اختلالات گوارشی در دوران بارداری کدام‌ها هستند؟ حالت تهوع و ویار حاملگی
- حالت تهوع:
اکثر خانمهای باردار در سه ماهه اول بارداری (به خصوص در حاملگی اول) عمدتاً به علت تغییرات هورمونی و اختلالات هیجانی و روحی از تهوّع شکایت می‌کنند.
برای رفع تهوع رعایت اصول زیر مفید است:
الف) شب قبل از خواب ۲ قطعه سوخاری یا بیکویت روی میز مجاور تختخواب بگذارید و صبح بعد از بیدار شدن و قبل از بلند کردن سر ازبالش آن را جویده و مدّت چند دقیقه بر روی تخت دراز بکشید.
ب) برای صبحانه از شیر کم چرب و نان برشته استفاده کنید. به جای کرده بهتر است مربا یا عسل بخورید زیرا مواد چرب حالت تهوع را تشدید می‌نماید.
ج) افزایش دفعات تغذیه و عدم مصرف غذاهای حجیم و استراحت بعد از هر غذا
د) ساعت ۵/۱۰ صبح نان برشته با یک لیوان شیر کم چربی یا آب‌میوه
ه) سوپ سبزی، برنج، نان و سالاد برای نهار مفید می‌باشد. غذاهای چرب و سرخ‌کرده سبب افزایش حالت تهوع می‌شود.
و) یک لیوان آب‌میوه و نان برشته با بیکوست ساعت ۴ بعدازظهر
ذ) گوشت بی‌چربی، سیب‌زمینی آب‌پز، سالاد گوجه‌فرنگی و کاهو برای شام.
چ) یک لیوان شیر کم‌چربی یا آب‌میوه یا بیسکویت یا نان خشک قبل از خواب. شکلات، چای و قهوه همه حاوی کافئین هستند و باید قبل از خواب مقدار کمتری از آنها مصرف شود.
این رژیم غذایی تا زمانی که تهوع ادامه دارد. با پیشرفت حاملگی بدن به تغییرات موجود عادت کرده و حالت تهوع از بین می‌رود.
خارج شدن زن باردار از تختخواب باید به آرامی صورت گیرد و در چند ساعت اول از حرکات شدید پرهیز نماید. مسواک نیز باید در صورت امکان به بعد موکول شود. در بیشتر مواقع با دراز کشیدن حالت تهوع بهبود می‌یابد. از این رو به محض احساس اولین نشانه‌های تهوع دراز بکشید. راه دیگر دراز کشیدن بعد از هر غذا به مدت ۲۰ دقیقه است. چنانچه حالت تهوع ادامه یابد کیف یخ یا حوله سرد روی ناحیه معده قرار دهید.
- ویار حاملگی:
در خانمهای با رژیم غذایی کافی و صحیح قبل و ضمن حاملگی این حالت کمتر دیده می‌شود. برنامه غذایی کافی و صحیح در رفع علایم اهمیت به-سزایی دارد.
- ترش کردن بعد از غذا (سوزش سردل) و آروغ زدن:
علت: افزایش ترشح اسید معده و تأخیر تخلیه معده به علت فشار رحم زن حامله.
درمان: از مواد دیرهضم مثل غذای سرخ کرده، پر ادویه و بسیار چرب و تند خودداری نمایید. گاهی با نوشیدن یک لیوان شیر ۳۰ دقیقه قبل از غذا از پیدایش سوزش سردل جلوگیری می‌شود. گاهی با جویدن آدامس، سوزش سردل که ناشی از ترک کردن است برطرف می‌شود.
مصرف شربتهای آنتی اسید.
- یبوست:
در ماههای اول و آخر حاملگی بسیاری از خانمهای باردار دچار یبوست می‌شوند و در ماههای وسط بهتر می‌باشند. زیرا در ماههای اول تغییرات هورمونی (پروژسترون و Relaxin) حرکتهای دودی روده‌ها را کم می‌کند و عمل دفع خوب انجام نمی‌شود و در ماههای آخر حاملگی که سر بچّه پایین می‌آید روی روده بزرگ فشار می‌آورد و مانع انجام عمل دفع می‌شود. خانمهای باردار باید هر روز اجابت مزاج داشته باشند و برای پیشگیری از ایجاد یبوست رعایت نکات زیر ضرورت دارد.
الف) نوشیدن یک لیوان آب قبل از صبحانه و قبل از رفتن به رختخواب و علاوه بر آن مصرف مایعات فراوان.
ب) انجام ورزشهای دوران بارداری
ج) مصرف مقدار کافی میوه (سب، زردآلو، گیلاس، انجیر، انگور، زیتون، پرتقال، هلو، گلابی، آلو، توت، توت‌فرنگی، خدما و …)، سبزیجات (لوبیاسبز، کرفس، کاهو، شاهی یا ترتیزک، گوجه‌فرنگی، اسفناج و …)، سالاد، کمپوت، مواد سلولزدار که در روده‌ها هشم و جذب نمی‌شود ولی حجم مدفوع را افزایش می‌دهد و به دفع مدفوع کمک می‌کند.
د) استفاده از مربا در صبحانه به‌خصوص مربای پوست پرتقال به‌طور مکانیکی روده را تحریک می‌کند نیز توصیه می-شود.
و) بهتر است هر روز زمان معینی را برای رفتن به توالت تعیین نمایند.
- نفخ شکم:
علت: فعالیت باکتری‌های غیرمفید و اثر هورمونهای مترشحه از جفت بر روی عضله‌های صاف جدار روده‌ها که در ماههای آخر بارداری با فشار رحم بر روده‌ها و ممانعت از حرکت گاز و مواد غذایی تشدید می‌شود.
پیشگیری و درمان
بهترین راه جلوگیری از ایجاد نفخ، اجابت مزاج منظم است.
با رژیم غذایی مناسب و با اجتناب از خوردن موادغذایی پر حجم و نفخ‌دار مانند لوبیا، نخود، پیاز، کلم، خیار، بادمجان، گوجه‌فرنگی و غذاهای سرخ کرده می‌توانید از بروز نفخ جلوگیری کنید. بعضی از خانمهای باردار از خوردن سبزیهای پخته به صورت پوره احساس ناراحتی نمی‌کنند.
راه دیگر جلوگیری از نفخ، جویدن کامل و بدون عجله موادغذایی جامد است.
آب ریزش از دهان
در بعضی از خانمهای باردار آب زیادی در دهان جمع می‌شود. علت آن معلوم نیست و خود به خود بعد از مدتی بدون درمان بهبود می‌یابد. جویدن آدامس و ازدیاد دفعات خوردن غذا، علایم را کاهش می‌دهد.
