چهل سالگی: لئو ستاره است!

فرانک مجیدی: زمانی‌که «تایتانیک» به نمایش در آمد و عشق نافرجام میان رز و جک، اشک خیلی از دختران و پسران جوان را جاری می‌ساخت، من دوران راهنمایی خود را می‌گذراندم. آن روزها، تب فرق وسط و ریختن چند طره مو روی پیشانی مد بود. مثل جک. مثل لئوناردو دی‌کاپریو که حسادت همه‌ی دخترها را به کیت وینسلت تشدید می‌کرد. موهای لئوناردو مثل طلا می‌درخشید، چشمانش همان قدر آبی بود که اقیانوسی که در آن سفر می‌کردند و پوستش به شفافیت و تازگی آلبالوهای رسیده می‌ماند. همه دخترها عکسش را دست به دست می‌کردند، جز من که اصلاً خوشم نمی‌امد و با توجه به آن‌که از جهاتی بسیار سنتی بودم و ماندم، به نظرم این کارها خیلی زشت بود و غرور یک دخترخانم جوان را خدشه‌دار می‌کرد. حالا که سال‌ها گذشته، اگر فقط دی‌کاپریو را با همان فیلم می‌شناختم، می‌گفتم او هم یک بورِ چشم‌آبی دیگر است که قرار نیست چیزی به سینما اضافه کند. اما این، حرفی است برای کسی که سال‌های بعدی دی‌کاپریو را ندیده‌باشد.

دی‌کاپریو، روز سه‌شنبه‌ی گذشته جهل ساله شد. وقتی این خبر را می‌شنوم، باور می‌کنم که چقدر زمان زود گذشته و چه سال‌هایی بدون آن که حس کنم، بر او، ما و جهان گذر کرده. دی‌کاپریو از آن بازیگرانی است که به مدد چهره‌اش، از همان کودکی توانست وارد دنیای سینما شود. او کارش را به‌عنوان یک هنرپیشه، 23 سال پیش و با فیلم Growing Pains شروع کرد. در فیلمی مانند What’s Eating Gilbert Grape با توجه به سن و سالش، حضور چشم‌گیری داشت و حتی برای‌ش نامزد دریافت اسکار شد. این فیلم‌ها، نظر مساعد کامرون را برای تایتانیک به او جلب کرد. تایتانیک قرار بود برای‌ش شهرتی عالم‌گیر باشد که در عین حال، پله‌ای باریک و خطرناک هم بود. ممکن بود دی‌کاپریو فقط یک جوان زیبای عاشق باشد، که در دنیای سینما بسیارند یا یک ستاره. آن‌چه که پیش می‌آمد، بستگی به انتخاب‌های او داشت.

گاهی فکر می‌کنیم بهترین قضاوت‌ها را با توجه به گزاره‌های پیش‌رو انجام می‌دهیم. به خلاصه‌ترین شکل ممکن بخواهم بگویم، تا قبل از سال 2000 مطمئن بودم که از دی‌کاپریو هیچ در نمی‌آید و هرگز نخواهد توانست در پیشه‌اش، تراز اول شود. ظهور ستاره‌هایی مانند براندو، پاچینو، اورسن ولز، دنیرو و نام‌های بسیار بزرگ دیگر، یک بار اتفاق افتاده‌اند و سینما دیگر هرگز این معجزه را نخواهد دید. تا آن که سال 2002 امد و اسکورسیزیِ استاد، تصمیم گرفت تا از دی‌کاپریو، دنیروی تازه‌ی فیلم‌هایش را بسازد. «دار و دسته نیویورکی» فوق‌العاده بود و نفس‌گیر. باور نمی‌کردم که دی‌کاپریو این‌قدر خوب بوده و کسی متوجه‌ش نشده. انگار که اراده کرده بود که تازه آن چه را که در چنته داشت، رو کند و همه را شگفت زده نماید. از آن به بعد، دی‌کاپریو دیگر هرگز در فیلم‌هایش «خوب» نبود، بلکه «خارق‌العاده» شد. همکاری مجدد او با اسکورسیزی در «هوانورد» باعث شد بعد از 11 سال دوباره نامزد اسکار شود. برای این فیلم، او جایزه گلدن‌گلوب را هم گرفت. Departed همکاری دیگر و موفق او با اسکورسیزی بود. انگار کسی جز اسکورسیزی نتوانسته‌بود آن طور که باید و شاید، برق هوشمندی و نبوغ را در چشمان دی‌کاپریو ببیند و حالا مهار سد را شکسته‌بود. در همان سال، دی‌کاپریو فیلم فوق‌العاده‌ی دیگری هم داشت: «الماس خون» که به پدیده قاچاق الماس و استعمار کشورهای غربی بر آفریقا می‌پرداخت.

دی‌کاپریو انتخاب‌های فوق‌العاده‌ای انجام داد. فیلم‌هایی بازی می کرد که بسیار سطح بالا بودند و خود او، می‌شد نکته‌ی اصلی قابل توجه. دی‌کاپریو دیگر ستاره‌ای نبود که مشهور باشد، بلکه ستاره‌ای بود که بلد بود چطور ستاره بماند. کمتر فرد معروفی، چنین ظرفیتی را از خود نشان می‌دهد. فیلم دیگر او در سال 2009، «جاده رولوشنری» بود که دوباره در کنار وینسلت به ایفای نقش پرداخت. هر دوی آن‌ها، دیگر آن چهره‌های نوجوان‌پسند نبودند و هر یک، به خوبی در مسیر خود رشد کرده‌بودند. این فیلم، علی‌رغم آن‌که بسیار روی نقش «اِیپریل» تکیه داشت، بدون حضور دی‌کاپریو نمی‌توانست دیده شود. سکانس مشاجره شدید فرانک و ایپریل را به یاد بیاورید و این‌که چه حس بدی داشتید، سکانس صبح فردا و صبحانه‌ی تمام و کمال ایپریل و وقتی که خبر به فرانک رسیده، آن طور دیوانه و خشمگین و در هم شکسته می‌دود… فیلم فوق‌العاده‌ای در باب مسائل و دردهای زناشویی است. «جِی. ادگار» یک نکته‌ی مثبت داشت، حضور دی‌کاپریو که با آن گریم سنگین، فوق‌العاده ظاهر شد.

آن چه باعث می‌شود درباره‌ی روند عملکرد و انتخاب اسکار مشکوک باشم، شخصِ لئوناردو دی‌کاپریو و مورد عجیب برخورد آن‌ها با اوست. بازی شگفت‌اور دی‌کاپریو در «جزیره شاتر» بدون شک او را بهترین انتخاب برای دریافت اسکار آن سال می‌کرد. دی‌کاپریو آن‌قدر در نقش پلیسی که گمان می‌کنیم کم‌کم دارد قربانی توطئه می‌شود و سلامت روانش را از دست می‌دهد، عالی ظاهر شده بود که شک نداشتم این‌بار اسکار خواهد گرفت. اما کمیته‌ی اسکار حتی او را نامزد هم نکرد!

انتخاب تعجب‌آور دی کاپریو، در همکاری با «کوئنتین تارانتینو» و «جانگو رها شده» رخ داد. یک ارباب پست‌فطرت و زبون جنوبی که از شکنجه سیاه‌پوستان و نژادپرستیِ سادیسمِ خود لذت وافر می‌برد. در همان حضور کوتاه، دی‌کاپریو آن‌قدر به‌طور پررنگی توانست بدی و شقاوت را نمود بخشد که برای همیشه در ذهن‌ها خواهد ماند.

دی‌کاپریو با بهترین کارگردان این روزهای جهان به زعم من، کریس نولان، در اینسپشن همکاری کرد. شاید این تنها کاری بود که پس از سال‌ها آن‌قدر عظیم و بی‌نظیر بود که حتی دی‌کاپریو را هم تحت‌الشعاع قرار داد. تا مدت‌ها حین ساخت «گتسبی بزرگ» برای‌م سئوال بود که چرا دی‌کاپریو، همکاری با «باز لورمان» را پذیرفته و در یک اثر پر تجمل که با کارگردانی لورمان، حتماً جنبه‌های رقص و آواز و تجملات بیش از حد هم خواهد شد، چه می‌کند؟ گتسبی بزرگ، فیلم محبوب من نیست اما بازی دی‌کاپریو بسیار محبوب من است. او خیلی خوب توانسته تنهایی گتسبی را نشان دهد. بازی چهره‌ی او، انتظار، نگرانی، شوق و ناامیدی که در چهره‌اش نشان می‌دهد، از این کاراکتر یک کلاس درس بزرگ برای مشتاقان بازیگری می‌سازد. اما یک‌بار دیگر، امید این به وجود آمد که دی‌کاپریو اسکار بگیرد. او با اسکورسیزی همکاری دیگری را آغاز کرد تا «گرگ وال‌استریت» را بسازد. می‌توانم ساعت‌ها و صفحه‌ها در مدح بازی او در این فیلم بنویسم و تک تک ثانیه‌های حضورش را ستایش کنم. کلام را کوتاه کنیم، آن نقشی که برای دی‌کاپریو گلدن‌گوبی دیگر به ارمغان اورد، در حد یک نامزدی دیگر در اسکار ماند. زمانی‌که نام برنده اعلام نشد، دوربین سالن مراسم، به‌طور معنی‌داری چهره‌ی دی‌کاپریو و پوزخند تلخش را نشان داد.

سال 2015، سال شلوغ سینمایی‌ برای دی‌کاپریو خواهد بود. او سه پروژه دارد: The Revenant که کارگردانی‌اش را کارگردان فیلم «بابِل»، ایناریتو به عهده دارد، Mean Business on North Ganson Street که از روی رمان «اس. کریگ زاهلر» ساخته می‌شود و پروژه‌ای که هنوز نامی نگرفته، و همکاری دوباره‌ی دی کاپریو و اسکورسیزی را میسّر می‌سازد و خبر خوبی برای دوستداران این دو خواهد بود.

دی‌کاپریو علاوه بر بازیگری، این روزها سفیر صلح سازمان ملل نیز هست و پستی درباره سخنرانی او، درباره‌ی وضعیت الودگی جهان، نوشته‌ام. او از سال‌ها قبل، برای مبارزه با آلودگی هوا کار می‌کرد. همان‌روزها شوخی‌ای در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شد که دی‌کاپریو در دل می‌گوید: «لعنت به اسکار، من جایزه نوبل می‌خواهم!»

دی‌کاپریو سه‌شنبه چهل ساله شد. دیگر پوستش شفاف نیست. چین‌هایی زیر چشم و روی پیشانی‌اش افتاده و چهره‌اش از زمان «تایتانیک» بسیار تغییر کرده. اما این تنها تغییر او نبود. دی کاپریو نشان داد که ستاره ماندن، چه چالش بزرگی است و با چه مرارتی می‌توان در آن موفق بود. اگر امروز از من لیست ده بازیگر برتر مشغول به کار را بپرسید، مسلماً از او به‌عنوان یکی از سه بازیگر برتر نام خواهم برد. او استعدادی شگرف‌تر از خوش‌چهرگی داشت و دانست که چه زمان باید از آن بهره ببرد و روند خود را قطع نکند. برای من به‌عنوان یکی از طرفداران هنر بازیگری او، دیگر مهم نیست که اسکار چقدر خود را تحقیر کند و مجسمه‌ای به او ندهد. ترجیح می‌دهم به فرانک ویلر، گتسبی، کاب، کالوین کَندی، سربازرس دنیلز، هاوارد هیوز، آمستردام والون و بیلی فکر کنم، به این‌که هربار نگذاشتند لحظه‌ای چشم از بهترین بازی‌هایی که می‌شد برای آن نقش‌ها ارائه داد، بردارم و همواره در ذهنم خواهند ماند. فکر می‌کنم صنعت سینما با حضور امثال دی‌کاپریو است که می‌تواند نشان دهد هرگز از استعداد، اشباع نخواهد شد. ستاره حالا در سن کمال است. 40 سالگی. هنوز می‌توان منتظر آن نقشی از دی‌کاپریو ماند که پیش از تمام این‌ها که بازی کرده، نام او را درخشان نگاه دارد، چرا که ستاره، می‌داند که می‌تواند از این هم بیشتر بتابد!

منبع تصاویر

---

  این نوشته‌ها را هم بخوانید