آرتروز چیست؟

رپورتاژ

آرتروز (OA) یک اختلال شایع، مزمن و غیرقابل درمان مفاصل است، ناحیه ای از اسکلت که در آن دو استخوان به هم می رسند. با گذشت زمان، غضروف، بافت همبند که یک بالشتک محافظ در انتهای استخوان ها تشکیل می دهد، فرسوده می شود، تاندون ها و رباط ها خراب می شوند و التهاب افزایش می یابد. هنگامی که این اتفاق می افتد، مفاصل دردناک و سفت می شوند. آرتروز ممکن است در هر مفصلی رخ دهد، اما بیشتر در زانو، لگن، ستون فقرات و دست ها دیده می شود.
عوامل خطر متعددی وجود دارد که منجر به افزایش احتمال آرتروز می شود، مانند افزایش سن، چاقی، آسیب های مفصلی، استرس مکرر و استعداد ژنتیکی. OA نیز در زنان شایع تر است. ژن‌های خاصی که بر OA تأثیر می‌گذارند ناشناخته باقی می‌مانند، که به طور قابل‌توجهی گزینه‌های درمانی را محدود می‌کند.
بسیاری از افراد در مراحل اولیه انحطاط درد را تجربه نمی کنند و تنها زمانی متوجه می شوند که این بیماری گسترده، غیرقابل برگشت و قابل مشاهده با اشعه ایکس باشد. درمان هایی برای مدیریت آرتروز، کاهش درد و تحرک بیماران وجود دارد، اما OA قابل درمان نیست.

آرتروز چگونه درمان می شود؟

آرتروز یکی از مهمترین علل ناتوانی در سالمندان در سراسر جهان است. هدف گزینه های درمانی فعلی کاهش درد و بهبود عملکرد است.
یکی از مهم ترین بخش های هر برنامه درمانی OA ورزش است. حرکت می تواند به افزایش قدرت عضلانی و کاهش درد مفاصل، سفتی و احتمال ناتوانی کمک کند. ورزش همچنین باعث کاهش وزن می شود که استرس روی مفاصل را کاهش می دهد.
بیماران مبتلا به OA اغلب برای مبارزه با درد و التهاب دارو تجویز می کنند. دارو را می توان به صورت خوراکی، به صورت موضعی یا تزریق در مفصل مصرف کرد. بسیاری از بیماران تسکین کوتاه مدت درمان های ضد التهابی مانند تزریق کورتیکواستروئید یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی خوراکی را تجربه می کنند.
در موارد شدید که آسیب جدی به مفصل وارد شده و سایر گزینه‌های درمانی نتوانسته‌اند درد یا ناتوانی را کاهش دهند، بیماران مبتلا به OA ممکن است با جراحی درمان شوند.

چگونه از سلول های بنیادی برای درمان آرتروز استفاده می شود؟

دانشمندان در مراحل اولیه ی استفاده از سلول های بنیادی برای درک بهتر رشد و زوال مفاصل و بررسی درمان های جدید هستند. از سلول‌های بنیادی می‌توان برای مطالعه نحوه تشکیل بافت‌های مفصلی، مدل‌سازی چگونگی شکسته شدن غضروف (بافت همبند که از مفاصل محافظت می‌کند) و تلاش برای ساخت بافت غضروفی جایگزین استفاده کرد.

یکی از چالش های این تحقیق این است که غضروف پس از تولد بازسازی نمی شود. بنابراین، محققان باید چگونگی تشکیل غضروف در دوران بارداری را دریابند. دانشمندان از عوامل شناسایی شده در تشکیل مفصل جنینی برای تبدیل سلول های بنیادی پرتوان ، سلول هایی که توانایی تبدیل شدن به هر سلولی در بدن را دارند، به غضروف استفاده می کنند. پس از درک نحوه تشکیل مفاصل در طول رشد جنینی، دانشمندان می توانند با استفاده از سلول های آزمایشگاهی برای ترمیم غضروف آسیب دیده یا با فعال کردن سلول های بیمار برای تشکیل غضروف جدید، این فرآیند را تقلید کنند. دانشمندان فعالانه در تلاش برای شناسایی رویکردهایی هستند که می توانند به طور ایمن و موثر مفاصل آسیب دیده را ترمیم کنند و علائم را کاهش دهند.

دانشمندان همچنین از سلول های بنیادی برای مدل سازی بیماری استفاده می کنند. مدل‌سازی OA می‌تواند به محققان کمک کند تا بفهمند که چه چیزی در طول انحطاط مفصل رخ می‌دهد و درمان‌های جدیدی را که می‌توانند این فرآیند را ترمیم کنند، شناسایی کنند. نمونه‌های سلولی بیماران مبتلا به OA را می‌توان برای ساخت سلول‌های بنیادی پرتوان القایی (سلول‌های iPS)، یکی از انواع سلول‌های بنیادی پرتوان استفاده کرد. این سلول‌های iPS ساختار ژنتیکی خاص بیمار را دارند و می‌توانند غضروفی را تشکیل دهند که می‌تواند برای مدل‌سازی OA استفاده شود، و به محققان کمک می‌کند تا اساس ژنتیکی بیماری را درک کنند و به طور بالقوه درمان‌های خاص بیمار را ارائه دهند.

پتانسیل سلول های بنیادی برای درمان آرتروز چیست؟

درمان‌های سلول‌های بنیادی می‌توانند به‌طور ویژه به ترمیم مفاصل آسیب‌دیده از راه‌های مختلف، از جمله :

• تعدیل پاسخ ایمنی
• تحویل سلول‌هایی که می‌توانند برای تشکیل غضروف هدایت شوند
• پیوند غضروف تولید شده توسط سلول‌های بنیادی
• یا تحریک سلول‌های خود بیمار برای بازسازی کمک کنند.

اهداف این درمان های سلول های بنیادی شامل تسکین درد، کاهش التهاب و بازسازی یا جایگزینی بافت های مفصلی است. درمان با سلول های بنیادی به بیماران OA کمک می کند، در حال حاضر روش سلول بنیادی ایمن و موثر از طریق کارآزمایی بالینی ثابت شده است که بسیار به درمان بیماران کمک می کند.برای اینکه از سلول های بنیادی برای درمان ایمن آرتروز استفاده شود، ضروری است که درمان های ویژه به طور کامل توسط یک متخصص طب فیزیکی و ستون فقرات ، تنظیم شده و کنترل شده انجام شوند.

علیرغم عدم وجود درمان قطعی برای آرتروز، بسیاری از کلینیک‌ها در حال حاضر رویکردهای «سلول‌های بنیادی» را ارائه می‌کنند که بی‌خطر و مؤثر بودن آن برای OA ثابت شده است و ادعاهایی را مطرح می‌کنند که توسط علم معتبر و مبتنی بر شواهد پشتیبانی می‌شوند. این درمان‌ها معمولاً از سلول‌های استرومایی مزانشیمی (MSCs) استفاده می‌کنند که می‌توان به آنها سلول‌های بنیادی مزانشیمی نیز اشاره کرد.

پس از جمع‌آوری سلول های بنیادی از یک بیمار، این  سلول‌ها را می‌توانند مستقیماً به همان بیمار تزریق کنند، یا در آزمایشگاه رشد دهند و برای انتخاب یک بیمار خاص قبل از تزریق، پردازش کنند. در مطالعات بالینی اولیه مشخص شده است که سلول های رشد یافته در آزمایشگاه دارای خواص ضد التهابی هستند و سلول های دیگر را برای بهبود ترمیم بافت تحریک می کنند. آزمایشات بالینی برای آزمایش قابلیت های بازسازی این سلول ها ادامه دارد.

آیا این درمان می تواند آرتروز را درمان کند؟

درک این نکته برای بیماران و مراقبان مهم است که درمان های فعلی، از جمله درمان با سلول های بنیادی، درمانی برای OA ارائه نمی دهند.

با این حال سلول بنیادی پتانسیل بهبود کیفیت زندگی بیمار را با کاهش علائم و عوارض مربوط به آرتروز و همچنین کند کردن پیشرفت آن افزایش می دهد.

چه نوع پیشرفت هایی می توانم از درمان با سلول های بنیادی انتظار داشته باشم؟

از طریق این درمان ها می توان کیفیت زندگی بیمار را با به حداقل رساندن علائم و عوارض مرتبط با بیماری بهبود بخشید. برای بیماران مبتلا به آرتروز، این امکان وجود دارد که در هر یک یا چندین عارضه مرتبط با بیماری مانند: درد مفاصل، تورم مفاصل، سفتی مفاصل، خستگی و غیره بهبودهایی مشاهده شود.

چقدر طول می کشد تا شاهد پیشرفت ها باشیم؟

ه طور متفاوتی به درمان پاسخ می دهد. ممکن است هفته ها تا ماه ها طول بکشد تا سلول های بنیادی نتایج قابل توجهی ارائه دهند.

یک بیمار چه نوع عوارض جانبی را از درمان با سلول های بنیادی می تواند انتظار داشته باشد؟

معمولاً بیماران در اثر برداشت مغز استخوان، مقداری درد و کبودی را تجربه می‌کنند که تقریباً یک هفته طول می‌کشد. عوارض اضافی مشاهده نشده است. بیش از صد مطالعه و کارآزمایی بالینی ایمنی و حداقل عوارض جانبی درمان با سلول های بنیادی را نشان داده اند.

مدت زمان درمان با تزریق تخصصی مفاصل

مدت زمان درمان  با تزریق تخصص مفاصل بستگی به ماده ای دارد که تزریق می شود. در رابطه با مفاصل محیطی مانند زانو اگر از  prp یا پلاسما غنی شده پلاکت استفاده شود، معمولا دو جلسه تا سه جلسه با توجه به شدت آسیب و آرتروز زانواستفاده می شود.

بعد از تزریق تخصصی مفاصل معمولا باید تا مدتی به روی مفاصل فشار آورده نشود و بیمار استراحت داشته باشد و به نوعی سبک زندگی خود را تغییر دهد. ورزش های تخصصی انجام شود. اثر کوتاه مدت که همان کاهش درد است، معمولا طی دو هفته خود را نشان خواهد داد. اثرات بلند مدت این روش درمانی که سلولی است در طی چند ماه رخ می دهد. کارسازی این روش و پاسخ گرفتن از آن به این نیز بستگی دارد که بیمار بعد از تزریق مراقبت های لازم را انجام دهد. برای مثال پس از تزریق مفصل زانو آیا ورزش های مخصوص زانو را انجام می دهد یا خیر؟ آیا اصول سبک زندگی را رعایت می کند یا خیر؟ مثلا از پله بالا و پایین نرود. دو زانو یا چهار زانو نشیند همه این موارد در کارسازی این روش تاثیرگذارند.

برای انجام درمان غیر جراحی درد های آرتروز از طریق سلول های بنیادی شما می توانید به مطب دکتر سارا سادات محسن الحسینی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید