روماتیسم قلبی چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ شیوه تشخیص و درمان آن

چه بیماری‌های دیگری ممکن است علائم و ویژگی‌های شبیه روماتیسم قلبی داشته باشند؟ Rheumatic fever (acute rheumatic fever)

• آرتریت روماتوئید جوانان
• اندوکاردیت عفوفی
• بیماری‌های بافت هم‌بند
• بیماری لایم

علت بروز روماتیسم قلبی

• تب روماتیسمی عارضه غیرعفونی فارنژیت‌های استرپتوکوک بتاهمولیتیک گروه A است که یا درمان نشده‌اند و یا درمان کامل نبوده است؛ این عارضه بر اثر پاسخ غیرطبیعی سیستم ایمنی به دسته‌ای از باکتری‌های استرپتوکوک گروه A ایجاد می‌شود.
• می‌تواند باعث کاردیت یا التهاب دریچه شده که گاهی منجر به عوارض مزمن می‌شود.
• دریچه‌های دولتی و آئورت عمدتاً تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
• نارسایی دریچه‌های دولتی و آئورت در شروع بیماری دیده می‌شود.
• این دریچه‌ها بعد از چند سال دچار تنگی می‌شوند معمولاً در صورتی این اتفاق می‌افتد که حملات راجعه تب روماتیسمی حاد پیش بیاید.

اپیدمیولوژی:

• هنوز در کشورهای در حال توسعه علت شایع بیماری‌های قلبی اکتسابی حاد و مزمن محسوب می‌شود.
• در ایالات متحده ناشایع است.
• اغلب کودکان ۵ تا ۱۵ سال شایع است.
• بروز بیماری در ایالات متحده به علت تغذیه بهتر، بهداشت مناسب‌تر و بهبود شرایط زندگی کاهش یافته است. کشف و گسترش استفاده از پنی‌سیلین نیز باعث کاهش شیوع آن شده است.

علائم و نشانه‌های روماتیسم قلبی

• ۵-۱ هفته بعد از فارنژیت علایم خود را نشان می‌دهند.
• آرتریت (۸۵-۶۰%): قرمزی و تورم مفاصل بزرگ (زانو، مچ دست و پا)
• کاردیت (۵۰-۴۰%): تاکیکاردی، سوفل قابل توجه قلبی (مربوط به نارسایی میترال یا آئورت)، پریکاردیت، بزرگی یا نارسایی قلب.
• اریتمامارژیناتوم (۱۰%): راش‌های قرمز
• ندول‌های زیرجلدی (۱۰-۲%): ندول‌های سفت بدون درد زیر پوست روی مفاصل
• کره سیدنهایم (۱۵%): حرکات خود به خود و بی‌هدف

تشخیص روماتیسم قلبی

• تشخیص براساس تظاهرات بالینی و تست‌های آزمایشگاهی به صورت کرایتریای جونز گذاشته می-شود.
• برای تشخیص باید دو معیار ماژور یا یک معیار ماژور و دو معیار مینور به علاوه نشانه‌ای از عفونت قبلی استرپتوکوکی وجود داشته باشد.
• معیارهای ماژور: کاردیت، پلی ارتریت مهاجر، اریتما مارژیناتوم، کره، ندول‌های زیر جلدی
• معیارهای مینور: تب، ارترالژی، ESR یا CRP بالا، بلوک قلبی درجه اول.

درمان روماتیسم قلبی

• درمان فارنژیت استرپتوکوکی گروه A تجویز ده روز آنتی‌بیوتیک خوراکی (پنی‌سیلین ۷) یا یک دوز عضلانی پنی‌سیلین بنزاتین است.
• درمان تظاهرات بالینی بیمار به ترتیب زیر است:
• سالیسیلات التهاب مفاصل و کاردیت را تخفیف می‌دهد.
• در مورد کاردیت‌های شدید ممکن است از کورتیکواستروئیدها استفاده کنند.
• پیشگیری با آنتی‌بیوتیک (حداقل در سنین نوجوانی) برای جلوگیری از حملات تب روماتیسمی مهم است به منظور اجتناب از آسیب‌های دریچه‌ای عود کننده که باعث آسیب دریچه‌ای مزمن می‌شود.

پیش‌آگهی و سیربالینی:

• آرتریت معمولاً ظرف چند هفته بهبود پیدا می‌کند.
• حرکات کره چند هفته تا جند ماه به طور معمول برطرف می‌شود.
• کاردیت و التهاب دریچه‌ها هنگام تشخیص ممکن است خفیف تا شدید باشد (نارسایی احتقانی قلبی هم متحمل است).
• پیش‌آگهی دراز مدت بستگی به شدت اختلال دریچه‌های درگیر دارد.
• بیماران مبتلا به گرفتاری دریچه قلبی باید به طور منظم علایم‌شان از نظر پیشرفت بیماری بررسی شوند.