فیلم ارتفاع پست – معرفی و نقد و بررسی
کارگردان: ابراهیم حاتمیکیا/نویسنده فیلمنامه: اصغر فرهادی/ مدیر فیلمبرداری: حسن پویا/مدیر تولید: جواد نوروزبیگی/تدوین: هایده صفییاری/موسیقی: محمد رضا علیقلی/ صدابردار: اصغر آبگون/ صداگذار: کیوان جهانشاهی/طراح صحنه و لباس: عبد الحمید قدیریان/طراح چهرهپردازی: مهرداد میرکیانی/عکس: حسن غفاری/جلوههای ویژه: محمد جواد شریفیراد/ تهیهکننده اجرایی: پروانه پرتو/تهیهکننده: مؤسسه فرهنگی و هنری فرادیس (منوچهر محمدی)/ بازیگران: لیلا حاتمی، گوهر خیراندیش، حمید فرخنژاد، محمد اینانلو، ابراهیم قائدی، امیر حسین آهنینجان، احمد کاوری، مهدی ساکی، امیر آقایی، رضا شفیعیجم، رامتین خداپناهی.
خلاصه داستان: این فیلم داستان زندگی مردی جنوبی است که همراه همسر، مادر و خواهرش در بندرعباس سوار هواپیما میشود. او قصد دارد هواپیما را به یکی از کشورهای اطراف ببرد، اما در این مسیر اتفاقها و درگیریهایی روی میدهد.
حاتمیکیا از چهرههای شاخص جشنواره فیلم فجر است. او دوبار به عنوان بهترین کارگردان جشنواره انتخاب شد (آژانس شیشهای و روبان قرمز) و سهبار عنوان بهترین فیلم جشنواره را به دست آورد (مهاجر، از کرخه تا راین و آژانس شیشهای).
سال پیش موج مرده به دنبال اختلاف میان او و تهیهکننده در جشنواره نوزدهم به نمایش درنیامد که البته در صورت نمایش نیز مطمئنا به جایزهای دست پیدا نمیکرد.
آنها که آژانس شیشهای را دوست دارند میتوانند خاطره کسالتبار روبان قرمز و موج مرده را فراموش کنند و با اشتیاق به دیدار ارتفاع پست بنشینند. در این فیلم بخش اعظم ماجرا در فضایی بسته رخ میدهد. در داخل یک هواپیما که به یمن دکور خوب حمید قدیریان (که پیش از این کار خویش را در مریم مقدس دیدهایم) بسیار باورپذیر از آب درآمده است. از قرار معلوم حاتمیکیا به مقید کردن خود برای پیشبرد روند دراماتیک فیلم در فضای بسته علاقه خاصی دارد. و قاعدتا در چنین فیلمهایی ضرباهنگ داستان و جذابیت فیلم نقش بسزایی دارد.
فیلمنامه فیلم را اصغر فرهادی نوشته که جزو نویسندگان استخوان خرد کرده تلویزیون است.
بازیگران اول فیلم حمید فرخنژاد است. همان بازیگری که در جشنواره سال 78، در فیلم عروس آتش همه را مجذوب مهارت خود به عنوان یک بازیگر کرد. فرهان فیلم عروس آتش یکی از نقشهای ماندگار سینما در چند سال اخیر بوده است.
بازیگر زن فیلم لیلا حاتمی است. حاتمی در ادامه انتخابهای جسورانهاش، اینبار در نقش یک زن عامی ظاهر میشود که دلمشغولیهای خاص خود را دارد. و فرسنگها از دغدغه نقشهایش در لیلا، شیدا و آب و آتش به دور است.
سینمای حاتمیکیا سینمای احساس و شور است. او هربار که قصد کرده این دینامیسم احساسی را در قالب ایدههای روشنفکرانه و انتزاعی بریزد با مشکل برخورد کرده است. او همچنان به عنوان راوی نسل دهه 60، نسل جبهه و جنگ در سینمای ایران شناخته شده است. فیلمهایش هربار از برخورد مداوم آرمانگرایی آن نسل با واقعیات تلخ زندگی مادی و سرمایه سالار امروز میگوید. او مدام و مستمر و فیلم به فیلم از مردانی میگوید که در جستوجوی آرمان و حال و هوایی هستند که از تابستان سال 67 گم شد و دیگر یافت نشد و در گرد و غبار حسابگریهای سیاسی به فراموشی سپرده شده است. او اصرار دارد که به هیچ جریان و گروه سیاسی تعلق ندارد. پس فقط فیلمهای خود را میسازد و جالب آنکه هربار گروهی، فیلم را منتسب به خود میدانند. گاه او را فیلمسازی متعلق به جناح راست میدانند و گاه دوم خردادیها با هلهله و شور او را به جمع خود میآورند. اما هرچه هست حاتمیکیا خیرهسرانه به سبک خاص فیلمسازی خود ادامه میدهد. با همان قصد همیشگی برای غلیان احساسات و عواطف تماشاگران و رساندن آنان به اوج فلسفه و هیجان. همان کاری که در مهاجر، از کرخه تا راین و آژانس شیشهای موفق به انجام آن شد اما در بقیه فیلمهایش از رسیدن به این هدف ناتوان بوده است.
در مورد او میگوید که در فیلمهایش نگاه منطقی و ملموسی به زنها ندارد و شخصیتهای زن فیلمهایش عموما از جامعیت درستی برخوردار نیستند. اما او اصرار دارد که قهرمانان زمخت آرمانگرایش را با حربه زنان و افسون به عشق، به زمین بیاورد و به آنان واقعیتگرایی را تزریق کند.
میدانم که بسیاری از دوستداران حرفهای سینمای حاتمیکیا از روبان قرمز و بخصوص موج مرده سرخورده شدهاند، اما آنان که ارتفاع پست را دیدهاند نوید تماشای فیلمی شاخص در دوره سینمای حاتمیکیا را دادهاند. فیلمی گرم و پرخون. امیدواریم نسخه کامل فیلم به جشنواره برسد و بتوانیم سینمای سید ابراهیم را یکبار دیگر محک بزنیم. هرچه باشد هنوز هم ما از دلباختگان مهاجر و تحسینکنندگان آژانس شیشهای هستیم.
یک چهره از فیلم اصغر فرهادی نویسنده فیلمنامه ارتفاع پست:
اصغر فرهادی فیلمنامهنویسی که برای نخستینبار تجربه نگارش فیلمنامه فیلم بلندی را به دست آورده، درباره نگارش فیلمنامه ارتفاع پست میگوید: «موضوع فیلمنامه براساس یک واقعه توسط ابراهیم حاتمیکیا مطرح شد و پس از آن ما طی جلسات بسیاری که باهم صحبت کردیم، توانستیم فیلمنامه را به سرانجام برسانیم/
نگارش فیلمنامه فیلم بلند برای من که تجربه نوشتن فیلمنامه مجموعهها و سریالهای تلویزیونی را داشتم تفاوتی نداشت، فقط این بود که نود دقیقه فرصت داشتم.» فرهادی درباره خلق شخصیتهای متعدد در فیلمنامه میگوید: «شخصیتها هم در طول نوشتن فیلمنامه شکل گرفتند به طوری که هیچکدام از آنها از من جدا نبودند. خلق این شخصیتها و تجربه کار با حاتمیکیا برای من تجربه بسیار خوب و متفاوتی بود.»