چگونه یادداشت درسی و یا کاری عمیق‌تر و کاربردی‌تر برداریم؟ تکنیک‌های یادداشت‌برداری
شما در یک جلسه مهم با مشتری هستید؛ با هزینه زیادی در یک دوره MBA شرکت کردید یا مدت‌ها منتظر حضور در یک کارگاه حرفه‌ای مرتبط با کارتان بودید.
دوست دارید بیشترین اطلاعات و نکته‌برداری را از این جلسات و کلاس‌ها داشته باشید تا بتوانید بیشترین بهره را ببرید و تمام اطلاعات ضروری و مورد نیازتان در آینده را یادداشت کنید.
آیا روش یادداشت‌برداری وجود دارد که هم به شما کمک کند اطلاعات بیشتری به خاطر بسپارید و هم اینکه بعدا وقتی این یادداشت‌ها را می‌خوانید؛ تا آنجا که ممکن است مطالب مهم برایتان یادآوری شود؟
کنت کیورا، استاد روانشناسی تربیتی از دانشگاه نبراسکا-لینکلن بیش از ۴۰ سال است که در حال مطالعه روی تکنیک‌های یادداشت‌برداری است.
او، دانش خود در این زمینه را به ترفندهای کوچک و کوتاهی درآورده و در هفت گام نشان می‌دهد که چگونه باید یادداشت‌برداری بهتری داشته باشیم. این ترفندها برای همه کاربردی هستند و ارزش خواندن دارند؛ چون بسیاری از ما دقیقا نمی‌دانیم چگونه باید مطالب مهم را نکته‌برداری کنیم یا برای یک آزمون آماده شویم.
برخی از نکات مهمی که این استاد برای یادداشت‌برداری توصیه کردند را در زیر آوردیم:
۱- تا جایی که می‌توانید؛ بیشتر بنویسید ولی با دست؛ نه با صفحه‌کلید و دستگاه‌های موبایل
استاد کیورا دو دلیل برای برتری یادداشت‌برداری دستی نسبت به تایپ و استفاده از صفحه‌کلید و صفحه‌نمایش می‌شمرد.
نخست، دانش‌آموزان، دانشجویان یا افرادی که از کامپیوتر برای یادداشت‌برداری استفاده می‌کنند؛ هرگاه خسته شوند؛ سراغ چندوظیفه‌گی و چک کردن ایمیل‌ها، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی، بازی و چیزهای دیگر می‌روند.
دلیل دوم، تایپ و یادداشت‌برداری کامپیوتری از نکات مهم و مباحثی که از سوی فردی مطرح شدند؛ شاید در آینده مفید واقع شوند اما بهترین روش برای دریافت همه اطلاعات مهم گفته شده نیست. وقتی تایپ می‌کنید؛ ناچار هستید از کلمات اختصاری، عبارت‌های ناتمام و جملات کوتاه استفاده کنید. در واقع، کلمات کلیدی را یادداشت‌برداری کردید.
افزون بر این، بسیاری از اطلاعات بصری مانند نمودارها، فرمول‌ها و منحنی‌ها را از دست می‌دهید و غالبا این‌ها را یادداشت‌برداری نمی‌کنید.
تحقیق دیگری نشان می‌دهد یادداشت‌برداری کلمه به کلمه (کلمات کلیدی) با یادگیری کم عمق و بی‌معنی همراه است. در عوض، یادداشت‌برداری طولانی و تفسیری از نظر کیفی بهتر هستند و موفقیت‌های بیشتری در جذب کل اطلاعات دارند.
۲- جزئیات را دریابید
بسیاری از ما و البته اکثر دانشجویان، در یادداشت‌برداری از نکات کلیدی یک درس یا سخنرانی یا آن چیزی که استاد کیورا، «یادگیری سطح ۱» می‌گوید؛ خوب هستند.
اما ما برای درک عمیق‌تر یک مبحث به جزئیات و واقعیات هم نیاز داریم و باید سراغ یادداشت‌برداری وسیع‌تری از اطلاعات برویم. یکی از روش‌های کاربردی در یادداشت‌برداری، رفتن سراغ سطح ۲، سطح ۳، سطح ۴ و پایین‌تر است.
برای مثال، بیایید سطح‌های مختلف یادداشت‌برداری از ماجرای Brexit (خروج برنامه‌ریزی شده انگلیس از اتحادیه اروپا) را مرور کنیم:
سطح ۱: برگزیت یک آشفتگی است. به نظر نمی‌رسد رهبران انگلیس بتوانند میان خودشان یا رهبران کشورهای اروپایی در اتحادیه اروپا یک توافق و ارتباط مثب ایجاد کنند. باید منتظر خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بود.
سطح ۲: بزرگ‌ترین اختلاف میان رهبران انگلیس به این موضوع برمی‌گردد که چه اتفاقی می‌افتد اگر انگلیس قادر به مذاکره درباره توافق‌نامه‌های تجاری با اتحادیه اروپا تا پیش از خروج یا اتمام مهلت برگزیت در ۳۱ اکتبر نباشد. نخست‌وزیر انگلیس، بوریس جانسون، طرفدار یک مذاکره و توافق سخت و بدون توافق است ولی اکثریت اعضای پارلمان و مردم انگلیس نظر دیگری دارند.
سطح ۳: بیشترین اختلاف‌نظر و محتمل‌ترین دلیل برای یک توافق سخت در برگزیت به کشور ایرلند شمالی برمی‌گردد که بخشی از انگلیس است و می‌خواهد از جمهوری ایرلند، عضو اتحادیه اروپا جدا شود ولی مرزهای بین‌المللی دارند که شاید محل اختلاف و مناقشه و خشونت باشند. هیچ کسی دوست ندارد شاهد راه‌اندازی یک مرز بین‌الملی با ایست‌های بازرسی و مقامات گمرک و مهاجرت باشد.
انگلیس می‌تواند قوانین اتحادیه اروپا را رعایت کند؛ حداقل به طور موقت می‌تواند چنین گزینه‌ای را بپزیرد و به نظر می‌رسد هیچ تصمیم جایگزینی وجود ندارد. اما برخی از طرفداران برگزیت می‌گویند پایبندی به قوانین اتحادیه اروپا می‌توان منجر به شکست برنامه خروج این کشور از اتحادیه اروپا شود و اهداف مورد نظر تحقق پیدا نکنند.
مثال بالا به خوبی نشان می‌دهد یادداشت‌برداری سطح ۲ و سطح ۳ چگونه می‌توانند به یادگیری عمیق‌تر یک مطلب کمک کنند. یک بررسی نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد دانش‌آموزان می‌توانند نکات کلیدی یک درس را فرا گرفته و یادداشت کنند ولی هنگامی که سراغ مطالب سطح ۲، سطح ۳ و سطح ۴ می‌رویم؛ مطالب کمتری یادآوری می‌شود.
همین‌طور، ۱۳ درصد دانش‌آموزان از نوشتن مثال‌های درس خودداری می‌کنند در صورتی که مثال‌ها یک نمونه عالی برای یادگیری هستند.
هرچقدر بتوانید در نکته‌برداری به سطح پایین‌تر بروید و در مطلب با مثال‌ها و جزئیات بیشتر، عمیق شوید؛ به همان اندازه یک یادگیری ماندگار و کامل را خواهید داشت.
۳- هرچه زودتر یادداشت‌های خود را اصلاح کنید
استاد روانشناسی تربیتی می‌گوید یک اشتباه رایج مردم این است که یادداشت‌برداری می‌کنند و بعد به مرور آنها می‌پردازند اما هرگز آنها را اصلاح نمی‌کنند.
باید در اسرع وقت یادداشت‌های خود را پس از سخنرانی، جلسه یا کارگاه آموزشی اصلاح کنید. حتی اگر شده در زمان‌های استراحت کوتاه بین کارگاه و جلسات سریعا یادداشت‌های خود را اصلاح و بازنویسی کنید.
استاد کیورا پیشنهاد می‌کند یادداشت‌های خود را بخوانیم و سعی کنیم مطالب گفته شده را دوباره به یاد بیاوریم. هرگونه اطلاعات اضافی یا ایده جدیدی که به ذهن‌مان می‌رسد را دوباره یادداشت کنیم تا در آینده به بازسازی ذهنی شما کمک کنند.
بهتر است در یادداشت‌های خود فضای خالی زیادی بگذارید تا بتوانید در آینده، مطالبی به آنها اضافه کنید.
یادداشت‌های اصلاح شده شما حاوی اطلاعات و جزئیات بسیار بیشتری نسبت به یادداشت‌های لحظه‌ای هستند. همین پروسه مرور، یادآوری مطالب و نوشتن جزئیات بیشتر کمک می‌کند چیزهای بیشتری در حافظه ماندگار کنید.
