برای تشخیص زودرس سرطان روده بزرگ، در چه سنی باید کولونوسکوپی شروع شود؟

طب پیشگیرانه در تشخیص زودرس بیماری‌ها بسیار مهم است. اهمیت دارد که به خصوص بیماری‌های مهلک که در مراحل اولیه که بالقوه قابل درمان هستند، تشخیص داده شوند.

یکی از سرطان‌هایی که در صورت تشخیص در مراحل اولیه، روش‌های درمانی مؤثری برای آن وجود دارند، سرطان کولون یا روده بزرگ است.

اما این سرطان را چطور باید در مراحل اولیه تشخیص داد؟ آیا حتما باید علائم خاصی پیدا کنیم و بعد نزد پزشک برویم تا مثلا کولونوسکوپی برایمان انجام شود؟

غربالگری سرطان کولون در افراد پرخطر یا High risk با کولونوسکوپی انجام می‌شود.

در افرادی که یکی از بستگان درجه اول آن‌ها دچار سرطان کولون شده است، کولونوسکوپی ۱۰ سال قبل از سن تشخیص سرطان یا از ۵۰ سالگی (هر کدام کمتر باشد) باید شروع شود.

در افرادی که پولیپ‌های آدنوماتوی کولون داشته‌اند، کولونوسکوپی غربالگری در فواصلی کمتر از ۱۰ سال انجام می‌شود که بستگی به تعداد پولیپها و نوع بافت‌شناسی آنها دارد.

در افرادی که از حداقل ۱۰ سال پیش دچار بیماری التهابی روده (IBD) (یعنی کولیت اولسرو و کرون) بوده‌اند، کولونوسکوپی غربالگری به صورت سالانه انجام می‌گردد و بیوپسی‌هایی از مخاط کولون گرفته می‌شود.

در صورت وجود هر کدام از موارد زیر، بیمار High risk در نظر گرفته می‌شود:

1- سابقه خانوادگی سرطان کولون در بستگان درجه اول

2- سابقه شخصی پولیپ‌های آدنوماتو و ابتلا به بیماری التهابی روده (IBD)

3- ابتلا به یک سندرم سرطان خانوادگی شناخته شده (FAP یا HNPCC)

اگر بیمار هیچ کدام از ریسک فاکتورهای بالا را نداشته باشد، دارای خطر متوسط یا معمولی در نظر گرفته می‌شود.

در افراد دارای ریسک معمول (Average risk) غربالگری برای سرطان کولورکتال در هر دو جنس از ۵۰ سالگی شروع می‌شود.

دقت کنید یعنی حتی اگر علائم خاصی نداشته باشید و کسی از افراد خانواده شما قبلا به سرطان روده بزرگ مبتلا نشده باشد و ناراحتی قبلی روده هم نداشته باشید، باز هم از نظر علمی لازم است غربالگری سرطان روده شوید و این کار باید از 50 سالگی برای شما شروع شود!

البته لازم نیست برای غربالگری در این دسته افراد، حتما از کولونوسکوپی استفاده شود و از شیوه‌های زیر می‌شود بهره برد:

1- سیگموئیدوسکوپی انعاطف‌پذیر هر 5 سال

2- کولونوسکوپی هر 10 سال

3- سی تی کولونوگرافی (کولونوسکوپی مجازی) هر 5 سال

4- تست DNA مدفوع sDNA هم پیشنهاد شده ولی هنوز فاصله زمانی که لازم است این تست تکرار شود، معلوم نیست.

بررسی‌های دوره‌ای کولون را جدی بگیرید، چه بسا یک سرطان روده در مرحله‌ای که هنوز به صورت پولیپ یا یک جوانه کوچک در داخل روده است، تشخیص و به راحتی درمان شود، اما با گذشت یکی دو سال دیگر درمان قاطعی برای آن وجود نداشته باشد.