فتودرماتیت یا حساسیت پوستی به نور چیست؟ شیوه درمان آن
* فتودرماتیت (التهاب پوستی ناشی از نور یا حساسیت نسبت به نور آفتاب)، واکنش پوست در برابر پرتوهای فرابنفش خورشید، یا آلرژی به نور (فتوآلرژی) است. ممکن است عامل ایجادکننده حساسیت به نور، رادیکال‌های آزاد هاپتنی بسیار ناپایداری تولید کند که به طور کووالانسی به ماکروملکول‌ها متصل شوند و آنتی‌ژنی به وجود آورند که موجب برانگیخته شدن یک واکنش ازدیاد حساسیت تأخیری شود. بعضی از داروها و مواد شیمیایی باعث بروز فتوآلرژی میشوند که از جمله آنها می‌توان آمینو بنزوییک اسید، متیل کومارین، بیتیونول، کلرپرومازین، دیکلوفناک، پیروکسیکام، پرومتازین، هایپریسین، سولفونامیدها، سولفونیل اوره‌ها و فلوروکینولون‌ها را نام برد. قطران زغال سنگ (کول-تار) و پارآمینوبنزوییک اسیدی (PABA) که در فرآورده‌های ضدآفتاب یافت می‌شود نیز می‌توانند موجب حساسیت به نور شوند.
* فتودرماتیت ممکن است در اثر دارویی که پوست را حساس کرده، با استفاده از یک فرآورده پوستی، مانند ترکیب ضد آفتاب حاوی PABA، بیماری‌های خودایمنی (مثل لوپوس) یا کمبود ویتامین نیز ایجاد شود.
* ممکن است بیماری با تورم، سوزش، دانه‌های قرمزرنگ خارش‌دار (که گاهی شبیه تاول‌های کوچک است)، کنده شدن پوست و تهوع همراه باشد.
پیشگیری
* برای پیشگیری از ابتلا به فتودرماتیت، عدم حضور در برابر نور شدید آفتاب (از ساعت ۱۱ صبح تا ۳ بعدازظهر)، پوشیدن پیراهن آستین بلند و شلوار بلند و کلاه لبه پهن حتی در هوای ابری، اجتناب از داروها و مواد شیمیایی برانگیزاننده بیماری، استفاده از فرآورده‌های ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ ضرورت دارد.
درمان‌های مرسوم
* پس از آنکه پزشک با استفاده از «تست نور»، بیماری را تشخیص داد به درمان آن می‌پردازند.
نخستین گام، حذف مواد شیمیایی عامل حساسیت و عدم مواجه با نور آفتاب است. قرار دادن کمپرس مرطوب و سرد، مالیدن کورتون موضعی و خوردن داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی (مثل ایبوپروفن یا دیکلوفناک) به وسیله پزشک توصیه می‌شود. در موارد شدید باید از یک دوره کوتاه‌مدت کورتون سیستمیک استفاده شود. پزشک معالج، در صورت لزوم، مسکن تجویز خواهد نمود.
درمان تغذیه‌ای
* مصرف اسیدهای چرب امگا-3 موجود در ماهی‌های چرب و دانه کتان؛ مصرف پروتئین‌ها (به ویژه در افرادی که در اثر سوءتغذیه پروتئین دچار فتودرماتیت شده‌اند)؛ مصرف ویتامین C، E، D، B3؛ مصرف چای سبز و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به درمان فتودرماتیت کمک کند.
گیاه‌درمانی غربی
* کالندولا و آلوئه‌ورا در مصرف خارجی در درمان فتودرماتیت مؤثر هستند.
مسمومیت نور چیست؟
مسمومیت نور (phototoxicity) نوعی اختلال حساسیت به نور است که در ارتباط با مصرف موضعی یا سیستمیک داروها و سایر مواد شیمیایی ایجاد می‌شود. جذب انرژی به وسیله دارو یا ماده شیمیایی موجب تولید یک عامل حساس‌کننده بدن به نور می‌شود که می‌تواند انرژی خود را به ملکول در حال عبور یا به اکسیژن مولکولی بدهد و درنتیجه، گونه‌هایی از مواد شیمیایی مخرب بافتی، از جمله ROS ایجاد میشوند. مسمومیت نور نیز مانند فتودرماتیت، غیرایمنی است که در اثر بعضی داروها و مواد شیمیایی مانند آمیودارون، داکاربازین، فلوروکینولون‌ها، ۵-فلورواوراسیل، فوروسماید، نالیدیکسیک اسید، فنوتیازین‌ها، پسورالن‌ها، سولفونامیدها، رتینوییدها، سولفونیل اوره‌ها، تتراسیکلین‌ها، تیازیدها و وین‌بلاستین ایجاد می‌شود.
معمولا بیماری با قرمزی شبیه به آفتاب‌سوختگی مشخص می‌شود. طی چند روز، قرمزی تبدیل به پوسته‌ریزی می‌شود و ممکن است تورم و تاول نیز پدیدار شوند.
مسمومیت نور شایع‌تر از فتو آلرژی است و مانند فتوآلرژی درمان می‌شود.
* آیا ممکن است فتوآلرژی، مزمن شود؟
حدود ۵ تا ۱۰ درصد بیماران مبتلا به فتوآلرژی دچار نوعی ازدیاد حساسیت پایدار به نور میشوند که حتی با قطع دارو یا عامل شیمیایی مسئول آلرژی، از بین نمی‌رود. به این نوع فتوآلرژی، واکنش پایدار به نور گفته می‌شود. نوع بسیار غیرشایع حساسیت پایدار به نور، درماتیت آکتینیک مزمن نام دارد که در مردان مسنی دیده می‌شود که سابقه طولانی درماتیت تماسی آلرژیک یا حساسیت به نور دارند. این افراد باید از تماس با نور آفتاب منع شوند.
