12 فیلم مشهور دیستوپیایی (پلیدشهری یا ناکجاآبادی)
در ادبیات و سینمای پلید شهری Dystopia، آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که برای جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی بشرش تصور میشود، شوم و بیمارگونه و سرشار از پلیدی است. در این آثار، خصلت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پاک انسانی به پستی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گراید و جای خود را به رذالت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و خصوصیات بهیمی میدهد و شر و پلیدی بر جامعه حاکم میشود.
واژه Dystopia را باید در تضاد با Utopia (آرمانشهر) تعریف کرد:
این واژه، به معنی “جای بد” است و در اصطلاح، به آن دسته آثار، اطلاق میشود که در آنها خصایل خوب بشری به طرزی انحطاط‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یافته مطرح میشود. در این قبیل داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، نویسنده تمایلات تهدیدکننده و ویران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گری را که در پی پدیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های به ظاهر سالم سیاسی، اجتماعی و صنعتی نهفته است، به مقیاسی وسیع و در حقیقت، اعتراض‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آمیز تصویر میکند تا تأثیرات مخرب این‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گونه پدیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را بر جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی انسانی و خصایل بشری نشان دهد.
Dystopia را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به “آرمانشهر وارونه” نیز ترجمه کرد؛ شهری که برخلاف آرمانشهر- که ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مطلوب زندگی جمعی را نمایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داد- وضع وارونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را نشان میدهد که آرمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بشر در آن، تبدیل به «ضدِ آرمان» شدهاند. تعداد بسیاری از آثار داستانی بزرگ نویسندگان قرن بیستم، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند جملگی در ذیل ادبیات پلید شهری طبقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی شود که این حاکی از سیل خروشان نگاه بدبینانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که انزجار انسان اندیشمند را نسبت به دنیای به ظاهر مترقی پیرامون خویش، باعث شده است.
در این پست 12 فیلم منطبق بر دیستوپیا را به شما معرفی می‌کنیم.
1- فیلم ک مثل کین‌خواهی – V FOR VENDETTA
سال تولید : ۲۰۰۵
کارگردان : جیمز مک‌تیگ
هنرپیشگان : هوگو ویوینگ، ناتالی پورتمن، جان هرت، استیون ری، استیون فرای، تیم پیگت ـ اسمیت، ناتاشا وایتمن و روپرت گریوز
سال ۲۰۲۰، لندن. ̎آدام ساتلر̎ (هرت)، رهبر فاشیست، حکومتی خودکامه در انگلستان برقرار کرده است. به اعتقاد او آن‌چه مردم نیاز دارند امنیت است نه آزادی. اما در این میان، مردی به نام ̎وی̎ ویوینگ̎ تصمیم گرفته این نظام زورگو را به زیر بکشد. ̎وی̎ همیشه نقابی پلاستیکی بر چهره دارد. این نقاب در حقیقت تصویری است از چهرهٔ ̎گای فاکس̎، مردی که در ۱۶۰۵ میلادی به خاطر توطئهٔ منفجر کردن پارلمان بریتانیا دستگیر و اعدام شد.
2- فیلم گزارش اقلیت – MINORITY REPORT
سال تولید : ۲۰۰۲
کارگردان : استیون اسپیلبرگ
هنرپیشگان : تام کروز، کالین فارل، سامانتا مورتن، مارکس فون سیدو، لوئیس اسمیت، پیتر استورمار، تیم بلیک نلسن، استیو هریس، جسیکا هارپر، مایک بیندر و کاترین ماریس
واشینگتن، سال ۲۰۵۴. وزارت دادگستری روش ظاهراً بی‌عیب‌ونقصی برای جلوگیری از وقوع جنحه و جنایت در ایالت واشینگتن پیدا کرده: با استفاده از سه ذهن جهش‌یافتهٔ معروف به ̎پیش‌آگاه̎ که به یک کامپیوتر وصل شدهاند، مأموران واحد پیش‌گیری از جنایت، می‌توانند قتل‌ها را پیش از وقوع، ببینند و مرتکبانِ بالقوه‌شان را دستگیر کنند. ̎جان آندرتن̎ (کروز) این واحد را فرماندهی میکند …
3- فیلم 28 روز بعد… – 28 DAYS LATER
سال تولید : ۲۰۰۲
کارگردان : دنی بویل
هنرپیشگان : الکس پالمر، بیندو د استوپانی، جوکا هیتونن، دیوید اشنایدر، کیلیان مورفی، توبی سجویک، نیومی هریس و نوآ هانتلی
وقتی ̎جیم̎ (مورفی) پیک دوچرخه‌سوار، ۲۸ روز بعد در بیمارستانی سوت و کور از حالت اغما بیرون می‌آید، قدم به خیابان‌های خالی از سکنه‌ای می‌گذارد که حس و حالی مبهم و غریب بر آنها حکم‌فرماست. ̎جیم̎، پس از برخوردی وحشتناک در کلیسائی ظاهراً متروکه، به بازماندگان دیگری می‌پیوندد و خیلی زود از علت سوت و کور بودن خیابان‌ها مطلع میشود …
4- فیلم بچه‌های مردان: Children of Men
کارگردان :آلفونسو کوارون
بازیگران: کلایو اوون – جولین مور
سال : ۲۰۰۶
در سال ۲۰۲۷ دگیر انسانها قادر به زاد و ولد نیستند و بیشترین عمر انسان فقط ۱۸ سال است. این موضوع دانشمندان را گیج کرده است. در همین حال اهالی افریقا و اروپای شرقی رفته رفته جمعیتشان کاهش می یابد و انها به کشورهای قدرتمند و ثروتمند پناه می برند ودر انجا مورد حمله نژاد پرستان قرار می گیرند در این حال یکی ازماموران دولتی یک زن معجزه اسا را به سوی جایگاه مقدسی می برد تا بچه اش را به دنیا بیاورد و به دانشمندان درباره این فاجعه کمک کند …
5- فیلم تعادل – EQUILIBRIUM
سال تولید : ۲۰۰۲
کارگردان : کورت ویمر
هنرپیشگان : دامینیک پرسل، کریستیان بیل، شان بین، کریستیان کارمان، جان کیو
قرن بیست و یکم است و بازمانده‌های جنگ جهانی سوم پی برده‌اند که دیگر نمی‌توان به طبیعت بی‌ثباتِ بشر اعتماد کرد. به همین جهت، حاکم سرزمین، ̎پدر̎ (پرت‌وی) از طریق معاون قدرتمند خود، ̎دوپون̎ (مکفجین) فرمان داده که همهٔ احساسات بشری را سرکوب کنند، از این‌رو به همه دستور داده شده که هر روز ̎پروزیوم̎، قرص سرکوب‌گر احساساتِ خود را بخورند و هر نوع اثر هنری، خطرناک تشخصیص داده شده و بلافاصله پس از کشف نابود میشود …
6- فیلم جزیره – THE ISLAND
سال تولید : ۲۰۰۵
کارگردان : مایکل بی
هنرپیشگان : ایوان مگره‌گور، اسکارلت جوهانسن، شان بین، استیو بوشمی، دجیمون هاونسوئو، مایکل کلارک دانکن و کاتلین پرکینز
̎لینکلن سیکس اکو̎ (مگره‌گور) جوانی است که در جامعه‌ای بسته زندگی میکند. ویژگی اصلی ساکنان این جامعه، اطاعت محض و پرهیز از هرگونه کنجکاوی و پرسش‌گری است. به ̎لینکلن̎ و دیگر اعضاء این جامعهٔ بسته گفته شده که آنان آخرین بازماندگان فاجعه‌ای زیست محیطی در کرهٔ زمین هستند. به آنان گفته‌اند که چندی پیش تمامی ساکنان کرهٔ زمین بر اثر آلودگی ویروسی از بین رفته‌اند و اکنون فقط همین چند هزار نفر که ̎لینکلن̎ نیز جزو آنان است، جان سالم به‌در برده‌اند…
این نوشته را هم بخوانید:
برترین فیلم‌های عاشقانه تاریخ سینما: فهرست 40 تایی
7- فیلم من حماسه هستم I Am Legend
کارگردان: فرانسیس لارنس.
بازیگران: ویل اسمیت[رابرت نویل]، آلیس براگا[آنا]، چارلی تاهن[ایتن]، سالی ریچاردسون[زوئی]، ویلو اسمیت[مارلی]، اما تامسون[دکتر].
رابرت نویل تنها انسان بازمانده شیوع ویروسی مرگبار است. او در نیویورک به همراه سگش سامانتا زندگی تنها و یکنواختی را می گذارند. نویل ایمان دارد که خودش تنها بازمانده این واقعه وحشتناک نیست و هستند انسان هایی که شاید نجات یافته باشند. از این رو هر روز پیامی ثابت مبنی بر حضور خود و اینکه به دنبال مصاحبی از میان بازماندگان است، مخابره می کند …
8- فیلم 1984
سال تولید : ۱۹۵۵
کارگردان : مایکل آندرسن
هنرپیشگان : مایکل ردگریو، ادموند اوبراین، جان استرلینگ، دیوید کوسوف، مروین جانز، دانلد پلیزنس، ارنست کلارک و پاتریک آلن.
سال ۱۹۸۴. پس از نخستین جنگ اتمی، جهان به سه منطقه تقسیم شدهاست و حالا لندن پایتخت اوسیانیا به شمار می‌آید. این‌جا، همه شهروندان با دوربین‌های تلویزیونی مراقبت می‌شوند. تحت نظارت “برادر بزرگ” و آجودان‌های بی‌صورت او قرار دارند. هیچ فردیتی مجاز نیست و دیوارها از پوسترهائی با عناوین: “جنگ، صلح است”، “آزادی، بردگی است” و “برادر بزرگ، مراقب شماست” پوشیده شدهاند. مردی به‌نام “وینستن اسمیت” (اوبراین)، در خدمت حکومت، کارش بازنویسی تاریخ است…
9- فیلم سین سیتی – SIN CITY
سال تولید : ۲۰۰۵
کارگردان : فرانک میلر، روبرت رودریگس و کوئنتین تارانتینو
هنرپیشگان : جسیکا آلبا، رُزاریو دوسن، بنیسیو دل تورو، مایکل کلارک دانکن، جاش هارتنت، روتگر هاوئر، مایکل مدسن، کلایو اوئن، بروس ویلیس، میکی رورک، جیمی کینگ و ایلایجا وود
̎مارو̎ (رورک) بزن‌بهادر خیابانی، مستأصلانه به این‌در و آن‌در می‌زند تا قاتل خیابان‌گردی به نام ̎گلدی̎ (کینگ) را پیدا کند و این جست‌وجوها سروکارش را به تیره‌وتارترین گوشه‌های شهر می‌کشاند. در یکی از این گوشه و کنارها، ̎دوایت̎ (اوئن) زندگی میکند. ̎دوایت̎، عکاسی است که با بسیاری از زنان مشکوک ̎شهر گناه̎ آشناست …
10- فیلم گاتاکا – GATTACA
سال تولید : ۱۹۹۷
کارگردان : اندرو نیکول
هنرپیشگان : ایتان هاوک، اوما تورمن، جاد لا، گور ویدال، زاندر برکلی، جین بروک، الیاس کوتئاس و ارنست بوگناین
در دنیائی استریل که به کمک علم ژنتیک در آن جرح و تعدیل‌هائی پدید آورده‌اند، عمر مفید آدم‌ها و احتمال بیماری‌های بعدی‌شان از همان بدو تولد تعیین میشود. ̎وینسنت̎ (هاوک)، یکی از آدم‌هائی است که به‌طور ̎طبیعی̎ به دنیا آمده است؛ او نزدیک‌بین است و احتمالاً سی سال بیش‌تر عمر نخواهد کرد، ضمن آن‌که در جامعه‌ای که به جای جنس، نژاد یا مذهب آدم‌ها، از لحاظ ژنتیکی بین‌شان تبعیض قائل می‌شوند، شانس و فرصت یک زندگی حرفه‌ای مطلوب را در اختیار ندارد. بنابراین …
11- فیلم دوازده میمون – Twelve Monkeys
سال تولید : ۱۹۹۵
کارگردان : تری گیلیام
هنرپیشگان : بروس ویلیس، مادلین استوو، براد پیت، کریستوفر پلامر، جوزف ملیتو، دیوید مورس، جان سدا و فرانک گورشین.
“جیمز کول” (ویلیس)، یک زندانی حکومتی است که در سال ۲۰۳۵ به شرطی با آزادی‌اش موافقت میشود که به زمان گذشته برگردد و مانع گسترش یک بیماری ویروسی شود؛ این بیماری باعث نابودی بیش‌تر مردم کرده زمین شده و به خاطر آلودگی هوا، بازماندگانی در زیر زمین زندگی می‌کنند. “کول” که به سال ۱۹۹۰ ـ شش سال پیش از شیوع بیماری ـ برگشته …
12 -فیلم تیغ رو – Blade Runner
سال تولید : ۱۹۸۲
کارگردان : ریدلی اسکات
هنرپیشگان : هریسن فورد، روتگر هوئر، شان یانگ، ادوارد جیمز اولموس، م. امت والش، داریل هانا، ویلیام سندرسن، بریون جیمز، جو تورکل، جوآنا کاسیدی و جیمز هونگ.
لس آنجلس، سال 2019. «ریک دکارد» (فورد)، از اعضای سابق یک واحد ویژه پلیس (معروف به تیغ‌روها) که اجازه کشتن دارند، با اصرار و اجبار «سروان برایانت» (والش) می‌پذیرد تا گروهی از روبات‌ها را بیابد و از بین ببرد. این گروه متشکل از شش روبات است که با ظاهر انسانی، با یک سفینه فضائی به زمین آمده‌اند. هدف، آنها نامعلوم است، اما طوری برنامه‌ریزی شدهاند که پس از چهل سال خودبه‌خود نابود می‌شوند …