اپلیکیشن‌ها و پیام‌رسان‌های بومی برای احراز هویت کاربران ایرانی به «شاهکار» متصل می‌شوند
احراز هویت کاربران ایرانی به طور رسمی کلید خورده و وزارت ارتباطات به طور جدی دنبال تحقق آن است.
در فاز اول، قرار است تا یک ماه آینده ۱۰ اپلیکیشن بومی برتر به همراه دو پیام‌رسان داخلی به درگاه «شاهکار» متصل شوند تا سرویس‌گیرندگان آنها احراز هویت شوند.
این خبر را امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات داده و درباره این سامانه می‌گوید: «سامانه شاهکار (شبکه احراز هویت کاربران ایرانی) سامانه ای برای احراز هویت کاربران در فضای اینترنت است که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی راه اندازی شده است.»
سامانه «شاهکار» این امکان را برای اپلیکیشن‌ها و پیام‌رسان‌ها فراهم می‌کند تا کاربران‌شان را برای ارایه سرویس‌ها تایید اصالت کنند. به عنوان مثال، اپلیکیشن‌ها می‌توانند شماره موبایل کاربر متقاضی دریافت خدمات را با کد ملی و شماره موبایل ثبت شده در «شاهکار» تطابق دهند تا اصالت کاربر تایید شود.
در فاز بعدی، قرار است اپلیکیشن‌های مالی و اعتباری، فین‌تک‌ها و سرویس‌های دیگری حساس و مبتنی بر تراکنش به API «شاهکار» متصل شوند.
یکپارچه‌سازی سیستم احراز هویت کاربران ایرانی
سامانه «شاهکار» زیر نظر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به طور آزمایشی در سال ۱۳۹۴ راه‌اندازی شده است. شرکت توسعه‌دهنده این سامانه هم «گلدنت» نام دارد که زیرمجموعه رایتل است.
شاهکار وظیفه احراز هویت سرویس‌هایی از قبیل سیم‌کارت‌ها، خطوط ثابت تلفن و اشتراک‌های اینترنت، PAP و SAP، وای‌فای موبایل و … را دارد.
گفته می‌شود این سامانه در راستای هدف افزایش امنیت و همچنین ارائه خدماتی مانند صدور سیم‌کارت، صدور خط تلفن ثابت، صدور اشتراک اینترنت و … تولید شده است.
به این ترتیب، یک درگاه و سامانه امن و یکپارچه برای تایید اصالت کاربران در اختیار تمام افراد حقیق و حقوقی قرار می‌گیرد.
در حال حاضر، کاربران ایرانی از چندین اپلیکیشن، پیام‌رسان و سرویس مختلف استفاده می‌کنند که برای در هریک به طور جداگانه شماره موبایل، آدرس ایمیل و مشخصات تایید هویتی دیگر را وارد کرده و احراز هویت شوند ولی با اتصال این اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها به «شاهکار» دیگر نیاز نیست مراحل احراز هویت به طور جداگانه در هریک از آنها انجام شود.
به گفته رییس سازمان فناوری اطلاعات، تدابیری اندیشیده شده تا هیچ استارتاپ یا اپلیکیشن از اطلاعات احراز هویتی کاربران سوءاستفاده نکند یا این اطلاعات را در جایی ذخیره نکند.
افزون بر این، به طوری امنیت این سامانه تامین شده است که هیچ خطری برای اطلاعات مردم وجود نداشته باشد و کسب‌وکارها بتوانند به طور امن و با اخذ مجوزهای لازم از اطلاعات این سامانه استفاده کنند.
شاهکار خوب است یا بد؟
مدت‌ها است مدیران وزارت ارتباطات در صدد راه‌اندازی سامانه‌ای برای احراز هویت کاربران ایرانی هستند. این تصمیم با شروع احراز هویت ادمین‌های کانال‌های تلگرامی آغاز شد و پس از آن طرح رجیستری و شبکه ملی اطلاعات، شناسایی سیم‌کارت‌های بدون صالت مالک و غیره به آرامی منجر به درگاه «شاهکار» شد.
حالا، در این سامانه شماره تلفن موبایل هر کاربر با کد ملی آن تطابق داده می‌شود و در صورت یکسان بودن اطلاعات و مشخصات، تایید اصالت می‌شود تا از خدمات اپلیکیشن‌ها، پیام‌رسان‌ها و سرویس‌های بومی استفاده کند.
این اتفاق می‌تواند از کلاه‌برداری‌های گسترده در فضای مجازی جلوگیری کند. تراکنش‌ها و پرداخت‌های مالی شفاف‌تر و امن‌تر شده؛ امکان جابه‌جایی و نقل و انتقال پول یا پرداخت قبوض راحت‌تر می‌شود.
اما از سوی دیگر، همیشه جمع‌آوری اطلاعات در یک سرور و سامانه می‌تواند همراه با شائبه‌هایی باشد. ساده‌ترین آن هک شدن این سامانه و سرقت اطلاعات کاربران است.
وقتی اطلاعات از روی سایت‌ها و پایگاه داده‌های شرکت‌های بزرگ دنیا مانند فیسبوک، گوگل، یاهو و غیره درز می‌کند؛ این خطر وجود دارد که سامانه «شاهکار» هم هک شود.
همین‌طور، امکان فروش اطلاعات به شرکت‌های تبلیغاتی وجود دارد یا اینکه نهادهای امنیتی به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
امیر ناظمی، معاون وزیر و رییس سازمان فناوری اطلاعات به این دغدغه‌های کاربران پاسخ داده است. وی می‌گوید این سرویس با رضایت کاربر ارایه می‌شود:
«در سامانه شاهکار در صورت تمایل کاربر، از طریق چک کردن کد ملی ارسال شده و کد ملی دارنده موبایل، احراز هویت ساده انجام می‌شود. اپلیکیشن‌ها می‌توانند بدون ذخیره‌سازی داده‌ها و با حفظ صیانت حریم خصوصی و تمایل کاربر چنین سرویسی از دولت دریافت کنند.»
افزون بر این، ناظمی درباره امنیت این سامانه هم می‌گوید:
«احراز هویت (Authentication) سرویسی کلیدی برای شناسایی هویت کاربر در خدمات خاص و عمدتا مبتنی بر تراکنش است. این امر حداقل در ۳ سطح و متناسب با مقیاس تراکنش است: مبتنی بر شماره موبایل، مبتنی بر ابزار (Device) و مبتنی بر بایومتریک. فعلا ساده‌ترین سطح آن از طریق سامانه شاهکار است و صرفا برای اپلیکیشن خدمات مالی یا درخواست‌هایی با پیامد مالی یا دریافت خدمات خاص، ارائه می‌شود.»
یک کارشناس حوزه خدمات دیجیتالی درباره سامانه «شاهکار می‌گوید:
«شهروندان برای بهرهبرداری از سامانههایی مانند دسترسی آزاد به اطلاعات و اسناد دولتی، خدمات دولت الکترونیک و هوشمند باید با مجریان این طرح تعامل داشته باشند. چرا که با اجرای این طرح گذشته از صرفهجویی در منابع و جلوگیری از اتلاف سرمایه با احراز هویت کاربران و ثبت الکترونیکی اطلاعات، ردیابی روند پرونده‌ها در سازمان می‌تواند با شفافیت و سرعت بیشتری انجام بگیرد.»
وی اعتقاد دارد اجرای این طرح هم به نفع دولت است و هم مردم. اگر دولت بخواهد برای اجرای دولت الکترونیک کاربران را احراز هویت کند، این جزئی از الزامات کار است.
