درمان سرطان پروستات با عمل جراحی باز و بسته
رپورتاژ
سرطان پروستات به رشد کنترل نشده یا بدخیم سلول‌ها در غده پروستات گفته میشود. پروستات یک غده کوچک به اندازه گردو است که در بدن آقایان زیر مثانه و جلوی رکتوم قرار گرفته به نحوی که مجرای پیشاب یا لوله ای که وظیفه انتقال ادرار از مثانه بیرون را برعهده دارد احاطه میکند. پروستات همچنین وظیفه تولید و نگهداری مایع منی را بر عهده دارد. یکی از شایع ترین انواع سرطان در میان آقایان به غیر از سرطان پوست سرطان پروستات است و اغلب هیچ گونه علائمی را ایجاد نمی‌‌کند. سرطان پروستات می‌تواند به آرامی رشد کند به نحوی که تعدادی از بیماران قبل از آنکه سرطان پروستات مشکلات خاصی را برای آنها به وجود بیاورد فوت میکنند. اما در برخی موارد سرطان پروستات تهاجمی است و می‌تواند ساختارهای مجاور را نیز درگیر کند که در این شرایط بیمار فوت خواهد کرد. با تشخیص و درمان به موقع میتوان میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات را کاهش داد.
علل سرطان پروستات چیست؟
هنوز علت دقیق بروز سرطان پروستات مشخص نیست اما محققان در تلاش هستند تا برخی از فاکتورهای خطر که در سرطانی شدن سلول‌های پروستات نقش دارند را مشخص کنند.
چه افرادی دچار سرطان پروستات می‌شوند؟
برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند به همین دلیل باید غربالگری اولیه را سریع تر آغاز کنند. با بالا رفتن سن و معمولاً بعد از ۵۰ سالگی ریسک ابتلا به سرطان پروستات افزایش پیدا میکند. برخی از فاکتورهای خطر در بروز این اختلال به شرح زیر می‌باشند:
- مردان آفریقایی آمریکایی دو برابر بیشتر از سفید پوستان دچار سرطان پروستات خواهند شد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان در پدر یا برادر به ویژه در سنین پایین احتمال ابتلا به سرطان در میان سایر افراد خانواده را افزایش میدهد.
- مبتلا شدن به یکی از اعضای خانواده به سرطان سینه و سرطان تخمدان می‌تواند با ارثی بودن سرطان پروستات ارتباط داشته باشد.
- چاقی و اضافه وزن و رژیم غذایی پرچرب
علائم سرطان پروستات چیست؟
در اکثر موارد سرطان پروستات هیچ گونه علامتی ندارد اما در برخی موارد نادر ممکن است بیمار در مراحل پیشرفته علائم خاصی را تجربه کند. اما این علائم در مردانی که دچار سرطان پروستات نشده اند نیز ممکن است تجربه شود به همین دلیل مراجعه به پزشک برای ارزیابی علائم ایجاد شده ضروری است. برخی از این علائم عبارتند از تخلیه نشدن کامل مثانه، وجود خون در ادرار و درد استخوانی.
عمل جراحی
در اکثر موارد عمل جراحی به عنوان اولین خط درمان معرفی میشود به ویژه در مراحل اولیه که تومور سایر نقاط بدن از قبیل استخوان و غدد لنفاوی را درگیر نکرده است. معمولاً پزشک به طور کامل غده پروستات را به کمک جراحی پروستاتکتومی رادیکال تخلیه میکند. گاهی اوقات عمل جراحی به عنوان یک بخش از برنامه تکمیلی سرطان پروستات تهاجمی یا متاستاز دهنده انجام میشود. جراحی سرطان پروستات معمولاً توسط یک پزشک با تجربه و در مرکز تخصصی انجام میشود تا نتایج مطلوب به دست بیاید. در برخی موارد ممکن است بیمار به چند عمل جراحی نیاز داشته باشد که پزشک با توجه به شرایط خاص او تعداد و نوع عمل جراحی را مشخص میکند.
جراحی پروستاتکتومی رادیکال باز
جراحی پروستاتکتومی رادیکال به عنوان یک روش باز توسط دکتر سلمان اسلامی جراح و متخصص اورولوژی در تهران انجام میشود و پزشک به ایجاد یک برش در نواحی مورد نظر می‌‌پردازد تا بتواند پروستات و بافت مجاور را تخلیه کند. برای انجام این عمل جراحی پزشک برش مورد نیاز را در قسمت پایین شکم و از زیر ناف تا استخوان شرمگاهی ایجاد میکند. جراحی پروستاتکتومی رادیکال پرینه با ایجاد یک برش بین مقعد و رکتوم انجام میشود.
جراحی پروستاتکتومی رادیکال لاپاراسکوپیک
جراحی پروستاتکتومی رادیکال لاپاراسکوپیک شامل ایجاد یک برش کوچک و استفاده از وسایل جراحی به منظور تخلیه پروستات می‌باشد. در این روش پزشک از دوربین و وسایل جراحی به منظور مشاهده ساختار داخلی بدن بیمار استفاده میکند. این روش در مقایسه با روش جراحی باز با درد و خونریزی کمتری همراه است و دوران بهبود با سرعت بیشتری سپری میشود به نحوی که بیمار طی مدت کوتاهی از بیمارستان مرخص خواهد شد.
این عمل جراحی به کمک رباتی که توسط پزشک کنترل میشود انجام خواهد شد. پزشک چند برش را در ناحیه شکم ایجاد میکند تا بتواند بازوهای ربات و دوربین را به حرکت در بیاورد. این روش در مقایسه با جراحی پروستاتکتومی رادیکال لاپاراسکوپیک باعث افزایش دقت و قدرت عمل پزشک خواهد شد.
بهبود پس از جراحی پروستاتکتومی رادیکال
معمولا پس از عمل جراحی بیمار یک یا دو روز در بیمارستان بستری میشود و به مدت ۱ تا ۲ هفته پس از جراحی به استفاده از سوند برای تخلیه مثانه نیاز خواهد داشت. صرف نظر از نوع عمل جراحی بیمار می‌تواند پس از اتمام عمل شروع به راه رفتن نماید زیرا قدم زدن به تسریع فرآیند بهبود و کاهش ریسک عوارض جانبی کمک میکند. دوران بهبود پس از سرطان پروستات شامل به دست آوردن توانایی مجدد کنترل ادرار و بهبود عملکرد جنسی است.
- جراحی پروستات بر توانایی بیمار برای کنترل ادرار تاثیر می‌گذارد در نتیجه ممکن است بیمار دچار نشت یا بی اختیاری ادرار شود. معمولاً بیمار طی مدت چند ماه می‌تواند مجددا توانایی کنترل دفع ادرار خود را به دست بیاورد اما در برخی موارد نادر این مشکل دائمی خواهد بود.
- عصبی که وظیفه نعوظ را برعهده دارد از کنار پروستات عبور میکند که می‌تواند به تدریج بهبود پیدا کند. معمولاً بهبود نعوظ کامل حدود دو سال طول می‌کشد. در دوران بهبود برخی از بیماران می‌‌توانند از داروهای خوراکی، تزریق دار،و دستگاه وکیوم و ایمپلنت اندام تناسلی استفاده کنند. اعصابی که وظیفه ارگاسم را برعهده دارند در تحت تاثیر عمل قرار نخواهند گرفت با این حال در برخی از آقایان ارگاسم کاهش پیدا میکند یا به طور کامل از بین می‌رود. شدت اختلال نعوظ به وسعت تومور ایجاد شده، تعداد اعصابی که تخلیه شده اند، توانایی بیمار برای نعوظ پس از جراحی و سن او بستگی دارد.
آیا میتوان از سرطان پروستات جلوگیری کرد؟
مطالعات دقیقی در خصوص روشهای پیشگیری از سرطان پروستات انجام نشده است اما شواهد ضد و نقیضی وجود دارد که نشان میدهد رژیم غذایی سالم متشکل از انواع سبزی و میوه و کاهش مصرف چربی ریسک ابتلا به سرطان پروستات را کاهش میدهد. آزمایشات روتین، بررسی آنتی ژن پروستات و انجام معاینات جسمانی می‌تواند به تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه کمک کند. رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به حفظ سلامت عمومی بدن و پیشگیری از بیماری کمک میکنند.