سوراخ اوزون ممکن است هیچگاه ترمیم نشود و بزرگ‌تر هم بشود
تحقیقات جدیدی که نتایج آن روز سه‌شنبه منتشر شد، نشان می‌دهد که با وجود ممنوعیت جهانی مواد شیمیایی که «سپر زمین» را در برابر تشعشعات مرگبار خورشیدی را تخریب می‌کنند، حفره لایه اوزون قطب جنوب در دو دهه گذشته گسترده‌تر شده است.
لایه اوزون در 11 تا 40 کیلومتری بالای سطح زمین، بیشتر تابش فرابنفش خورشید را فیلتر می‌کند، طیفی از نور خورشید که می‌تواند باعث سرطان پوست و آب مروارید شود.
از اواسط دهه 1970، مواد شیمیایی به نام کلروفلوئوروکربن ها (CFCs) – که زمانی به طور گسترده در آئروسل‌ها و یخچال ها استفاده می‌شد – باعث کاهش سطح ازن شد و حفره‌هایی عمدتاً در منطقه قطب جنوب ایجاد کرد.
پروتکل 1987 مونترال، که استفاده CFC ها را در تلاش برای بستن سوراخ ممنوع کرد، یک داستان موفقیت‌آمیز از نظر همکاری‌های بین المللی زیست محیطی بود.
در ژانویه، یک ارزیابی عمده با حمایت سازمان ملل نشان داد که این توافق کارآمد است. طبق پیش‌بینی‌ها، لایه اوزون باید تا سال 2066 در قطب جنوب به سطح 1980 بازگردد.
پیش‌بینی می‌شود که حفره‌های کوچک‌تر بر روی قطب شمال تا سال 2045 و برای بقیه جهان در حدود دو دهه دیگر بازیابی شوند.
اما به گفته محققان نیوزیلندی که مقاله‌شان را در ژورنال Nature Communications منتشر کرده‌اند، با وجود کاهش CFC ها، هنوز کاهش قابل توجهی در منطقه نقص لایه اوزون قطب جنوب مشاهده نشده است.
یکی از نویسندگان این مطالعه از دانشگاه اوتاگو نیوزیلند گفته است که در 6 سال از 9 سال گذشته مقادیر اوزون بسیار کم بوده و سوراخ های بسیار بزرگ اوزون مشاهده شده است.
پس حدس زده می‌شود که فرایند دیگری دیگری در جو احتمالا به خاطر تغییرات اقلیمی در حال رخ دادن است و همین امر نشانه‌های بهبود ناشی از استفاده نکردن از CFCها را پنهان کرده است.
سوراخ اوزون بالای قطب جنوب معمولاً در سپتامبر باز می‌شود و تا نوامبر همین وضعیت ادامه می‌یابد. یعنی در فصل بهار نیمکره جنوبی این منطقه را درگیر می‌کند.
محققان می‌گویند که این حفره «اواخر» ماه سپتامبر باز شده است که نشان دهنده بهبودی احتمالاً به دلیل کاهش CFC است.
اما در این مطالعه با استناد به داده‌های ماهواره‌ای، در ماه اکتبر، زمانی که این سوراخ وسیع‌ترین گستره خود را دارد، سطح ازن در لایه میانی استراتوسفر بین سال‌های 2004 تا 2022 به میزان 26 درصد کاهش یافته است.
پروتکل مونترال و کاهش CFC هنوز “در مسیر خود” هستند و سوراخ‌های بزرگ اخیر ازن ممکن است فقط توسط CFCها ایجاد نشده باشد.
مثلا حفره اوزون در سال 2020 به دلیل آتش‌سوزی عظیم «شنبه سیاه» در استرالیا 10 درصد گسترده‌تر شد. همچنین گفته می شود فوران عظیم آتشفشان هونگا-تونگا-هونگا-هاآپای در سال 2022 در نزدیکی تونگا بر سطح ازن اخیر تأثیر گذاشته است.
© خبرگزاری فرانسه
