کیست تخمدان: درمان انواع کیست تخمدان با دارو و جراحی
رپورتاژ
کیست تخمدان کیسه‌های مملو از مایعات، شبیه تاول است که در زنان در طی سال‌های باروری شایع است. این کیست‌ها در تخمدان‌ها، اندام‌هایی به اندازه بادام واقع در هر طرف رحم ایجاد می‌شوند. اکثر کیست‌های تخمدان بی‌ضرر و بی‌خطر بوده و بدون هیچ‌گونه درمانی از بین می‌رود. با این حال، مواردی وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بیماری‌ها و مشکلات دیگری باشد یا حتی منجر به مشکلات باروری شود. درمان کیست تخمدان به عوامل مختلفی از جمله اندازه و نوع کیست، سن و سلامت عمومی بیمار، برنامه‌های بارداری در آینده و علائم خاصی در وی بستگی دارد. هرچه زودتر کیست تخمدان یافت شود، درمان کم تهاجمی‌تری لازم است.
انواع کیست تخمدان
چندین نوع مختلف کیست تخمدان وجود دارد:
- کیست‌های عملکردی یا فانکشنال (Functional). این کیست‌ها اغلب طی دو یا سه دوره قاعدگی کوچک شده و از بین می‌روند. از آنجا که این نوع کیست در طی مرحله‌ی تخمک‌گذاری تشکیل می‌شود، به‌ندرت در زنان یائسه ایجاد می‌شود زیرا دیگر تخمک تولید نمی‌شود.
- کیست درموئید. این کیست‌ها با انواع مختلفی از بافت‌ها از جمله مو و پوست پر شده‌اند.
- کیست‌های اندومتریوما (Endometrioma). این کیست‌ها به عنوان “کیست‌های شکلاتی ” آندومتریوز نیز شناخته می‌شوند و هنگامی‌که بافتی شبیه به پوشش رحم به تخمدان متصل می‌شود، تشکیل می‌شود.
- کیست‌های سیستادنوم (Cystadenoma). این کیست‌ها از سلول‌های سطح خارجی تخمدان ایجاد می‌شوند.
- بیماری تخمدان پلی کیستیک. این بیماری که به عنوان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز شناخته می‌شود، به کیست‌هایی گفته می‌شود که از تجمعی از فولیکول‌ها تشکیل می‌شوند. آن‌ها باعث می‌شوند تا تخمدان‌ها بزرگ شوند و لایه‌ی پوششی بیرونی ضخیمی را تشکیل دهند که ممکن است از تخمک‌گذاری جلوگیری کند. آن‌ها اغلب علت بروز مشکلات باروری می‌باشند
علائم کیست تخمدان
کیست تخمدان اغلب علائمی ندارد. اگرچه، هنگامی‌که علائمی وجود دارد، ممکن است احساس یک درد شدید یا مبهم داشته باشید که ممکن است بیاید یا برود یا احساس نفخ یا فشار در پایین شکم داشته باشد. درد در هنگام مقاربت و در سایر مواقع نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود کیست تخمدان باشد.
اگر کیست پاره شود، می‌تواند درد ناگهانی و شدیدی ایجاد کند. درد می‌تواند هنگام پیچ خوردن کیست (به اصطلاح تورشن) نیز ایجاد شود که می‌تواند جریان خون به تخمدان را مسدود کند.
سایر علائم احتمالی کیست تخمدان شامل تأخیر در قاعدگی، قاعدگی نامنظم یا دردناک و غیرمعمول می‌باشند. در صورت بروز هر یک از این علائم، در اسرع وقت به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.
علل
عملکرد طبیعی تخمدان‌ها تولید تخمک در هر ماه است. در طی روند تخمک‌گذاری، ساختاری شبیه کیست به نام فولیکول در داخل تخمدان ایجاد می‌شود. فولیکول بالغ هنگام آزاد کردن تخمک در حین تخمک‌گذاری پاره می‌شود. جسم زرد (corpus luteum) از فولیکول خالی تشکیل می‌شود و در صورت عدم حاملگی، جسم زرد حل می‌شود.
اگرچه، گاهی اوقات، این روند به درستی به نتیجه نمی‌رسد و باعث شایع‌ترین نوع کیست تخمدان می‌شود: یعنی کیست‌های عملکردی. کیست‌های غیرطبیعی تخمدان، مانند بیماری تخمدان پلی کیستیک نیز ممکن است درنتیجه عدم تعادل هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) رخ دهد.
تشخیص
در صورت عدم وجود علائم، کیست تخمدان به‌طورمعمول در طی معاینه سالانه‌ی لگن تشخیص داده می‌شود. سایر آزمایش‌های تشخیصی، مانند سونوگرافی یا آزمایش سطح هورمون، در صورت تشخیص هرگونه ناهنجاری توسط پزشک ممکن است انجام شود.
درمان
از آنجا که کیست‌های تخمدان اغلب علائمی ندارند، به خصوص برای زنانی که در گذشته کیست داشته‌اند انجام معاینات منظم لگن بسیار مهم است؛ زیرا این زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به کیست‌های دیگر هستند. زنانی که دچار مشکل آندومتریوز هستند ممکن است با وجود کیست تخمدان، علائم شان بدتر شود و احتمال برداشتن تخمدان در آن‌ها بیشتر خواهد بود. در مورد کیست‌های بدخیم تخمدان که باز هم موردی نادر هستند، درمان زود هنگام بیشترین امید را برای بهبودی به بیمار می‌بخشد.
اغلب، به زنان جوانی که علائمی ندارند توصیه می‌شود که دو یا سه ماه صبر کنند تا ببینند کیست‌ها به خودی خود برطرف می‌شوند یا خیر. در بیشتر موارد، کیست‌های عملکردی تخمدان بدون هیچ‌گونه مداخله پزشکی یا درمان حل می‌شوند.
گاهی اوقات، داروهای ضدبارداری خوراکی یا هورمون‌هایی برای کوچک شدن کیست‌های عملکردی تخمدان تجویز می‌شود. داروهای پیشگیری و ضدبارداری خوراکی، درمان مؤثری برای انواع دیگر کیست‌های خوش‌خیم تخمدان نیستند، اما ممکن است تا حدودی به محافظت در برابر کیست‌های بدخیم تخمدان کمک کنند.
گاهی اوقات برای درمان کیست تخمدان که به هورمون درمان پاسخ نمی‌دهند، جراحی لازم است. اگر کیست‌های شما بعد از چند دوره قاعدگی از بین نرود یا خیلی بزرگ باشند، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
درمان زنان در دوران بعد از یائسگی
زنانی که پس از دوران یائسگی به کیست تخمدان مبتلا می‌شوند، احتمال اینکه دچار کیست بدخیمی شوند، بیشتر است. برای زنانی که در دوره‌ی بعد از یائسگی هستند و خونریزی و درد دارند، ممکن است جراحی لازم باشد. این عمل جراحی می‌تواند یک عمل ساده‌ی برداشتن کیست را تا برداشتن کل تخمدان شامل شود. در برخی موارد شدید، برداشتن رحم (هیسترکتومی) توصیه می‌شود.
روش جراحی که برای یک مورد بخصوصی موردنیاز است، به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به‌طورمعمول، هرچه کیست تخمدان زودتر کشف شود، شدت عمل جراحی کمتر است. اگرچه پزشک شما رویه موردنظر را با شما در میان می‌گذارد، اما باید به خاطر داشته باشید که ممکن است تا زمان انجام عمل، میزان دقیق شدت عمل جراحی‌تان مشخص نباشد.
زگیل ناحیه تناسلی
زگیل تناسلی یک عفونت مقاربتی (STI) است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. آن‌ها می‌توانند روی پوست اطراف آلت تناسلی مرد یا گاهی اوقات در داخل دستگاه تناسلی یا خارج از واژن یا دستگاه تناسلی داخلی، مقعد و گاهی اوقات در دهان یا گلو ایجاد شوند. زگیل‌های تناسلی قابل درمان هستند.
علل
زگیل‌های تناسلی از طریق تماس جنسی واژینال، دهانی و مقعدی به فرد سرایت می‌کنند. این راه‌ها هم شامل مقاربت دخولی و هم فعالیت‌های جنسی که در آن تماس پوست با پوست صورت می‌گیرد. وقتی فرد دچار زگیل تناسلی می‌شود، می‌تواند آن‌ها را به دیگران منتقل کند، حتی اگر علائمی نداشته باشد.
علائم
اگر زگیل تناسلی دارید، معمولاً هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود. اگر متوجه علائمی شدید، به احتمال زیاد از چند هفته تا چند ماه پس از تماس جنسی این علائم ظاهر می‌شوند.
علائم معمولاً شامل برجستگی‌های بدون درد در اندام تناسلی یا اطراف مقعد می‌باشد. این دانه‌ها و برجستگی‌ها همچنین می‌توانند در داخل دستگاه تناسلی ظاهر شوند. زگیل‌های تناسلی می‌توانند اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی داشته باشند، از جمله با ظاهری تخت یا گل کلمی شکل باشند. آن‌ها غالباً به رنگ گوشتی هستند، اما ممکن است تیره‌تر از پوست اطراف نیز باشند.
عوارض و مشکلات ناشی از زگیل تناسلی
زگیل‌های تناسلی معمولاً مشکلات دیگری را در سلامتی فرد ایجاد نمی‌کنند. حتی اگر این زگیل‌ها از طریق ویروس HPV ایجاد شوند، تقریباً هیچ خطری در افزایش ابتلا به سرطان ندارند و نیازی به انجام به آزمایش‌های اضافی غربالگری برای سرطان نخواهد بود.
به محض از بین رفتن زگیل‌های تناسلی قابل رؤیت، هنوز احتمال بازگشت آن‌ها در آینده وجود دارد. عوارض جدی حاصل از این زگیل‌ها عبارت‌اند از:
- احتمال ابتلا به ویروس HIV و انتقال بیشتر آن
- زگیل‌هایی که در برابر درمان مقاوم هستند
بارداری
اگر باردار هستید و زگیل‌های دستگاه تناسلی دارید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر زنی دچار زگیل تناسلی باشد، می‌تواند ویروس زگیل تناسلی را در هنگام تولد به فرزند خود منتقل کند.
آزمایش‌ها و تشخیص
آزمایش و تشخیص زگیل‌های تناسلی از طریق معاینه توسط یک پزشک عمومی و یا یک متخصص زنان انجام می‌شود. پزشک این برجستگی‌ها را بررسی می‌کند تا مشخص کند که از چه نوعی هستند. اگر علائمی دارید، بهتر است از نظر ابتلا به زگیل تناسلی آزمایش شوید.
درمان
خودتان می‌توانید انتخاب کنید که آیا می‌خواهید زگیل‌های تناسلی‌تان را درمان کنید یا خیر. در بیشتر موارد، آن‌ها در طی 18 تا 24 ماه بدون درمان از بین می‌روند. اگر زگیل را درمان کنید ممکن است زودتر از بین برود.
زگیل‌های تناسلی توسط یک پزشک عمومی یا متخصص یا با داروهای تجویز شده در خانه درمان می‌شوند. درمان‌ها مستقیماً روی زگیل‌های تناسلی اعمال می‌شوند تا پاسخ ایمنی بدن شما تحریک شود. ممکن است در طی 4 تا 16 هفته به چندین درمان نیاز داشته باشید. با پزشک خود صحبت کنید تا بهترین گزینه را برای درمانتان بیابید.
بعد از از بین رفتن زگیل‌های تناسلی، مشخص نیست که ویروس کاملاً از بدن شما خارج شده است یا خیر. اگرچه در بسیاری از افراد زگیل‌ها برنمی‌گردند مگر اینکه سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند. همچنین ممکن است مجدداً در معرض زگیل‌های تناسلی قرار بگیرید. برای درمان زگیل دستگاه تناسلی از محصولات و داروهای بدون نسخه برای رفع زگیل که می‌توانید از فروشگاه‌ها خریداری کنید استفاده نکنید. آن‌ها برای ناحیه تناسلی منظور نشده‌اند و ممکن است باعث سوزش شدید در بدنتان شوند.
پیشگیری
واکسن HPV می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به بیشتر گونه‌های زگیل تناسلی و سرطان‌های دستگاه تناسلی کمک کند. این واکسن برای افراد از هر جنسیتی در دسترس است. این واکسن به شما کمک نمی‌کند از شر زگیل‌های تناسلی که در حال حاضر دارید خلاص شوید، اما می‌تواند از ابتلا به عفونت‌هایی در آینده جلوگیری کند.
بهتر است به‌طور مرتب از نظر بیماری‌ها و عفونت‌های مقاربتی مورد آزمایش قرار بگیرید، خصوصاً اگر شریک جنسی جدیدی دارید یا روابط آزاد دارید. صحبت با شریک جنسی خود در مورد رابطه‌ی جنسی ایمن باعث می‌شود که بداند چه انتظاری باید داشته باشد. کاندوم می‌تواند یک گزینه‌ی عالی باشد – استفاده صحیح از کاندوم ممکن است احتمال عبور و زگیل تناسلی را کاهش دهد.
