طنز چیست؟
وقتی بعضی از جنبه‌ها و مسایل خاص زندگی اجتماعی (یعنی طرز زندگی و فعالیت مردم، گرایش‌ها و اعتقاددات ایشان) به یکی از شکل‌ها و روش‌های ادبی انتقاد شود، این کار را «طنز» ممکن است به صورت شعر، کتاب، نمایشنامه، فیلم یا لطیفه باشد.
به عنوان مثال، آمبروز پیرس (طنزپرداز آمریکایی) چند سطری در استهزای امور نوشته و در جایی گفته است: «سیلی نقد بدتر از حلوای نسیه است!» یا مثلاً «دوست آن است که فقط حرف دوست را بشنود، نه اینکه دست دوست را بگیرد.»
ازوپ (نویسندهٔ نامدار افسانه‌های باستانی) و جیمز تربر (نویسنده کتاب «افسانه‌های زمان ما») هر دو حماقت‌ها و شرارت‌های آدمی را به پرندگان و روباها و جانوران دیگر نسبت داده‌اند.
این قبیل بذله‌گویی‌ها (که شرارت‌ها و حماقت‌های انسان‌ها را به باد استهزا می‌گیرد) طنز نامیده می‌شود.
طنزپردازها معمولاً نسبت به سایر نویسنده‌ها به رفتار و کردار انسان‌ها بدبین‌تر یا بدگمان‌تر هستند.
شاید دو تا از بزرگ‌ترین طنزهای موجود در ادبیات دنیا یکی کتاب «کاندید» (اثر ولتر) و دیگری کتاب «سفرهای گالیور» (اثر جاناتان سوییفت) باشند.
در کتاب «کاندید» این فکر به استهزا گرفته شده است که «در این دنیا بهتر از همهٔ دنیاهای دیگر، همه چیز برای بهترهاست.»
در کتاب «سفرهای گالیور» به شرارت‌های انسان‌ها به طور کلی حمله شده و نویسنده معایب اخلاقی بعضی از انسان‌ها را در قالب داستان ذکر کرده است.
«طنز» در ورای سفرها و ماجراها و حوادث پر از شوخی و خنده‌ای که برای گالیور (شخصیت اصلی کتاب) رخ می‌دهند، پنهان است.
داستان «دون کیشوت» (نوشتهٔ میگل د سروانتس) نیز یک طنز کلاسیک دیگر است. دون کیشوت یک شوالیهٔ خیالپرداز است.
او و خدمتکارش (که «سانچو پانزا» نام دارد) سعی می‌کنند بی‌عدالتی‌های جهان را اصلاح نمایند یا از میان بردارند.
ولی آنها «آب در هاون می‌کوبند» یعنی به پیکارها و تلاش‌های بی‌معنا دست می‌زنند.
بسیاری از نمایشنامه‌نویسان (مخصوصاً در قرن هفدهم میلادی) نمایشنامه‌هایی به سبک طنز نوشته‌اند که یکی از مشهورترین «مولیر» (نویسندهٔ فرانسوی) است.
