دنیای زیبا و دوستداشتنی روجلد کتابهای جیبی علمی تخیلی و فانتزی در دهههای گذشته
هنوز هم وقتی روجلد یکی از کتابهایی را که میبینم که زمانی کودکی و نوجوانی خریده بودم، قلبم به ضربان میافتد و فشرده میشود.
یاد روزهایی میافتم که دشوار بودند، اما از بس برخوردی با زندگیهای دیگر نداشتیم، آن روزها را دشوار نمیدانستیم. یاد روزهای میافتم که ویترین کتابفروشیها را دید میزدم و منتظر کتابهای تازه مورد علاقهام بودم. آن زمان هنوز کتابفروشیها، حتی در شهرهای کوچک هم برای خود رونقی داشتند و گاه کتابهایشان را سکوهای چوبی بیرون کتابفروشی میچیدند.
یادم کتابفروشیهای میافتم که الان تبدیل به فستفروشی و بوتیکهای لباس شدهاند و معلوم نیست که کتابفروشهای پیر دوستداشتنی آنها زنده هستند یا مدتی است که آرمیدهاند.
حالا تصور کنید که مایی که آن روزها را تجربه کردهایم با ماشین زمان به گذشته برویم و تصور کنیم که نوجوانهای فرنگنشینی مثل ما، چه کالاهای فرهنگیای را میتوانستند بخرند و از آنها لذت ببرند.
بیشک روجلد کتابهای جیبی علمی تخیلی و فانتزی، یکی از خواستنیترین چیزهایی است که ما میتوانیم مرور کنیم. آن هم روجلدهایی که در دهه 60 و 70 و اوایل 80 عمدتا به کلی دستی طراحی میشدند.
این نقاشیها انسانی بودنشان را فریاد میزنند. رنگآمیزی و فونت و پرسپکتیو و انحناها و بافت و تخیل آنها، چیزهایی یکتایی هستند که الان کمتر پیش میآید تکرار شوند.
در دهه 60 و نیمه اوایل دهه 70، ما کتابهای نوستالژیک علمی تخیلی زیادی خریدیم. روجلد برخی از آنها به صورت بیربط و دم دستی از نقاشیهای مجلات و کتابهای خارجی قیچی شده بود یا با کمترین تغییر برداشت شده بود و برای شمار اندکی از آنها روجلدهای اختصاصی طراحی شده بود.
این روزها که میبینم خوشبختانه باز هم کتابهای علمی تخیلی در بازار کتاب ایران نیمه جانی گرفتهاند، متاسفانه آن خوش سلقیگی لازم برای طراحی کاورهای خوب را نمیبینم. شاید پیدا کردن طراحان خوش ذوق، آشنا به ژانر و خلاق دشوار شده و شاید معدود کسانی که این شرایط را دارند، دستمزد بالایی دارند و شاید هم ناشرها حاضر نیستند که بودجهای برای این چیز مهم کنار بگذارند.
در اینجا برای نمونه تعدادی از کاورهای دوستداشتنی کتابهای علمی تخیلی قدیمی را با هم مرور میکنیم.