اختراع دستگاه‌های فروش خودکار

سال ۶۲ میلادی

قهرمان باستانی

مخترع یونانی که اولین بار به آن دست یافت.

حدس می‌زنید دستگاه‌های فروش خودکار نوشیدنی و تنقلات که با پول خرد و اسکناس کار می‌کنند چند سال پیش اختراع شده است؟ به احتمال زیاد پاسخ درستی نمی‌دهید و سال را درست تخمین نمی‌زنید: حدود دو هزار سال پیش.

اولین نوع از این دستگاه‌ها را مخترع یونانی خارج العاده‌ای به نام هیرو (hero) ساخت که در شهر مصری اسکندریه می‌زیست. این دستگاه٬ آب را در معبد توزیع می‌کرد. پرستش کنندگان می‌توانستند یک سکه نقرهٔ پنج درخمایی (:drachma سکهٔ نقره در یونان باستان و واحد پول در یونان کنونی) درون آن قرار دهند و برای شستشوی دست و صورتشان کمی آب بگیرند.

هر قدر اختراع نمایشی‌تر بود٬ هیرو بیش‌تر آن را دوست می‌داشت. او برای معبد٬ درهای خودکار٬ یک تئاتر عروسکی مکانیکی و فواره‌ای ساخت که با نیروی خورشید کار می‌کرد. مشهورترین اختراعش٬ گوی گردان بود که نام خدی یونانی بادها٬ یعنی ائولوس (aeolus) را بر آن نهاد و ائولیپیل (aeolipile) خواندش. این دستگاه یک دیگ پر آب سربسته و ممهور بود. لولهٔ آبی از درون دیگ و دو طرف گوی چرخانی بیرون می‌آمد. وقتی که آب می‌جوشید٬ بخار از دهانهٔ لوله‌ها بیرون می‌آمد و گوی را می‌چرخاند.

این دستگاه الگوی اولیه و پیشرو موتور بخار و موتور جت بود٬ اما بسیار پیشرفته‌تر از زمان خود بود.

هیرو هرگز موفق نشد قدرت دستگاه را مهار کند. او تمام بخش‌های لازم را اختراع کرد٬ اما هرگز نتوانست سر در بیاورد چگونه این بخش‌ها را به هم وصل کند. بعضی‌ها می‌گویند آن قدر در این راه تلاش کرد که مرد. اگر موفق می‌شد٬ ممکن بود عصر صنعتی رومیان اتفاق افتد و کل تاریخ از آن زمان به بعد تغییر کند.

دستگاه توزیع آب هیرو برای به کار افتادن از وزن یک سکه استفاده می‌کرد. سکه به یک سر اهرمی که با ظرافت و دقت متوازن شده بود٬ برخورد می‌کرد و می‌افتاد. این کار باعث می‌شد سر دیگر اهرم بالا بیاید و دریچه‌ای باز شود. سکه همین طور به پایین می‌رفت تا در نهایت به درون جعبهٔ سکه‌ها می‌افتاد. در این هنگام اهرم به موقعیت اولیه‌اش باز می‌گشت و دریچه بسته می‌شد.

نمونهٔ امروزی از گوی گردان هیرو که می‌تواند هزار بار در دقیقه بچرخد.