کلوئی ژائو و سرزمین آواره‌ها: فیلمی درباره از دست دادن و یافتن معنای جدید – فیلم Nomadland (2020)

کارگردان و سابقه او

کلوئی ژائو (Chloé Zhao)، کارگردان فیلم سرزمین آواره‌ها (Nomadland)، یکی از فیلمسازان برجسته و متفاوت هالیوود است. او با ساخت فیلم‌هایی که بر زندگی شخصیت‌های حاشیه‌نشین و داستان‌های انسانی متمرکز است، توانسته توجه منتقدان و جشنواره‌های سینمایی را به خود جلب کند. پیش از سرزمین آواره‌ها، ژائو با فیلم‌هایی مانند سوارکار (The Rider) به شهرت رسید که در آن نیز داستان زندگی واقعی افراد در جوامع حاشیه‌ای را با سبک مستندگونه روایت کرده بود. ژائو به خاطر دیدگاه مستقل و نگاه هنری خاص خود به موضوعات انسانی و اجتماعی مورد تحسین قرار گرفته است و سرزمین آواره‌ها به عنوان نقطه عطفی در کارنامه او شناخته می‌شود.

هنرپیشه‌های اصلی و نقش آن‌ها

1. فرانسیس مک‌دورمند (Frances McDormand) در نقش فرن (Fern): فرن، زن میانسالی است که پس از فروپاشی اقتصاد منطقه و از دست دادن همسرش، زندگی خود را به عنوان یک آواره و کوچ‌نشین در یک ون آغاز می‌کند. مک‌دورمند با بازی قوی و احساسی خود توانسته تصویری واقعی و قدرتمند از شخصیتی بسازد که در جستجوی معنای جدیدی برای زندگی‌اش است.
2. دیوید استراترن (David Strathairn) در نقش دیو (Dave): دیو یکی از آشنایان فرن در جامعه کوچ‌نشینان است که تلاش می‌کند ارتباطی دوستانه با او برقرار کند. استراترن با بازی حساس و طبیعی خود توانسته شخصیت دیو را به عنوان فردی حمایت‌گر به تصویر بکشد.
3. لیندا می (Linda May)، شارلین سوئنکی (Charlene Swankie) و دیگر کوچ‌نشینان واقعی: این بازیگران نقش‌های خود را به عنوان افرادی واقعی که در جامعه کوچ‌نشینان زندگی می‌کنند، بازی می‌کنند و حضور آن‌ها حس مستندگونه‌ای به فیلم می‌دهد.

شرایط ساخت فیلم و ایده

سرزمین آواره‌ها بر اساس کتاب غیرداستانی جسیکا برودر (Jessica Bruder) با عنوان Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century ساخته شده است. این کتاب به زندگی افرادی می‌پردازد که به دلایل مختلف، از جمله مشکلات اقتصادی، بازنشستگی یا ناتوانی در پرداخت هزینه‌های زندگی، به زندگی کوچ‌نشینی روی آورده‌اند و در ون‌ها و کاروان‌ها زندگی می‌کنند.

کلوئی ژائو در این فیلم با استفاده از سبک مستندگونه و انتخاب بازیگران غیرحرفه‌ای که خود نیز کوچ‌نشین هستند، توانسته به واقعیت زندگی این افراد نزدیک شود و داستانی واقعی و انسانی را روایت کند. فیلم بر اساس یک ایده اقتباسی ساخته شده است، اما ژائو با هنرمندی توانسته عناصر داستانی را با زندگی واقعی و مستند ترکیب کند.

داستان فیلم

فیلم سرزمین آواره‌ها درباره فرن، زنی است که پس از فروپاشی اقتصاد در شهر کوچک امپایر، نوادا (Empire, Nevada)، زندگی خود را از دست داده و تصمیم می‌گیرد به عنوان یک کوچ‌نشین زندگی کند. او با یک ون به سفر می‌پردازد و در جاده‌ها به دنبال کار می‌گردد. زندگی فرن نشان‌دهنده یکی از چهره‌های واقعی جامعه آمریکا در دوران پس از بحران اقتصادی سال 2008 است.

در این سفر، فرن با دیگر کوچ‌نشینان آشنا می‌شود؛ افرادی که مانند او زندگی ثابتی ندارند و از طریق کارهای موقت و فصلی به حیات خود ادامه می‌دهند. او با دیو و دیگر کوچ‌نشینان، لحظات مختلفی از زندگی را تجربه می‌کند، اما در نهایت همچنان به دنبال معنای جدیدی برای زندگی و روابط خود است.

فیلم داستان سفر درونی و بیرونی فرن را به تصویر می‌کشد، از گذر از شهرهای کوچک و مناطق دورافتاده تا مواجهه با از دست دادن و تنهایی. او با جستجوی معنای جدیدی برای زندگی و پذیرش شرایط کوچ‌نشینی، با زندگی و مرگ، رابطه انسان با طبیعت و همچنین انسان با دیگران در تماس است.

نقد فیلم و مفهوم آن

سرزمین آواره‌ها یکی از بهترین نمونه‌های سینمایی در سال 2020 است که توانسته ترکیبی از روایت داستانی و مستندگونه را به شکلی هنری و انسانی ارائه دهد. فیلم با استفاده از مناظر طبیعی زیبا و دوربین‌های ثابت و آرام، حس تنهایی و در عین حال عظمت طبیعت را به تصویر می‌کشد. کلوئی ژائو با حساسیت خاص خود توانسته داستانی را خلق کند که هم احساسی و هم انتقادی است.

مفاهیم اصلی

فیلم به موضوعاتی همچون تنهایی، از دست دادن و جستجوی معنای زندگی می‌پردازد. شخصیت فرن با وجود از دست دادن زندگی ثابت و همسر خود، همچنان به دنبال معنا و ارتباط در دنیایی جدید است. او در مواجهه با طبیعت و انسان‌های دیگر، تجربه‌ای متفاوت از زندگی پیدا می‌کند. همچنین فیلم به مسائل فقر و نابرابری اقتصادی در آمریکا اشاره دارد و نشان می‌دهد که چگونه بحران‌های اقتصادی می‌تواند افراد را از زندگی ثابت و مطمئن خود دور کند و به سمت زندگی در جاده‌ها و کوچ‌نشینی بکشاند.

بازی فرانسیس مک‌دورمند

فرانسیس مک‌دورمند با بازی استثنایی خود توانسته شخصیت فرن را به شکلی ملموس و واقعی به تصویر بکشد. او با استفاده از حرکات طبیعی و دیالوگ‌های ساده، به عمق شخصیتی دست یافته که در عین شکستن و از دست دادن، همچنان قدرت خود را حفظ کرده است.

زیبایی‌شناسی و سبک

کلوئی ژائو با استفاده از مناظر طبیعی و تکنیک‌های فیلمبرداری مینیمالیستی، حس جادویی و زیبایی طبیعت را به تصویر کشیده است. فیلم با داشتن صحنه‌های آرام و پر از جزئیات، به تماشاگر اجازه می‌دهد تا به عمق زندگی کوچ‌نشینان و جستجوی آن‌ها برای معنا فرو برود. این فیلم نه تنها درباره کوچ‌نشینی است، بلکه درباره آزادی و رهایی نیز هست؛ آزادی از تعلقات دنیوی و بازگشت به طبیعت و زندگی ساده.

چرا باید این فیلم را دید؟

سرزمین آواره‌ها فیلمی است که به شکل آرام و بدون هیجان، داستان‌هایی انسانی و واقعی را روایت می‌کند. این فیلم نگاهی عمیق به وضعیت اجتماعی و اقتصادی مدرن دارد و به مسائلی مانند از دست دادن خانه و پناه، فقر و جستجوی معنا می‌پردازد. همچنین با بازی قوی فرانسیس مک‌دورمند و کارگردانی هنرمندانه کلوئی ژائو، فیلم توانسته احساسی عمیق از زندگی کوچ‌نشینی را به تصویر بکشد.

اگر به فیلم‌هایی علاقه دارید که بر شخصیت‌پردازی عمیق، طبیعت و موضوعات اجتماعی تمرکز دارند، سرزمین آواره‌ها یکی از بهترین انتخاب‌ها برای شماست.