معرفی بهترین و سالم ترین ظرف برای پخت و پز
رپورتاژ
چکیده : یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر طعم، کیفیت و سلامت غذا، ظروفی که برای پخت و پز استفاده می کنیم هستند. در این مقاله به بررسی و مقایسه ظروف پخت و پز غذا می پردازیم.
مطمئناً، آشپزی یکی از هنرهای با ارزشی است که به ما اجازه میدهد از مواد غذایی مختلف به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم و غذاهایی خوشمزه و مغذی را آماده کنیم. در این راستا، انتخاب ظرف مناسب برای پخت و پز بسیار مهم است، زیرا میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت غذاهای نهایی داشته باشد. امروزه از ظروف گوناگونی برای پخت و پز استفاده می شود که قابلمه های مسی، قابلمه های سرامیکی، دیگ سنگی و ظروف استیل از آن جمله اند. در اینجا میتوانید در مورد انواع ظروف و ویژگیهای آنها بیشتر بدانید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.
چرا جنس ظرف در پخت و پز مهم است ؟
به طور خلاصه باید گفت جنس ظرفی که برای پخت و پز غذا مورد استفاده قرار می گیرد یک عامل کلیدی در سلامت و کیفیت عذا به شمار می رود به همین دلیل نوع ظرفی که برای پخت و پز انتخاب می کنیم از اهمیت زیادی برخوردار است. برای رسیدن به یک انتهاب مناسب ابتدا باید عوامل موثر بر سلامت و کیفیت غذا در هنگام پخت را مورد بررسی قرار دهیم. سپس باید ویژگی های هر کدام از ظروف پخت و پز غذا را بشناسیم. و در نهایت باید با مقایسه این عوامل با ویژگی های هر کدام از ظروف موجود در بازار، یک انتخاب هوشمندانه داشته باشیم.
پس ابتدا به سراغ عواملی می رویم که باعث می شود یک غذا پس از آنکه پخته می شود، هم کاملا سالم باشد و هم از کیفیت و طعم عالی برخوردار شود.
۱ – انتقال حرارت
بهترین ظرف، ظرفی است که حرارت را به صورت یکنواخت و به مدت طولانی به غذا منتقل کند. مواد مختلف مانند فولاد ضد زنگ، سنگ طبیعی، چدن، سرامیک و آلومینیوم به طرز مختلفی حرارت را منتقل میکنند. انتخاب جنس مناسب میتواند تأثیر زیادی بر توزیع یکنواخت حرارت در طول پخت غذا داشته باشد و باعث پخته شدن یکنواخت و بهینه غذا شود.
۲ – عدم چسبیدن
برخی از ظروف دارای پوششهای ضد چسبیدن میباشند و یا جنس خود محصول به گونه ای هست که غذا به راحتی به بدنه نمیچسبد. این ویژگی میتواند در پخت و پز غذاها کمک زیادی کند. غذاها در این ظروف کمتر به دیوارهها چسبیده و پاک کردن آنها بسیار آسانتر است.
۳ – سرعت پخت
از مهم ترین فاکتورهای انتخاب ظرف میباشد . اینکه گرما با چه سرعت و کیفیتی به مواد خام غذا برسد، بسیار مهم است . بهتر است این سرعت پایین و مداوم باشد.
۴ – سازگاری با مواد غذایی
این مورد، مهمترین عامل در سلامت غذا است، برخی از جنسهای ظروف مانند سرامیک و سنگ طبیعی میتوانند با مواد غذایی از جمله اسیدهای غذایی و مواد حاوی آن ها به خوبی سازگار باشند به این معنی که از انتقال مواد غیر مطلوب به غذا جلوگیری کنند.
اکنون با توجه به موارد گفته شده به سراغ بررسی و شناسایی بهترین ظرف برای پخت و پز می پردازیم.
مزایا و معایب ظروف شیشه ای (پیرکس)
در بررسی بهترین ظرف برای پخت و پز ابتدا به ظروف شیشه ای می پردازیم. ظروف پیرکس تنها نوع از ظروف شیشهای هستند که قابلیت پذیرش حرارت و طبخ غذا را دارند. این ظروف شفاف هستند و به کاربران اجازه میدهند غذاها را در حال پخت به راحتی مشاهده کنند بدون اینکه نیاز به باز کردن در برای بررسی آنها داشته باشند. شیشه بوها و طعمهای غذاها را جذب نمیکند، بنابراین غذاها در آنها به خوبی میتوانند حفظ شوند. شستشوی آن ها آسان است و سازگاری بسیار خوبی با مواد عذایی دارند به عبارت دیگر، مواد مضری را وارد غذا نمی کنند. باید توجه داشت که برخی از ظروف پیرکس ممکن است در برابر تغییرات حرارتی شکننده باشند، بنابراین باید از آنها با احتیاط استفاده کرد و توجه کرد که از آنها در دماهای بسیار بالا یا پایین به مدت طولانی استفاده نشود.
مزایا و معایب ظروف سنگی
در ادامه معرفی بهترین ظرف برای پخت و پز، به ظروف سنگی می رسیم. ظروف ساخته شده از سنگ طبیعی ظروفی هستند که از یک نوع سنگ خاص به نام تالک شیت تهیه می شوند. این سنگ در دنیا کمیاب است و تنها در پنج نقطه از دنیا یافت می شود که برزیل، ایتالیا و ایران از آن جمله اند. این ظروف تنها ظروف کاملا طبیعی در دنیا هستند که بدن هرگونه روکش شیمیایی بوده و بطور مستقیم از سنگ طبیعی تراشیده می شوند. قیمت دیگ سنگی در دنیا بسیار بالاست اما در ایران به راحتی و با قیمت مناسب در دسترس هستند. این ظروف کاملا نچسب بوده، و غذا را با سرعت مناسب می پزند. ظروف سنگی، حرارت را بطور یکنواخت به غذا منتقل می کنند و ساختار سلولی غذا را حفظ می کنند. این ظروف سرشار از یون های طبیعی آهن و منیزیم هستند و غذا را برای مدت طولانی گرم نگه میدارند و درون فر، روی گاز و حتی روی آتش قابل استفاده هستند. از معایب این ظروف میتوان به وزن سنگین تر آنها نسبت سایر ظروف اشاره کرد. علاوه بر این، برای سرخ کردن موارد غذایی نمی توان از آن ها استفاده کرد و تنها برای پخت انواع خورشت ها، آبگوشت و بطور کلی غذاهایی که آب دار هستند استفاده کرد. در مجموع اگر سلامت غذا برایتان اولویت داشته باشد این ظروف بهترین گزینه به شمار می روند.
مزایا و معایب ظروف استیل ضد زنگ
ظروف استیل ضد زنگ از آلیاژ فلز تشکیل می شوند. این ظروف عمدتا شامل آهن و کروم و درصد متفاوتی از مولیبدن، نیکل، تیتانیوم، مس و وانادیم هستند. اما حتی فلزات ضد زنگ به فلزات دیگر اجازه میدهد وارد مواد غذایی شوند. عناصر اصلی در فولاد ضد زنگ اثرات منفی بر سلامت ما دارند، زیرا آهن، کروم و نیکل در ترکیبات آنها وجود دارند. ظروف استیل معمولاً مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند و میتوانند در دماهای بالا مانند استفاده در فر و روی حرارتی قوی کارایی مناسبی داشته باشند. این ظروف طول عمر بالایی دارند و دربرابر ضربه، خراش و زنگ زدگی مقاوم هستند.
مزایا و معایب ظروف سرامیکی
گزینه بعدی در بررسی بهترین ظرف برای پخت غذا، قابلمه سرامیکی است. سرامیک پوششی است مانند تفلون که روی بدنهای از جنس آلومینیوم قرار میگیرد. تفاوتی که پوشش سرامیک نسبت به تفلون دارد مقاومت بالاتر آن در برابر خش خوردگی است و در واقع در برابر سایش دیرتر آسیب میبیند. این ظروف تا زمانی که دچار آسیب و خش نشوند مواد مضری را وارد غذا نمیکنند، زیبایی مناسبی داشته و تنوع بالایی در طرح و رنگ دارند و در برابر غذاهای اسیدی مقاوم هستند. این دسته از ظروف شکنندهاند و به هنگام استفاده از این ظروف باید احتیاط کرد.
مزایا و معایب ظروف مسی
یکی از بهترین ظروف برای پخت غذا، ظرف مسی است. مس یکی از بهترین موادی است که حرارت را به طور یکنواخت منتقل میکند. این ویژگی باعث میشود که غذاها به طور یکنواخت پخته شوند. مس به سرعت گرم میشود و همچنین سریعاً خنک میشود. این ویژگی به افراد امکان میدهد تا حرارت را به دقت کنترل کنند و غذاهای خاصی مانند سسها و حالتهای حساستر را درست کنند. ظروف مسی دارای ظاهری زیبا و شیک هستند که میتوانند در تزئین آشپزخانه نیز مؤثر باشند. مس در مقابل اسید و باز واکنش نشان میدهد و ممکن است به غذا مزه خاصی بدهد و مضراتی به همراه داشته باشد. به همین دلیل ظروف مسی را قلع اندود می کنند. نکته مهم در مورد ظروف مسی همین است که هر زمان سفیدی مس از بین رفت، باید مجددا آن را قلع اندود کرد.
مزایا و معایب ظروف آلومینیومی
و اما آخرین گزینه که در بررسی بهترین ظرف برای پخت و پز به آن می رسیم، ظرف آلومینیومی است. ظروف آلومینیومی معمولا با قیمت های پایین در بازار عرضه می شوند. آلومینیوم کاربردهای وسیعی در پخت و پز دارد. از ورق ها و ظروف یکبار مصرف پخت آلومینیومی گرفته تا قابلمه، کِتری و … . به طور کلی ظروف آلومینیومی سبک هستند و حرارت را به خوبی انتقال می دهند ولی با مواد غذایی واکنش می دهند، به راحتی خَش می خورند و نوع غیرریخته گری آن به راحتی خَم می شوند و به سختی تمیز می شوند. براساس اعلام کارشناسان، استفاده از ظروف آلومینیومی(رویی) خطر ابتلا به بیماریهایی مانند زخم معده، کولیت، خشک شدن دهان، یبوست و تغییر رنگ زبان را افزایش میدهد.