ضرورت آزمایش قند خون
رپورتاژ
به آزمایشی که با استفاده از آن میزان گلوکز یا قند موجود در خون افراد را اندازه می‌گیرند، آزمایش قند خون گفته می‌شود. اهمیت این آزمایش به حدی زیاد است که لازم است که یک آزمایشگاه پاتوبیولوژی خوب در تهران را به یاد داشته باشیم. انجام این آزمایش برای پیشگیری، کنترل یا تشخیص بیماری دیابت ضروری است. بیماری دیابت باعث می‌شود که در هر هشت ثانیه یکی از انسان‌ها جان خود را از دست بدهد. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری باید رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی دا‌شته‌باشید. خطر ابتلا به دیابت با افزایش وزن، بالا رفتن سن، عدم انجام حرکات ورزشی، بالا‌بودن فشار و چربی خون، سابقه ابتلا به دیابت بارداری و سابقه خانوادگی افزایش می‌یابد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات بیشتری درباره آزمایش قند خون در اختیار شما قرار دهیم.
درباره بیماری قند خون یا دیابت چه می‌دانید؟
یکی از بیماری رایج دنیا که افرادی زیادی به آن مبتلا هستند، دیابت یا قند خون نام دارد. همان‌طور که از نام این بیماری مشخص است، میزان قند خون در افراد مبتلا از حد طبیعی بیشتر است. برای بررسی میزان قند خون باید آزمایش قند خون داد. انسولین به‌عنوان هورمون تولید‌شده در لوزالمعده باعث استفاده از قند موجود در خون می‌شود. عدم ترشح انسولین منجر به افزایش قند و ابتلا به بیماری دیابت خواهد شد. انواع دیابت عبارتند از: دیابت نوع یک، دیابت نوع دو و دیایت بارداری. علائم بالا رفتن قند خون یا هایپرگلیسمی با افزایش تشنگی، تاری دید، تکرر ادرار، زخم‌های دیر بهبود یافته و خستگی زیاد بروز می‌کند. کاهش سطح قند خون یا هیپوگلیسمی نیز باعث بروز علائمی مانند تعریق زیاد، اضطراب، عصبانیت، سرگیجه و گرسنگی می‌شود. بهترین راه برای دانستن میزان قند خون، آزمایش قند خون است.
آشنایی با انواع آزمایش قند خون و شرایط نمونه‌گیری هر یک از آن‌ها
اولین سوالی که در ذهن افراد پیش‌می‌آید این است که برای انجام آزمایش قند خون چند ساعت ناشتایی لازم است. برای هریک از آزمایش‌های قند خون شرایط ناشتایی متفاوت است.
برای آزمایش قند خون FBS بیمار باید به مدت هشت الی دوازده ساعت ناشتا باشد و چیزی نخورد. برای آزمایش قند خون 2hpp که به‌عنوان آزمایش دو ساعته قند خون و آزمایش دومرحله‌ای تحمل گلوکز نیز شناخته می‌شود، بیمار باید در مرحله اول هشت الی دوازده ساعت ناشتا باشد و در مرحله دوم دو ساعت بعد از خوردن صبحانه برای نمونه‌گیری به آزمایشگاه مراجعه کند. در آزمایش قند خون HbA1c یا هموگلوبین گلیکوزیله که برای اندازه‌گیری سطح قند خون در طول سه ماه انجام می‌شود، نیاز به ناشتا‌بودن بیمار نیست. در آزمایش GCT یا چالش گلوکز یا همان تست قند خون در بارداری که یک آزمایش چند مرحله‌ای محسوب می‌شود، ابتدا در مرحله اول خانم باردار باید به مدت هشت الی دوازده ساعت ناشتا باشد. سپس در مراحل بعدی با فاصله یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد از خوردن محلول گلوگز نمونه‌گیری انجام خواهد شد. در آزمایش OGTT یا تحمل گلوکز خوراکی به‌عنوان آزمایش دو مرحله‌ای، مرحله اول به هشت الی دوازده ساعت ناشتایی نیاز دارد و مرحله دوم دو ساعت بعد از مصرف محلول گلوکز نمونه‌گیری می‌شود. در آزمایش‌های قند خونی تصادفی نیازی به ناشتایی نیست و در هر زمانی می‌شود برای نمونه‌گیری از بیمار دیابتی اقدام کرد.
آزمایش قند خون چه ضرورتی دارد؟
موثرترین روش برای کنترل و بررسی دقیق میزان قند خون انجام آزمایش است. با نتیجه این آزمایش می‌توان رژیم غذایی را کنترل و تنظیم کرد. با توجه به تاثیر ورزش در سطح قند خون، بعد از پی بردن به نتیجه آزمایش و میزان سطح قند خون می‌توان فعالیت‌های بدنی را بر اساس آن کاهش یا افزایش داد. با تفسیر نتیجه این آزمایش میزان تاثیر انسولین و داروهای دیابت روی بیمار مشخص می‌شود. این آزمایش برای افرادی که قصد دارند میزان قند خون خود را به‌صورت روزانه یا دوره‌ای اندازه‌گیری‌کنند، روش بسیار مناسبی‌ست. پزشکان نیز با بررسی نتایج این آزمایش اهداف درمانی خود را تعیین می‌کنند.
قبل از انجام آزمایش قند خون به چه نکاتی باید توجه کرد؟
قبل از اینکه برای انجام آزمایش قند خون به آزمایشگاه مراجعه کنید به چند نکته مهم توجه دا‌شته‌باشید. رعایت شرایط ناشتا‌بودن در این نوع آزمایش از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم رعایت این موضوع باعث ایجاد خطا در نتیجه آزمایش می‌شود. سعی کنید در وعده شام یک روز قبل از آزمایش غذاهای سبک استفاده کنید و از خوردن بیش از حد مواد غذایی حاوی کربوهیدرات بپرهیزید. با نوشیدن آب در مدت ناشتایی هیچ تغییری در نتیجه آزمایش ایجاد نمی‌شود، پس اگرتشنه‌بودید حتما آب بنوشید. در صورت نیاز در هنگام ناشتایی دندان‌های خود را مسواک بزنید. هرگز در زمان ناشتایی، آبمیوه، قهوه یا چای مصرف نکنید. کشیدن سیگار نیز قبل از آزمایش ممنوع است.
نحوه انجام آزمایش قند خون با دستگاه در منزل
بعضی از افراد مبتلا به دیابت به جای مراجعه به آزمایشگاه با خرید دستگاه تست قند خون، این آزمایش را در منزل انجام می‌دهند. دستگاه‌های تست قند خون انواع مختلفی دارند و نمونه‌گیری با هر یک از آن‌ها روش خاص خود را دارد. بعضی از آن‌ها برای نمونه‌گیری از بازو طراحی شده‌اند و برخی دیگر از روی انگشت نمونه‌گیری می‌کنند. قبل از استفاده از دستگاه تست قند خون، بیمار باید دست‌های خود را با آب و صابون شسته و خشک کند. سپس محل نمونه‌گیری را با الکل ضد عفونی کرده و سوزن را وارد انگشت کند. بعد از ریختن خون روی نوار تست، نتیجه آزمایش مشخص می‌شود. بازه نرمال قند خون در کودکان مبتلا به دیابت نوع یک بعد از بیدار‌شدن باید 4 مول در لیتر و بعد ازغذا باید 5 الی 9 مول در لیتر باشد. برای بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع یک نیز بازه نرمال قند خون در زمان بیدار‌شدن 5 الی 7 میلی‌مول در لیتر و در سایر اوقات قبل از مصرف غذا 4 الی 7 میلی‌مول بر لیتر است. در دیابت نوع دو قبل از غذا میزان قند خون باید 4 الی 7 میلی‌مول در لیتر باشد و دو ساعت بعد از صرف غذا از 8.5 میلی‌مول در لیتر کمتر باشد. قند خون زنان باردار هنگام ناشتا کمتر از 5.3 میلی‌مول در لیتر و یک ساعت پس از غذا حد نرمال قند خون آن‌ها باید 7.8 میلی‌مول در لیتر باشد.
خدمات آزمایش قند خون در منزل توسط آزمایشگاه‌های معتبر
یکی از خدمات پرطرفدار آزمایشگاه‌های معتبر که توسط افراد باتجربه و متخصص اعزام‌شده به منازل افراد مبتلا به دیابت انجام می‌شود، آزمایش تعیین سطح قند خون است. باتوجه به هزینه‌ای که برای این آزمایش از بیماران دریافت می‌شود، این خدمت مقرون‌به‌صرفه است و بیماران می‌توانند هزینه‌های آزمایش خود را با استفاده از بیمه‌های تکمیلی و پایه بپردازند.