خیالبافی و رویاپردازی کردن در حد تعادل برای ما ضروری است و ممکن است هدفی حیاتی داشته باشد
اکنون دانشمندان دانشگاه هاروارد شواهد اولیه‌ای یافته‌اند که نشان می‌دهد وقتی موش‌ها در مورد چیزی که قبلاً آن روز دیده‌اند رویاپردازی می‌کنند یا به آرامی به چیزی فکر می‌کنند، مغز آنها به روشی مفید برای حافظه و یادگیری «سیم‌کشی» می‌شود.
این فرضیه هنوز نیاز به آزمایش‌های تکمیلی دارد، اما به نظر می‌رسد که وقتی به موش‌ها یک الگوی شطرنجی سیاه و سفید نشان داده می‌شود، آنها همچنان می‌توانند تصویر را پس از حذف از دید، در چشم خود تجسم کنند.
این پدیده «رویا دیدن در روز روز»، زمانی قشر بینایی مشغول تجسم تصویری می‌شود که دیگر وجود ندارد، تنها زمانی رخ می‌دهد که موش تحریک نشده بود و در حالتی آرام و با مردمک‌های کوچک بودند.
دانشمندان در هاروارد فکر می‌کنند این حالت می‌تواند تأثیر مشابهی بر خواب، تثبیت خاطرات و بهبود یادگیری داشته باشد.
نگیا نگوین، نوروبیولوژیست از دانشگاه هاروارد توضیح می‌دهد: «ما می‌خواستیم بدانیم این روند رویاپردازی در سطح عصبی زیستی چگونه رخ می‌دهد و آیا این لحظات تصور آرام می‌تواند برای یادگیری و حافظه مهم باشد.»
این مطالعه بر روی ۱۳ موش انجام شد که ۶۴ بار در طول روز به مدت دو به آنها در محیط غیرمحرک، دو تصویر سیاه و سفید متفاوت نشان دادند.
در طول چند روز، این آزمایش‌ها در حالی محققان دانشگاه هاروارد فعالیت الکتریکی ۷۰۰۰ نورون را در مغز هشت موش، از جمله سلول‌های عصبی در قشر بینایی و هیپوکامپ – منطقه‌ای که به شدت با تثبیت حافظه مرتبط است- تحت نظر گرفتند. هر یک از این دو تصویر در نهایت باعث ایجاد الگوی متفاوتی از فعالیت عصبی در قشر بینایی جانبی موش‌ها شد. این قسمت از مغز با تشخیص اشیا و تشخیص ویژگی‌های اشکال مرتبط است.
یافته‌ها نشان می‌دهد که مغز موش هر تصویر را با الگوی متفاوتی از فعالیت عصبی رمزگذاری می‌کند.
اما چیزی که واقعاً جالب است این است که پس از جایگزینی این تصاویر با یک صفحه کامپیوتر خالی، قشر بینایی موش گاهی دوباره فعال می‌شود و الگوی مشابهی از نورون‌ها را با تصویر حذف شده فعال و برانگیخته می‌شوند.
این فعال‌سازی مجدد کوتاه در قشر بینایی اغلب با امواجی تیز در هیپوکامپ همراه بود – نشانه‌ای از اینکه مغز به‌رغم فقدان یک محرک، به طور مؤثر اطلاعات دیداری را رمزگذاری می‌کند.
با گذشت زمان، فعالیت مغز با دیدن یک تصویر شبیه فعالیت مغزی در هنگام رویاپردازی، تحریک می‌شود.
این نشانه آن است که رویاپردازی باعث تقویت برخی از اتصالات عصبی در حالی که برخی دیگر را تضعیف می‌کند و به طور کلی پاسخ محرک کارآمدتری ایجاد می‌کند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که وقتی مغز تحریک نمی‌شود، می‌تواند خیالی کند، جایی که تصاویر ذهنی می‌توانند به طور فعال پاسخ‌های آینده مغز به محرک‌ها را سازماندهی مجدد کنند.
اینکه آیا این موضوع در مورد مغز انسان نیز صدق می‌کند، ناشناخته است، اما مطالعات قبلی نشان داده‌اند که درخواست از افراد برای یادآوری یک تصویر باعث افزایش فعالیت مغز در قشر بینایی و هیپوکامپ آنها می‌شود.
مطالعات دیگر نشان داده‌اند که افرادی که بیشتر رویاپردازی می‌کنند، بهتر می‌توانند خاطرات را در محیط‌های حواس پرت‌کننده به یاد بیاورند.
مارک اندرمن، نوروبیولوژیست از هاروارد استدلال می‌کند که تعداد از این رویداد‌های رویاپردازی ممکن است برای انعطاف‌پذیری مغز مهم باشند.
با این حال، مانند بسیاری از چیزهای دیگر، زیاده روی در یک چیز خوب می‌تواند بد باشد. برخی از دانشمندان فکر می‌کنند که خیال پردازی بیش از حد یا رویاپردازی در مورد چیزهای اشتباه می‌تواند تأثیرات منفی بر شناخت انسان مانند توجه و حافظه کوتاه مدت داشته باشد.
به هر حال ما تاکنون تحقیق کافی در مورد فعالیتی که نیمی از ساعات بیداری ما را به خود اختصاص دهد، انجام نداده‌ایم و نیازمند تحقیقات بیشتر هستیم.
این مطالعه در Nature منتشر شد.
