حقایقی درباره سونوگرافی که تا کنون نمی دانستید
رپورتاژ
امروزه شاید کمتر کسی را بشود پیدا کرد که تا کنون نام سونوگرافی به گوشش نخورده باشد. تصور اکثر افراد در مورد اسکن سونوگرافی این است که به روند مشاهده و ردیابی رشد کودک در دوران بارداری کمک می کند. اما، اکثر افراد نمی دانند که سونوگرافی جنین تنها یک بخش کوچکی از قابلیت های سونوگرافی است و سونوگرافی امروزه چیزهای خیلی زیادی برای ارائه دارد. حال با این سوال شروع می کنیم، سونوگرافی چیست؟ اگر خیلی ساده بخواهیم پاسخ دهیم باید بگوییم، سونوگرافی یک آزمایش و اسکن پزشکی است که با استفاده از یک موج صوتی با فرکانس بالا، تصاویری از داخل بدن می گیرد. التراسوند نام دیگر سونوگرافی است. اما سوال بعدی این است که آیا می دانید که سونوگرافی حقایق منحصر به فردی برای ارائه دارد؟ پس با ما همراه باشید تا این حقایق جالب و مفید را برای شما به کمک تیم اسکن طب ارائه دهیم.
1- اسکن سونوگرافی هیچ خطری ندارد!
یکی از بهترین جنبه های اسکن سونوگرافی این است که هیچ خطری ندارد. در سونوگرافی به جای استفاده از هر نوع تشعشع مضر مانند اشعه ایکس یا هر چیز دیگری، از امواج صوتی با فرکانس بالا برای گرفتن تصاویر درونی بدن استفاده می کند. در نتیجه، بدن این امواج صوتی را به شکل گرما جذب می کند، یا این امجواج به پروب یا مبدل سونوگرافی منعکس می شود. شاید بدن شاهد اندکی افزایش گرما باشد، اما هیچ اثر نامطلوبی در پی نخواهد داشت. یعنی زمانی که شما سونوگرافی انجام می دهید مثل این است که جلوی یک کوه ایستاده اید و بلند داد می زنید. بعد از چند لحظه مشاهده می کنید که صدای شما مجددا به گوشتان می خورد. این روند دقیقا مشابه انجام یک اسکن سونوگرافی است!!!
2- تاریخچه جالب سونوگرافی
اولین سونوگرافی در سال 1794 انجام گرفت و زاییده فکر خلاق متخصص زنان و زایمان، ایان دونالد به همراه مهندس تام براون بود. اما اولین استفاده بالینی از سونوگرافی در دهه 1950 انجام شد. بیمارستان گلاسکو اولین بار در سال 1956 از آن استفاده کرد. پس از آن، سونوگرافی در طول زمان پیشرفت های زیادی را تجربه کرد.
3- سونوگرام اهداف متعددی را انجام می دهد
قبلاً از سونوگرافی برای تشخیص باردار بودن یا نبودن یک زن استفاده می شد. اما پس از آن، متخصصان متعددی استفاده از آن را برای اهداف مختلفی مانند تشخیص تومور، کیست، کشف مشکلات قلبی، تعیین احتمال بارداری و تشخیص چندین مشکل کیسه صفرا آغاز کردند.
4- سونوگرافی به عنوان راهنمای زنان عمل می کند
شاید بتوان گفت که مادران باردار از همه بیشتر توانایی سونوگرافی را تحسین کرده اند زیرا به تشخیص سلامت جنین کمک می کند و همچنین حرکت جنین را به خوبی نشان می دهد. همانطور که توسط بسیاری از پزشکان بیان شده است، اکثر زنان تا زمانی که سونوگرافی انجام شود در مورد بارداری خود مطمئن نیستند. یک سونوگرافی خوب می تواند سلامت مادر و جنین را تضمین کند.
5- نقش سونوگرافی در کاهش میزان سقط جنین
بله، اسکن اولتراسوند به روند کاهش نرخ سقط جنین کمک کرد. اما چگونه؟ وقتی زنی به تصاویر سونوگرافی جنین نگاه می کند، می بیند که جنین علاوه بر حرکت، سالم است. این کار به شدت بر جنبه های روانی مادر تأثیر می گذارد و در موارد بسیاری دیده شده که انجام یک سونوگرافی و دیدن حرکت جنین توسط مادر موجب شده است تا والدین و بخصوص مادر از تصمیم خود برای سقط جنین عقب نشینی کند. بنابراین در این روش سونوگرافی نقش بسزایی در کاهش تعداد سقط جنین داشته است.
6- دستگاه سونوگرافی انواع مختلف حالت های مختلف دارد
شاید تا الان فکر می کردید که همه دستگاه های سونوگرافی ی کار و یک حالت اسکن را انجام می دهند. اما لازم است بدانید که سخت در اشتباه بوده اید. مانند سایر دستگاه های تصویربرداری پزشکی، دستگاه سونوگرافی هم انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- سونوگرافی دوبعدی یا استاندارد که می‌تواند تصاویری صاف از اندام‌های داخلی جنین را نمایش دهد که به تشخیص نقص‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی و سایر نقص‌های بالقوه رشد کمک می‌کند.
- تصویربرداری سونوگرافی سه بعدی که تصاویر زنده و متحرک را ارائه می دهد. این نوع تصاویر سه بعدی برای پزشکان بسیار مفید است، زیرا آنها می توانند ریتم عملکرد اندام متحرک مانند قلب را برای تشخیص ناهنجاری ها بررسی کنند یا به تشخیص ناهنجاری های جنین مانند شکاف لب کمک کنند.
- سونوگرافی 4 بعدی می تواند حرکت جنین را مانند لگد زدن نوزاد متولد نشده به پاهایش یا حرکت دستانش نشان دهد. این برای اهداف غیرپزشکی مانند ایجاد فیلم های یادگاری از کودک استفاده می شود که در سال های اخیر محبوبیت زیادی به دست آورده است.
- سونوگرافی داپلر نوع خاصی از تکنیک یا سونوگرافی پیشرفته است که می تواند به تجسم حرکت مایعات در بدن کمک کند. بنابراین، اهمیت زیادی در تشخیص اختلالات در جریان خون دارد. این نوع سونوگرافی می تواند به پزشکان کمک کند تا جریان خون را از طریق شریان ها و سیاهرگ ها در بدن بررسی کنند.
7- اندام هایی که با سونوگرافی قابل بررسی هستند
اندام هایی که معمولاً در سونوگرافی مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از:
- کبد
- کیسه صفرا
- طحال
- پانکراس
- قلب و عروق خونی
- کلیه ها
- مثانه
- رحم و تخمدان
- سینه ها
- غدد تیروئید
- کیسه بیضه برای بیضه ها
- ترانس واژینال
8-سونوگرافی در درمان استفاده می شود
ما می دانیم که سونوگرافی به دلیل نقشی که در نظارت بر بارداری و رشد جنین دارد محبوبیت دارد، اما آیا می دانستید که سونوگرافی در درمان نیز کاربرد دارد؟ بله سونوگرافی برای درمان درد مزمن با گرم کردن بافت های نرم استفاده می شود که از نظر تئوری باعث بهبودی و کاهش درد می شود. علاوه بر این، گرم شدن بافت‌های نرم باعث افزایش گردش خون در قسمتی از بدن می‌شود که در آن از سونوگرافی استفاده می‌شود. به این فرآیند گرم شدن کاویتاسیون گفته می شود که فرآیندی است که حباب های گاز به سرعت منبسط و منقبض می شوند و باعث افزایش دما در بافت می شود.
درمان اولتراسوند برای زخم‌های باز، زنان باردار یا هر جایی نزدیک به ضربان‌ساز ها توصیه نمی‌شود. اگرچه استفاده از اولتراسوند در درمان در بین فیزیوتراپیست ها و کاردرمانگران رایج شده است، اما تحقیقات کافی برای اثبات اینکه سونوگرافی به هدف مورد نظر خود که ارتقاء التیام، کاهش درد و افزایش گردش خون است، دست یافته است.
9- انواع مختلفی از سونوگرافی و پروب سونوگرافی وجود دارد
آیا می دانستید تکنسین های سونوگرافی بسته به نوع معاینه ای که پزشک دستور داده از مبدل ها یا پروب های مختلفی استفاده می کنند؟ همراه با دستگاه اولتراسوند، تکنسین سونوگرافی از مبدل یا پروبی که به دستگاه سونوگرافی متصل است، استفاده می کند. طبق تعریف، مبدل وسیله ای است که یک شکل از انرژی را به شکل دیگری از انرژی تبدیل می کند. مبدل سونوگرافی انرژی الکتریکی را به امواج صوتی با فرکانس بالا تبدیل می کند. از آنجایی که هر مبدل برای قسمت خاصی از بدن ساخته شده است، این پزشک یا تکنسین سونوگرافی است که تصمیم خواهد گرفت که کدام مبدل برای چه معاینه سونوگرافی خاص مناسب است. انواع مختلفی از مبدل های سونوگرافی وجود دارد که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند و عبارتند از:
- خطی
- محدب
- اندوکاویتاری
- آرایه فازی
- 3D/4D
انواع مختلفی از مبدل ها در سونوگرافی وجود دارد، اما اینها برخی از رایج ترین آنها هستند. مبدل های خطی که به آنها پروب خطی نیز گفته می شود، معمولاً برای ساختارهای سطحی کوچک مانند: تیروئید، سینه، شریان ها یا وریدها استفاده می شوند. پروب محدب، عموماً برای ساختارهای عمیق تر مانند اندام های شکمی استفاده می شود که به میدان دید بزرگتر و فرکانس کمتری نیاز دارد. پروب اندوکاویتاری یا پروب واژینال معمولاً برای قرار دادن در سوراخ واژن استفاده می شود. این نوع پروب برای مشاهده اندام های تناسلی مانند رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها استفاده می شود. علاوه بر این، از این نوع پروب می توان برای تایید بارداری در مراحل اولیه استفاده کرد. پروب آرایه فازی معمولاً برای معاینات قلبی استفاده می شود که نیاز به رسیدن امواج صوتی به عمق بیشتری از پروب خطی دارد. در نهایت، پروب 3D/4D (سه بعدی یا چهاربعدی) برش هایی از تصاویر را از طرف های مختلف می گیرد. سپس برش های تصاویر در کنار هم قرار می گیرند تا یک تصویر ثابت سه بعدی یا تصویر زنده 4 بعدی به دست آید. این نوع سونوگرافی برای اهداف بیشتر جنبه تفریحی استفاده می شود و عموماً برای اهداف تشخیصی استفاده نمی شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع مختلف پروب های اولتراسوند، می توانید به وبسایت اسکن طب مراجعه نمایید.
10- نکات هیجان انگیز سونوگرافی
- انسان ها نمی توانند امواج اولتراسوند را بشنوند زیرا این امواج فرکانس بالایی دارند، اما سگ ها و گربه ها می توانند!
- اولتراسوند نوعی انرژی مکانیکی است نه الکتریکی!
- تصویربرداری سونوگرافی در یک روند سه مرحله انجام می شود – تولید موج صوتی، دریافت پژواک، و در نهایت تفسیر آن.
- سونوگرافی با تشعشعات غیر تهاجمی و غیر یون ساز، ایمن است و برخلاف سایر روش های تصویربرداری، هیچ عارضه جانبی شناخته شده ای ندارد. بنابراین، در اکثر موارد تشخیصی، ارجح ترین فناوری تصویربرداری است.
- یکی از کوچک‌ترین مبدل‌های اولتراسوند آنقدر کوچک است که می‌تواند در یک رگ خونی جای بگیرد.
- ژلی که در طول سونوگرافی استفاده می شود برای ایجاد پیوند محکم تری بین پوست و مبدل است، بنابراین تصاویر دقیق تری ارائه می دهد.
- چیزی به نام سونوگرافی 5 بعدی وجود دارد! این نوع سونوگرافی توسط گروهی در دانشگاه جان هاپکینز اختراع شد و با سیستم های جراحی کامپیوتری در ارتباط با دستگاه های اولتراسوند سه بعدی ادغام شد. این دستگاه در سال 2011 توسط دکتر راسل تیلور ثبت اختراع شد.
11- راحت ترین راه برای دریافت نوبت سونوگرافی
شما می توانید با مراجعه به وبسایت اسکن طب WWW.SCANTEB.COM اقدام به دریافت نوبت سونوگرافی به صورت آنلاین و سریع نمایید. که می توان این روش را سریع ترین و بهترین روش برای نوبت سونوگرافی در ایران یاد کرد.