آیا فیستول مقعدی یک بیماری عفونی است؟
رپورتاژ
فیستول مقعدی به دلیل مسدود شدن کانال‌های غدد واقع در مقعد ایجاد می‌شود که وظیفه آنها ایجاد ترشحات برای دفع آسان است. انسداد این مجاری به دلایل مختلف، باعث ایجاد عفونت می‌شود. این عفونت به مرور زمان آبسه تشکیل می‌دهد که اگر به موقع درمان نشود به فیستول تبدیل می‌شود.
بیماری فیستول مقعدی خود را به شکل یک تونل بین کانال مقعد و پوست اطراف نشان می‌دهد. تشخیص، پیگیری و درمان فیستول در مقایسه با سایر بیماری های مقعد هم برای بیماران و هم برای ما دشوارتر است. زیرا این یک بیماری عفونی است.
تونل ایجاد شده توسط فیستول دارای دو سوراخ است. قسمتی که به عنوان دهانه داخلی تعریف می‌شود، نقطه شروع نامرئی است و دهانه بیرونی نقطه پایانی است که روی پوست اطراف رکتوم قرار دارد و معمولا به راحتی از بیرون قابل مشاهده است.
اگرچه طول تونل‌ها می‌تواند از 2 سانتی متر تا 6-7 سانتی متر متغیر باشد، اما عمق حفره ایجاد شده، ارتباط آن با عضلات اسفنکتر و محل ایجاد آن است که بر روند بیماری تأثیر می‌گذارد.
در مورد فیستول باید بگوییم هیچ درمان غیر تهاجمی مانند مصرف دارو در این مورد کارساز نخواهد بود و تنها می‌تواند میزان عفونت فیستول را کاهش دهد و مجرای ایجاد شده حاصل از فیستول باید توسط روش‌های تهاجمی تر مانند لیزر یا عمل جراحی برطرف گردد. البته یکی از عواملی که منجر به ایجاد این عارضه می‌شود، آبسه مقعدی است. اگر عفونت آبسه به موقع درمان نشود، می‌تواند مجرای فیستول مقعدی را بوجود بیاورد. در ادامه علل، علائم و روش‌های درمان فیستول را بررسی خواهیم کرد:
علل فیستول
تقریبا نیمی از افرادی که به فیستول مبتلا می شوند قبلا آبسه مقعدی داشتند که بطور کامل درمان نشده است. اصلی ترین علت این بیماری عفونت غدد در کانال مقعد به هر دلیلی است. علل دیگر را میتوان به شرح زیر نام برد:
- ضربه به مقعد (در حین تصادف، آسیب، ضربه هنگام تولد یا اعمال تنقیه)
- جراحی‌های مقعد (مداخلات و روش‌های جراحی ناشی از هموروئید، شقاق، بیرون زدگی و غیره)
- سرطان‌های مجرای مقعد یا راست روده (گاهی اوقات می‌تواند علائمی به شکل فیستول بدهد)
- مواد سخت و غیر قابل هضم در غذا (استخوان ماهی، پوسته تخم مرغ)
- بیماری‌های التهابی روده (کولیت مزمن و اولسراتیو)
- در افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، اچ آی وی، سل و نقص ایمنی بیشتر دیده می‌شود.
علائم
به طور کلی شایع‌ترین شکایات بیماران از علائم فیستول شامل موارد زیر است:
ترشحات چرکی، بدبو و زرد رنگ از مقعد و خارش همراه با آن. ممکن است دائما باعث کثیف شدن لباس زیر شوند و گاهی هم با خونریزی همراه باشند.
سفت شدن و تغییر رنگ پوست به دلیل عفونت مزمن در اطراف دهانه بیرونی فیستول و احساس پری رکتوم پس از اجابت مزاج دیده می‌شود.
در صورت درد شدید، تورم و قرمزی اطراف مقعد، آبسه مقعدی محسوب می‌شود که یک وضعیت فوری است و باید با جراحی تخلیه شود.
چگونه فیستول را تشخیص دهیم؟
در زمان مراجعه به دکتر جراح فیستول، شرح حال دقیق بیمار شامل (بیماری‌های فعلی و سابقه جراحی‌ها) بسیار مهم است. پزشک معمولا با انجام معاینه فیزیکی فیستول را تشخیص می‌دهد. دهانه خارجی در اطراف مقعد بررسی می‌شود که معمولا با ترشحات زرد رنگ همراه است.
پس از مشاهده مجرای فیستول باید معاینه با انگشت انجام شود و خط برآمدگی ایجاد شده توسط فیستول روی دیواره مقعد با دست احساس شود. این مسیر با لمس کردن قابل تشخیص است.
معاینه آنوسکوپی برای ارزیابی دهانه داخلی فیستول مورد نیاز است، اما ما روش‌های تصویربرداری را ترجیح می‌دهیم تا تمام مسیرهای فیستول آشکار شود. از این نظر، متداول ترین روشی که استفاده می‌شود، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MR) است. از نظر نشان دادن وجود آبسه در این ناحیه، طول خط فیستول، تعداد و مسیر آن و همچنین رابطه‌اش با عضلات اسفنکتر برای ما بسیار مهم است. گاهی اوقات، در طول MRI، تصویربرداری را میتوان با تجویز داروها (ماده کنتراست) به صورت خارجی (فیستولوگرافی MR) انجام داد.
یکی دیگر از روش‌های تشخیص مجرای داخلی، معاینه تحت بیهوشی است. این معاینه که با بیهوشی عمومی انجام می‌شود، هم برای اهداف تشخیصی و هم برای اهداف درمانی، به ویژه در بیمارانی که فیستول دارند، انجام می شود.
راه‌های درمان فیستول مقعد
با توجه به پیشرفت در جراحی، چندین گزینه برای عمل جراحی فیستول در دسترس است. در مقایسه دو روش درمان فیستول با لیزر و جراحی سنتی، لیزر بسیار محبوب تر است. مناسب‌ترین روش جراحی برای هر بیمار توسط متخصص کولورکتال و بسته به علائم و شدت بیماری تعیین می‌شود. روش‌های جراحی برای درمان فیستول مقعدی عبارتند از:
لیزر فیستول: به عنوان یک روش امن و کم خطر شناخته می‌شود که احتمال بروز آسیب در عضلات اسفنکتر مقعدی در آن به حداقل می‌رسد. برای درمان فیستول بدون جراحی باید از روش لیزر استفاده کنید که هیچ یک از عوارض روش‌های قدیمی را ندارد و بدون درد و خونریزی انجام می‌گیرد.
لیزر فیستول با استفاده از اشعه یکپارچه مادون قرمز صورت می‌گیرد و این اشعه مسیر فیستول را ترمیم می‌کند و مانع از گسترش بیماری می‌شود.
قرار دادن ستون: این روش معمولاً برای فیستول‌های پیچیده توصیه می‌شود. این شامل قرار دادن یک بخیه یا نوار لاستیکی (Seton) در فیستول مقعدی است که در برخی موارد نیاز به سفت شدن تدریجی دارد.
فیستولوتومی: این روش با استفاده از چاقوی جراحی یا کوتر الکتریکی، مجرای فیستول را باز می‌کند و به فیستول مقعدی اجازه می‌دهد از داخل به بیرون بهبود یابد.
روش LIFT: با استفاده از روش بین اسفنکتریک میتوان فیستول را بدون آسیب رساندن به عضله اسفنکتر، شناسایی و ترمیم کرد.
این بخش از مقاله ” درمان فیستول با لیزر و بدون جراحی ” از clinicdarman.com
عوارض عمل فیستول
جراحی فیستول مقعدی همیشه با خطر عوارض همراه است. عوارض ممکن است در دوره پس از عمل، فوری یا با تاخیر رخ دهد. مشکلات متعددی ممکن است در مدت کوتاهی پس از عمل جراحی ایجاد شود. این موارد شامل احتباس ادرار، خونریزی شدید یا ترشح از محل فیستولوتومی، تشکیل لخته در داخل هموروئید موجود و نهفتگی مدفوع است.
سایر عوارضی که معمولاً بعد از عمل ظاهر می‌شوند ممکن است شامل تنگی مقعد، عود فیستول، بی اختیاری روده و تأخیر در بهبود زخم باشد (زخم بیش از 12 هفته بهبود نیافته است) این عوارض کمتر شایع هستند و بسته به نوع فیستول و جراحی بین 0 تا 18 درصد بیماران را مبتلا می‌کند. عمده ترین عوارض بعد از عمل عبارتند از:
عفونت
تمام جراحی ها با ایجاد برش در پوست، از جمله روش فیستولوتومی، خطر عفونت را به همراه دارند. در برخی از تکنیک‌های جراحی فیستول، این روش ممکن است در چند مرحله تکمیل شود. در چنین مواردی، عفونت مجرای فیستول ممکن است در سراسر بدن پخش شود و باعث عفونت سیستمیک شود.
آنتی بیوتیک‌ها اغلب برای درمان عفونت مرتبط با جراحی فیستول مورد نیاز هستند. برای عفونت شدید، بستری شدن در بیمارستان برای اجازه دادن به تزریق داخل وریدی آنتی بیوتیک‌ها ممکن است لازم باشد. آنها همچنین ممکن است به عنوان یک روش پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت در صورت بالا بودن خطر توصیه شوند.
بی اختیاری روده
جراحی فیستول پتانسیل آسیب رساندن به عضلات اسفنکتر مقعد را دارد، به خصوص زمانی که فیستول عضلات اسفنکتر را درگیر کند. این‌ها مسئول سفت شدن اطراف مقعد برای کنترل حرکات روده هستند. هنگامی که آسیب اسفنکتر رخ می‌دهد، قدرت ماهیچه‌ها به خطر می‌افتد. ممکن است مقداری از دست دادن کنترل روده‌ها، منجر به نشت مدفوع از رکتوم شود. به این بی اختیاری مدفوع یا روده گفته می‌شود.
این یک عارضه غیر معمول است که تخمین زده می‌شود 3-7٪ از تمام بیمارانی که تحت عمل جراحی فیستول قرار می‌گیرند را تحت تاثیر قرار دهد. خطر بستگی به موقعیت فیستول و نوع جراحی مورد استفاده برای برداشتن آن دارد. این خطر برای تکنیک های Seton (تقریباً 17٪) و روش فلپ پیشرفته (حدود 6-7٪) بالاتر است.
این خطر در افرادی که قبلاً درجاتی از بی اختیاری روده دارند و احتمالاً متوجه بدتر شدن علائم می‌شوند بیشتر است. سایر افرادی که احتمال بیشتری برای تجربه این عارضه دارند، زنان و بیماران مبتلا به بیماری کرون هستند.
عود فیستول
برای برخی از بیماران، فیستول پس از جراحی عود می کند. تخمین زده می شود که میزان عود تقریباً 7-21٪ است، عمدتاً بسته به نوع فیستول، و روش جراحی که برای برداشتن فیستول استفاده شده است. مثلاً چسب فیبرین میزان عود بالایی دارد. سایر روش‌ها نیز گزارش شده است که منجر به عود در یک سوم بیماران می شود. اکثر بیمارانی که عود فیستول دارند نیاز به جراحی دیگری برای برداشتن فیستول دارند.
من قبلا آبسه داشتم تخلیه اش کردم ممکنه فیستول بگیرم؟