انواع داروهای دیابت و مکانیسم اثر آنها، شامل داروهای تازه
دیابت یک اختلال متابولیک مزمن است که با افزایش سطح قند خون مشخص می‌شود که به دلیل تولید ناکافی انسولین یا ناتوانی بدن در استفاده موثر از انسولین است. مدیریت دیابت اغلب شامل اصلاح شیوه زندگی، از جمله رژیم غذایی و ورزش است، اما دارو‌ها نقش مهمی در کنترل سطح گلوکز خون دارند. این راهنمای جامع مروری بر طبقات مختلف داروهای دیابت، مکانیسم اثر، عوارض جانبی و ملاحظات استفاده از آنها ارائه می‌دهد.
انسولین
انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و قند خون را با تسهیل جذب گلوکز به سلول‌ها تنظیم می‌کند. در دیابت، یا بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند (دیابت نوع 1) یا سلول‌ها در برابر انسولین مقاوم می‌شوند (دیابت نوع 2). انسولین درمانی سنگ بنای مدیریت دیابت است.
انواع مختلفی از انسولین وجود دارد که بر اساس شروع، اوج و مدت اثر آنها طبقه‌بندی می‌شوند:
انسولین سریع الاثر: به سرعت عمل می‌کند و اغلب درست قبل از غذا مصرف می‌شود.
انسولین کوتاه اثر: در عرض 30 دقیقه اثر می‌گذارد و در عرض 3-2 ساعت به اوج خود می‌رسد.
انسولین متوسط اثر: شروع کندتری دارد و نسبت به انسولین کوتاه اثر طولانی‌تر است.
انسولین طولانی اثر: آزادسازی ثابتی را در یک دوره طولانی، معمولاً یک یا دو بار در روز فراهم می‌کند.
انسولین را می‌توان از طریق تزریق یا پمپ انسولین تجویز کرد و انتخاب بستگی به ترجیحات و نیاز‌های فرد دارد.
داروهای خوراکی ضد دیابت
آ. متفورمین:
مکانیسم: حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد و تولید گلوکز توسط کبد را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی: مشکلات گوارشی (به عنوان مثال، تهوع، اسهال)، موارد نادر اسیدوز لاکتیک.
ملاحظات: عموماً داروی خط اول برای دیابت نوع 2 است، اما ممکن است در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی منع مصرف داشته باشد.
ب سولفونیل اوره‌ها (به عنوان مثال، گلیبورید، گلیپیزید):
مکانیسم: پانکراس را برای ترشح انسولین بیشتر تحریک می‌کند.
عوارض جانبی: هیپوگلیسمی، افزایش وزن.
ملاحظات: ممکن است به مرور زمان اثربخشی خود را از دست بدهد، احتیاط در افراد مسن و کسانی که مشکلات کلیوی دارند.
ج. مهارکننده‌های DPP-4 (به عنوان مثال، سیتاگلیپتین، ساکساگلیپتین):
مکانیسم: ترشح انسولین را افزایش می‌دهد و تولید گلوکز را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی: عموماً به خوبی تحمل می‌شود، خطر احتمالی پانکراتیت.
ملاحظات: می‌توان به تنهایی یا همراه با سایر دارو‌ها استفاده کرد.
د مهارکننده‌های SGLT2 (مانند کاناگلیفلوزین، داپاگلیفلوزین):
مکانیسم: بازجذب گلوکز در کلیه‌ها را مسدود می‌کند و منجر به افزایش دفع گلوکز در ادرار می‌شود.
عوارض جانبی: عفونت‌های دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری، افزایش خطر ابتلا به کتواسیدوز.
ملاحظات: می‌تواند باعث کاهش وزن، نظارت بر عملکرد کلیه شود.
آگونیست‌های گیرنده GLP-1 (به عنوان مثال، اگزناتید، لیراگلوتید):
مکانیسم: ترشح انسولین را افزایش می‌دهد، تخلیه معده را کند می‌کند و اشتها را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی: تهوع، استفراغ، موارد نادر پانکراتیت.
ملاحظات: تزریقی، ممکن است باعث کاهش وزن شود.
داروهای تزریقی
آ. آنالوگ‌های آمیلین (به عنوان مثال، پراملینتید):
مکانیسم: تخلیه معده را کند می‌کند، افزایش گلوکز بعد از غذا را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی: حالت تهوع، هیپوگلیسمی هنگام استفاده همراه با انسولین.
ملاحظات: همراه با انسولین در دیابت نوع 1 و 2 استفاده می‌شود.
ب مقلد‌های اینکرتین (به عنوان مثال، اگزناتید، دولاگلوتید):
مکانیسم: اثرات هورمون‌های اینکرتین را تقلید می‌کند، ترشح انسولین را افزایش می‌دهد و ترشح گلوکاگون را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی: تهوع، استفراغ، موارد نادر پانکراتیت.
ملاحظات: تزریقی، ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر دارو‌ها استفاده شود.
درمان‌های ترکیبی
ترکیب دارو‌ها از طبقات مختلف می‌تواند کنترل گلوکز را افزایش دهد و در عین حال عوارض جانبی را به حداقل برساند. با این حال، برنامه‌های درمانی فردی با در نظر گرفتن عواملی مانند سن، بیماری‌های همراه و ترجیحات بیمار بسیار مهم است.
ملاحظات و جهت‌گیری‌های آینده
نظارت منظم بر سطح گلوکز خون، تنظیم دارو‌ها در صورت نیاز و توجه به عوامل سبک زندگی ضروری است. علاوه بر این، تحقیقات در حال انجام در حال بررسی دارو‌ها و فن‌آوری‌های جدید، از جمله سیستم‌های تحویل انسولین حلقه بسته و درمان‌های ژنی است که راه‌های امیدوارکننده‌ای را برای آینده مدیریت دیابت ارائه می‌دهد.
در نتیجه، مدیریت دیابت شامل یک رویکرد چند وجهی است که دارو‌ها نقشی اساسی دارند. درک کلاس‌های متنوع داروهای دیابت، مکانیسم‌های عمل آنها و عوارض جانبی احتمالی به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و افراد مبتلا به دیابت اجازه می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه بگیرند، برنامه‌های درمانی را برای برآورده کردن نیاز‌های خاص و بهینه‌سازی نتایج سلامتی بلندمدت تنظیم کنند.
