چگونه کوه آتشفشان پدید میآید؟
در ماه فوریه سال ۱۹۹۳ در وسط یک مزرعه ذرت در مکزیکو. مردم شاهد وقوع یک اتفاق نادر و شگفتانگیز بودند. یک کوه آتشفشان در حال پیدایش بود! در مدت سه ماه دهانه کوه مخروطی تشکیل داده بود که ارتفاعش در حدود ۱۰۰۰ پا بود. با آتش فشانی، این کوه آتشفشان نوظهور، دو شهر ویران گردیده و ناحیه وسیعی هم در اثر ریزش خاکستر و مواد آتشفشانی خسارت فراوان دید.
چه چیزی باعث پیدایش آتشفشان میگردد؟ هرقدر که شما در اعماق زمین پائینتر بروید، درجه حرارت بالاتر میرود. بطوریکه در عمق تقریبی ۲۰ میلی، حرارت آنقدر زیاد است که برای ذوب کردن سنگها کافی است.
وقتیکه سنگ آب میشود، حجم آن گسترش پیدا کرده و نیاز بفضای بیشتری پیدا میکند. در بعضی از نواحی جهان، وقتی کوهها بالا میروند. فشار در زیر این سلسله کوههای صعودکننده کمتر گردیده و در نتیجه ممکن است که یک مخزنی طبیعی از سنگ مذاب مرکز زمینی در زیر آنها تشکیل شود.
این ماده مذاب از میان ترکها یا شکافهائی که در اثر جابجا شدن و بالا رفتن کوه ایجاد شدهاند بطرف بالا متمایل میگردد. بعد هنگامیکه فشار در داخل این مخزن زیرزمینی بیشتر از سقف سنگی بالای آن باشد، سقف مخزن ترکیده و مواد مذاب با فشار زیاد از دهانه کوه شروع به فوران کرده و عملا یک کوه آتشفشان بوجود میآید.
در فوران کوه، مواد مایع گاز دار پرحرارت یا مواد جامد بخارج پرتاب میگردند. این مواد در اطراف دهانه انباشته شده و خاکریز مخروطی شکلی را بوجود میاورند. دهانه آتشفشان عبارت از فرورفتگی نوک مخروط بوده و مخروط مزبور نتیجه فعالیت کوه آتشفشان میباشد.
موادی که از کوه آتشفشان به بیرون پرتاب میشوند اکثر گازدار هستند ولی مقادیر زیادی گدازه یا توده گداخته و ذرات جامدی هم که شبیه خاکستر هستند نیز از دهانه آن خارج میگردند.
در حقیقت گدازه یا توده گداخته، همان سنگ مذاب است که از کوه آتشفشان بیرون میریزد. هنگامیکه این ماده مذاب بسطح زمین میرسد درجه حرارت و فشار آن کاهش یافته و یک تغییر فیزیکی و شیمیائی صورت گرفته و بر اثر این تغییر، سنگ مذاب به توده گداخته تبدیل میشود.