نقش آنزیمها در بدن چیست؟
بدن همانند یک ماشین برای کار خود احتیاج به انرژی دارد و این انرژی از طریق سوخت و ساز (متابولیسم) مواد غذایی ایجاد میشود. فرآیندهای متابولیکی بهطور مؤثر از طریق بعضی از مواد فعال بنام آنزیم که نقش کاتالیزوری دارند، انجام میگیرند. آیا میدانید آنزیمها در بدن چه نقشی دارند؟
یک آنزیم کاتالیزور، ارگانیکی است که توسط یک سلول زنده ایجاد میشود. بدن انسان دارای صدها نوع آنزیم مختلف میباشد. بیاری از آنزیم ها داخل سلولی هستند و در داخل سلولها عمل میکنند ولی بعضی دیگر مثل آنزیمهایی که در سیستم گوارش نقش دارند، در خارج سلولها عمل میکنند. آنزیم ها تقریباً در هر واکنش شیمیایی که در بدن رخ میدهد، نقش دارند. اکثر فعالیت های فیزیولوژیکی نظیر گوارش، ساخته شدن یا از بین رفتن بافتها، تنفس سلولی و انقباض ماهیچهای به عمل آنزیم ها بستگی دارند.
فعالیت یک آنزیم به دمای بدن، میزان اسیدی یا قلیایی بودن (PH) خون و موادی که آنزیم روی آنها عمل میکنند، بستگی دارد. یک ملکول منفرد آنزیم قادر است در چند ثانیه تغییرات لازم را روی صدها ملکول ماده اولیه با سوبسترا ایجاد کند. آنزیم ها از پروتئین یعنی زنجیره های بلند اسید آمینه دو بار به این بیماری مبتلا شود تشکیلشدهاند. عمل آنزیم به این صورت است که با ماده اولیه که سوبسترا نامیده میشود متصل شده و یک ترکیب بینابین نا پایداری را ایجاد میکند که بعد به محصول نهایی و آنزیم اولیه شکسته میشود. آنزیمها در حقیقت تسریع کننده های واکنشهای شیمیایی بدن هستند و قادرند با مقادیر کم، مقادیر زیادی از ترکیبات شیمیایی را تغییر دهند و در پایان واکنش بدون تغییر باقی میمانند.
عمل آنزیم میتواند بهوسیله بعضی مواد سمی مثل جیوه، آرسنیک یا سرب متوقف شود. حضور چنین موادی از عمل آنزیم که تشکیل ماده بینابینی با سوبستراست جلوگیری میکند.
آنزیمها نهتنها برای بدن ما مفید هستند بلکه در صنعت، طب و شیمی تجزیه نیز کاربرد دارند. آنزیمها برای تبدیل نشاسته به گلوکز و همچنین تبدیل گلوکز به فروکتوز استفاده میشوند. همچنین آنزیم ها در صنعت پنیر سازی و تولید پنی سیلین های نیمه مصنوعی نیز کاربرد دارند.
آنزیم ها به شش گروه عمده تقسیم میشوند: «اکسیدازها» که سبب واکنشهای اکسیداسیون و احیا میشوند. «ترانسفرازها» که سبب انتقال عامل از یک ملکول به ملکول دیگر میشوند. «هیدرولازها» که با استفاده از ملکول آب سبب تجزیه و ترکیب میشوند. «لیازها» که بدون استفاده از انرژی و آب، تجزیه و ترکیب واکنشها را ایجاد میکنند. «ایزومرازها»، که سبب تبدیل مادهای به ایزومر آن میشوند مثل تبدیل گلوکز به فروکتوز. «لیگازها» که با مصرف انرژی تجزیه و ترکیب مواد را سبب میشوند.
در بحث فعالیت آنزیمها به تعدادی از آنزیمها می رسیم که دارای ساختار مولکولی متفاوت بوده ولی ازنظر فعالیت آنزیمی عمل مشابهی را انجام میدهند این آنزیم ها را نسبت بهم آیزوزیم گویند. آیزوزیمها در سرم و در بافتهای انواع مهرهداران، حشرات گیاهان وجود دارند.