چگونه رمز دوم یکبار مصرف برای تراکنش‌های و تبادل‌های ملی با کارت‌های بانکی بگیریم؟
با ابلاغیه هفته پیش بانک مرکزی ایران به شبکه بانکی کشور برای متوقف کردن استفاده از رمز دوم ایستا و راه‌اندازی سامانه رمز دوم یکبار مصرف در تراکنش‌های غیر کارتی، مطابق انتظار، مردم سردرگم شده و بانک‌ها هم شتاب‌زده دنبال راه‌کاری برای فعال‌سازی سیستم رمز یکبار مصرف هستند.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی از ابتدای خرداد ماه، رمز دوم اینترنتی کارت‌های بانکی از بین رفته و استفاده از درگاه‌های پرداخت اینترنتی صرفا با رمز یکبار مصرف یا به اصطلاح «رمز پویا» امکان‌پذیر خواهد بود.
بانک مرکزی ایران در ابلاغیه جدیدی، این اقدام را در برای کاهش مخاطرات مربتط با استفاده از رمز دوم کارت‌های بانکی در تراکنش‌های بدون حضور کارت عنوان کرده است و می‌گوید رمز یکبار مصرف باعث افزایش امنیت و جلوگیری از سوءاستفاده سودجویان می‌شود.
به گفته بانک مرکزی، تا کنون بیش از ۲۰ بانک امکان فعال‌سازی رمز دوم یکبار مصرف را فراهم کردند و دیگر بانک‌ها هم باید در مهلت قانونی خدمات رمز یکبار مصرف خود را ارایه کنند.
البته، بانک مرکزی در ابلاغیه جدید خود به بانک‌ها، تراکنش‌های تا سقف ۵ میلیون تومان در رمز، پرداخت قبوض و جریمه‌ها یا خرید شارژ را با صلاحدید بانک‌ها از خدمات رمز یکبار مصرف مستثنی کرده است و می‌گوید بانک‌ها می‌توانند در این موارد هنوز از رمز ایستا استفاده کنند.
در حقیقت، بانک مرکزی تراکنش‌هایی که ذینفع آن دستگاه‌های عمومی – نظیر صادرکنندگان قبض – باشند، استفاده از رمزهای ایستا را مجاز تلقی کرده است.
چگونه رمز یکبار مصرف بگیریم؟
سوالی است که همه مردم از خودشان یا دیگران می‌پرسند و نگران قطع شدن امور بانکی‌شان از ابتدای خردادماه هستند.
متاسفانه، بانک‌های کشور هر کدام روشی خاص را برای فعال‌سازی و استفاده از رمز یکبار مصرف انتخاب و به مشتریان خود اعلام کردند که باعث آشفتگی بازار و مردم شده است.
بانک‌هایی مانند بانک تجارت و ملی با عرضه اپلیکیشن‌های مجزایی به نام‌های «همراز» و «۶۰»، از مردم درخواست کردند این اپ‌ها را نصب و برای دریافت رمز دوم یکبار مصرف استفاده کنند.
برخی دیگر از بانک‌ها مانند بانک سرمایه با ارسال پیامک برای مشتریان، ازشان درخواست کرده به شعب بانک مراجعه و برنامه رمزساز سرمایه (ویژه ساخت رمزهای دوم یکبار مصرف) را فعال کنند.
بانک پاسارگار با انتشار راهنمایی روی سایت خود از مشتریان خواسته در اپلیکیشن همراه بانک و اینترنت بانک خود، امکان استفاده از رمز دوم یکبار مصرف را فعال کنند. همین‌طور، طریقه استفاده از رمز یکبار مصرف هم توضیح داده شده است.
برخی بانک‌ها مانند بانک شهر، مسکن و صادرات هنوز روش فعال‌سازی و استفاده از رمز یکبار مصرف را اعلام نکرده‌اند ولی می‌گویند تا اول خردادماه این سیستم راه‌اندازی می‌شود و مشتریان نباید نکران امور بانکی غیر کارتی خود باشند.
توجه: بهترین روش برای اطلاع از نحوه فعال‌سازی رمز یکبار مصرف کارت بانکی، مراجعه به سایت یا شعب بانک صادرکننده کارت و خواندن اطلاعیه‌ها و راهنماهای آنها است. بهتر است زیاد عجله نکنید و هیچ ترسی از مسدود شدن کارت بانکی یا غیرفعال شدن امور بانکی خود نداشته باشید. به هر نرم‌افزار، پیامک و راهنمایی اعتماد نکنید و فقط از روش‌های کاملا مطمئن و مورد تایید بانک دنبال فعال‌سازی رمز یکبار مصرف کارت بانکی خود باشید.
سوءاستفاده از آشفتگی بازار
در این میان، برخی بانک‌ها و شعب آنها با ارسال پیامک از مشتریان درخواست کردند به شعب مراجعه و آنجا هزینه‌ای برای فعال‌سازی رمز یکبار مصرف دریافت کردند.
بانک مرکزی در تمامی ابلاغیه‌های خود به صورت صریح و شفاف ذکر کرده است ارایه خدمان رمز یکبار مصرف رایگان بوده و نباید هزینه‌ای به مشتری تحمیل کند.
عدم اطلاع‌رسانی دقیق و مناسب بانک‌ها و در پیش گرفته روش‌های مختلف فعال‌سازی رمز یکبار مصرف هم باعث شده اپ‌های جعلی طراحی و در سایت‌ها و کانال‌های مجازی به مردم پیشنهاد شود تا بتوانند رمز یکبار مصرف دریافت کنند.
فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها هم نگران کاهش درآمدهای خود در ماه‌های آتی هستند. «غلامحسین جمیلی»، نایب رئیس کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران معتقد است حذف رمزهای اینترنتی ثابت فعالیت استارتاپ‌ها را برای دو ماه دچار مشکل می‌کند و احتمال کاهش درآمد آنها وجود دارد.
استارتاپ‌ها و برخی از کسب‌وکارها نمی‌توانند فورا خودشان را با تغییرات جدید به‌روزرسانی کنند و منجر به ضررهای هنگفتی برایشان خواهد شد.
شبکه انتقال بانکی به عنوان پل ارتباطی و حلقه اتصال بین استارتاپ‌ها با مخاطبان‌شان عمل می‌کند که این کانال قرار است تغییرات جدی داشته باشد. بنابراین هم کسی که خدمات را ارائه می‌دهد و هم مصرف‌کننده باید آماده پذیرش شرایطی باشند که در حال حاضر نیستند.
ابهام‌های زیادی باقی مانده است
از همان ساعات نخست اعلام سیاست جدید بانک مرکزی در قبال رمز دوم ایستا، رسانه‌ها و کارشناسان این طرح را پر از ابهام دانسته و سوالات زیادی را مطرح کردند که تا کنون هنوز به بسیاری از آنها پاسخ داده نشده است.
طرح استفاده از رمز یکبار مصرف میلیون‌ها ایرانی و مشتری بانک‌ها در شکل‌ها و شرایط مختلف را درگیر خود می‌کند. بنابراین؛ روابط عمومی بانک مرکزی و همین‌طور بانک‌های عامل باید بسیار بهتر و قدرتمندتر ظاهر شده و در بستری چندین ماهه مردم را برای تغییرات جدید آماده می‌کردند.
هنوز بسیاری از مردم سوال می‌کنند چرا باید رمز دوم یکبار مصرف استفاده شود؟ چرا رمزهای دوم ایستا از اول خردادماه بی استفاده هستند و این اقدام بانک مرکزی چه ضرورتی دارد؟ این طرح چه هزینه‌ای برای مردم در پی خواهد داشت یا از سوی دیگر، چه مزایای جدیدی به آنها می‌دهد؟
کسب‌وکارها چگونه باید خود را با تغییرات جدید شبکه بانکی ارتقا دهند و آیا زیرساخت‌های الکترونیکی شبکه بانکی برای این تغییر آماده است؟
به هر حال، تنها چند روز به شروع طرح رمزهای پویا باقی مانده است ولی هنوز سوال‌ها و ابهام‌های زیادی برای مردم، کسب‌وکارها و مشتریان بانک‌ها مطرح است.
