• تجویز اکسیژن تکمیلی
• درمان پیشگیری کننده:
• بتااَگونیست‌های طولانی اثر (سالمترول)
• ندکرومیل یا کرومولین استنشاقی (تثبیت‌کننده ماست سل‌ها)
• مهارکننده‌های خوراکی لکوترین
• کورتیکواستروئیدهای استنشاقی به عنوان درمان مزمن در صورتی که بیمار بیشتر از دو هفته متسع‌کننده برونشی استفاده کرده باشد به کار می‌رود.
• بیمار باید از عوامل تشدید کننده آسم اجتناب کند (مثل دود سیگار، رینیت آلرژیک، اوتیت مدیا، عفونت سینوس، ریفلاکس مری)
• واکسیناسیون مناسب شامل واکسن سالانه آنفلوانزا
• حساسیت زدایی یا بی‌فایده است یا نقش آن بسیار ناچیز است.

پیش‌آگهی و سیربالینی:

• در بین حملات بیمار بدون علامت است.
• پاسخ به درمان و شدت بیماری یا میزان جریان بازدمی PEFR محاسبه می‌شود.
• طیف پیش‌آگهی گسترده است از موارد خفیف تا مرگ‌ومیر قابل توجه.
• حملات آسم طول کشیده و شدید که به درمان اولیه پاسخ ندهند.
• ممکن است منجر به نارسایی تنفسی و مرگ شوند.